Арнайы психолгияның жалпы негіздері

Дамуында бұзылысы бар балалардың отбасына қолдау көрсету

жүктеу 102,96 Kb.

бет	21/44
Дата	21.12.2022
өлшемі	102,96 Kb.
	#40714

1 ... 17 18 19 20 21 22 23 24 ... 44

АРНАЙЫ ПСИХОЛОГИЯ СҰРАҚТАР (копия)[1]

Жалпы сөйлеу тілінде бұзылысы бар балалардың есте сақтау ерекшелігі

Дамуында бұзылысы бар балалардың отбасына қолдау көрсету

БЦП бар балалардың сӛйлеуі, сандық және сапалық ерекшеліктерімен, ӛзіндік айрықша белгілерімен сипатталады. БЦП бар балалардың 60-70%-да дизартрия, яғни сӛйлеу аппаратының иннервациясының органикалық жетіспеуі салдарынан болатын, сӛйлеудің дыбыстау жағының бҧзылуы байқалады. БЦП-ғы дыбыстық бҧзылулар, негізінен жалпы қимыл қозғалыстық бҧзылулармен байланысты. Мысалы, БЦП–ң гиперкинетикалық формасындағы, балалардың сӛйлеуі еріннің, тілдің т.б. гиперкинезінің салдарынан бҧзылады. Гиперкинетикалық формадағы бҧлшық еттердің ауыспалы тонусы, дыбыстардың әр кезде, әртҥрлі бҧзылуын туғызады. Аяқ қолдағы бҧлшық ет тонусының кҥрт жоғарылауынан, тіл мен жҧтқыншақ бҧлшық еттерінде спазм пайда болуы мҥмкін. БЦП-ң атониялық-астатикалық формасында, сӛйлеу ақырын, монотонды, ҥзік-ҥзік болып келеді. Дыбыстау жағындағы бҧзылулар, дыбыстарды тастап кету, алмастыру немесе бҧрмалап айту тҥрінде кездеседі. БЦП-ғы кинестезияның бҧзылуы, тіл мен ерін қалпын сезінуге мҥмкіндік бермейді, ал бҧл артикуляцияны қиындатады. Аса ауыр тілдік бҧзылулар гиперкинезді балаларда жиі кездесетін, есту бҧзылуымен қатат ҧшырасады. Сӛйлеудің дыбыстау жағының бҧзылуы, тыныс алу мен дыуыс шығарудың бҧзылуынан кҥшеюі мҥмкін.

Жалпы сөйлеу тілінде бұзылысы бар балалардың есте сақтау ерекшелігі

«Есту арқылы қабылдау. Сӛйлеуі бҧзылған балалара,фонетико-фонемалық қабылдау кемшілігі кездеседі және сӛйлеу –есту мен сӛйлеу – қозғалу анализаторларының байланысы міндетті тҥрде байқалады. Г. Ф. Сергееваның зертеулері бойынша, сӛйлеу-қозғалу анализаторлары қызметінің бҧзылуы, әсіресе, дизартрия мен ринолалияда, фонемаларды есту арқылы қабылдауға қатты әсер етеді. Демек, мҧнда ҥнемі дыбыстау және дыбысты қабылдау кемшілігі болады. Кейбір жағдайда, айтылуда қарама-қайшылығы жоқ фонемалар ажыратылады, енді бір жағдайда айтылуда сараланатын фонемалардың ӛзі ажыратылмайды. Мҧнда бір белгілі тепе-теңдік сақталады: дыбыстауда қанша дыбыс саны сараланса, соншалықты фонеманы естіп, ажыратуға болады. Дыбыстаудағы «тірек» қаншалықты аз болса, фонема бейнелерін қалыптастыру соншалықты нашар болады. Ал, фонемалық есту қабілетін дамыту, тілдің барлық жағын қатар қамтып, дамытумен тікелей байланысты,бҧл ӛз кезегінде, баланың жалпы дамуын қамтамасыз етеді. Кӛру арқылы қабылдау. Сӛйлеу патологиясы бар балаларда,аталған психикалық қызмет тежеле дамиды. Зерттеулер кӛрсеткендей, нақты объектілер мен бейнелерді кӛру арқылы қабылдау, бҧл балаларда анағҧрлым тӛмен деңгейде болады. Әсіресе, таныс емес ракурста берілген бейнелер мен заттарды тану қиындық туғызады. Олар заттың бейнесін қабылдау ҥшін,ҧзағырақ уақытты қажет етеді. Мысалы, перцептивтік әрекеттерді қажет анады. Бҧлар бағдарлаудың ең қарапайым тҥрлерін ғана қолданады, айталық, ҥлгіге сәйкестендіру сияқты. Мысалы, фигураларды салыстыруда, олардың пішіндеріне емес, тҥстеріне сҥйенуі мҥмкін. Ал, қалыпты дамудағы балалар,негізінен кӛру арқылы салыстыру жолын қолданады. Және бір ескеретін нәрсе, тәжірибе жасалғанда қыз балаларға қарағанда, ҧл балалардың кӛрсеткен нәтижелер деңгейі ӛте тӛмен болып келген.

жүктеу 102,96 Kb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 17 18 19 20 21 22 23 24 ... 44