«Ақпаратты Қазақстан 2020» мемлекеттік бағдарламасын іске асыру жөніндегі есеп»

ДЭФ адам капиталының инновациялардың даму түйінді факторы және мемлекеттік бәсекеге қабілеттілігін жоғарыланатының анықтайды. Жыл сайынғы зерттеу Адам капиталының даму индексі (АКДИ) бойынша мемлекеттер тәртіпке келтіруге мүмкіндік береді. Адам капиталының даму бойынша осы немесе басқа мемлекеттердің жетістіктерін аңықтаған жағдайда төрт негізгі топрһтарға біріккен 46 көрсеткіштер есептеледі. Бұл – білім (жоғарғы, орта, бастауыш) және кәсіби дайындық, денсаулық (физикалық және психикалық саулық) ; жұмысқа орналасу және жұмыс бастылық; инфрақұрылым, құқықтық қорғау, әлеуметтік жеделәрекеттілік. «Білім және кәсіби дайындық» санаты төрт санатшасын қосады – «Біліммен қамту», «Білім сапасы», «Білім деңгейі» және «Кәсіптік бейімделу». АКДИ-2015 адам капиталының дамуы деңдейі бойынша дүние жүзілік көсбасшы, Финляндия болды, индекстің барлық негізгі көрсеткіштері бойынша көсбасшы орындарын алуда. Қазақстан АКДИ рейтингіде 2014 жылды салыстырмалы алып қарағанда біршама өз көрсеткіштерін жоғарлатты және 37 орын алды (+8 орын). Білімнің әрқандай жаста қол жетімділігі Қазақстанның күшті жағы ретінде көрсетеді. Сонымен қатар, Қазақстан басқа мемлекеттерге қарағанда салыстырмалы экономикалық даму бойынша жұмыс орнының сапасы, жұмыс орнында даму мүмкіндігі, біліктіліктің жоғарлату мүмкіндігіне қол жетімділік, денсаулық сақтау және халықтың денісау өмірінің ұзақтылығы, әлеуметтік жеделәрекеттілікт критерияларынан қалып барады. Дүние жүзінің экомоникалары рейтингтің әртүрлі орныдарында жайғасты. Франция 14, Америка Құрама Штаттары – 17, Ұлыбритания – 19, Германия – 22, Қытай – 64, Бразилия – 78, Индия – 100 орын алды. ТМД және Балтық елдері арасында Қазақстан 37 орын алды (Эстония - 16, Литва - 18, Латвия - 23, Украина - 31, Армения - 43, Кыргызстан - 44, Азербайджан - 63, Таджикистан - 65 и Молдова - 71). Нигерия, Бурунди, Мавритания, Чад и Йемен рейтингті аяқтайды.

2016 жылғы 13 мамырда ҚР Үкіметінің қаулысымен білімнің тиісті деңгейлері бойынша мемлекеттік жалпыға міндетті стандартына өзгерістер енгізілді. Осылай, аталған МЖМС негізінде барлық мамандықтардың, оның ішінде АКТ мамандықтары бойынша үлгілік оқу жоспарлары жаңартылды «Алгоритмдер, мәліметтер құрылымы және бағдарламалау», «ІТ-инфрақұрылымы», «Компьютерлік жүйелерді ұйымдастыру және архитектурасы», «Алгоритмдеу және бағдарламалау», «»Сандық схемотехника» және т.б. Сонымен қатар АКТ сауаттылығын арттыру мақсатында МЖМС-ке бакалавриаттың барлық мамандықтарына міндетті пән ретінде «Ақпараттық-коммуникациялық технологиялар» пән енгізілді. Сонымен қатар, Қазақстан Республикасында білім беруді және ғылымды дамытудың 2016 – 2019 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасында білім беру бағдарламаларын кәсіптік стандаттар негізінде әзірлеу қарастырылған

Қазақстан Республикасы Ақпарат және коммуникациялар министрлігі Қазақстан Республикасының 2015 жылғы 23 қарашадағы Еңбек Кодексінің 147-бабына сәйкес, Қазақстан Республикасы Ақпарат және коммуникациялар министрінің 2016 жылғы 20 желтоқсандағы № 291 бұйрығымен Ақпарат, ақпараттандыру, байланыс және телекоммуникациялар саласындағы салалық комиссияның құрамын бекітті.

Салалық комиссия құрамының 2016 жылғы 20 желтоқсандағы № 1 отырыс хаттамасымен Ақпараттық-коммуникациялық технологиялар саласындағы салалық біліктілік шеңбері бекітілді.

2016 жылғы 1 қаңтарында қолданысқа енгізілген Қазақстан Республикасының 2015 жылғы 23 қарашадағы Еңбек Кодексінің 117-бабының 2-тармақшасына сәйкес, ақпараттық-коммуникациялық технологиялар саласына арналған 10 кәсіби стандарттар «Атамекен» Қазақстан Республикасының Ұлттық кәсіпкерлер палатасына бекіту мақсатында жолданды.

Білім және ғылым министрлігінің акпараты бойынша ТжКБҰ оқу мекемелерінде «Информатика және есептеу техникасы» бағыты бойынша даярлау 2 мамандық (10 біліктілік) бойынша жүргізіледі, онда 26615 адам, оның ішінде мемлекеттік тапсырыс бойынша 15622 адам білім алуда. Мамандықтар бойынша:

- Есептеу техникасы және бағдарламалық қамтамасыз ету (түрлері бойынша) - 19 819 адам., оның ішінде мемлекеттік тапсырыс бойынша – 11988 адам.;

- Ақпараттық жүйелер (қолдану саласы бойынша) – 6 796 адам, оның ішінде мемлекеттік тапсырыс бойынша – 3634 адам.

Жоғарыда аталған мамандықтар бойынша техникалық және кәсіптік білім беру ұйымдарына 5 304 адам, оның ішінде мемлекеттік бойынша - 1999 адам қабылданды.

Түлектер саны– 7 471 адам, оның ішінде мемлекеттік тапсырыс бойынша - 2242 адам.

Информатика пәнін беретін оқытушылар саны 4677 адам, олардың ішінен мемлектетік колледждерде 3809 адам қызмет етуде.

Аймақтарда инфокоммуникациялық мамандықтар бойынша техникалық және кәсіптік білімі бар мамандарды даярлау жұмыстары жүргізілуде: Алматы қаласы әкімдігінің мәліметі бойынша: 2016-2017 оқу жылында инфокоммуникациялық мамандықтар бойынша техникалық және кәсіптік білім беру мемкемелерінде - 5582 қатысушы оқуда. Олардың «Есептеу техникасы және бағдарламамен қамтамасыз ету» мамандығында – 4541 оқушы, «Ақпараттық жүйе» мамандығында – 1041 оқушы. 2016-2017 оқу жылында техикалық және кәсіби білім беру мекемелеріне мемлекеттік білім беру тапсырысы бойынша 8525 орын бөлінді. Атырау облысы әкімдігінің мәліметі бойынша байланыс, ақпараттандыру және ақпарат саласына кадрлар даярлауды облыс бойынша 8 колледж жүзеге асырады. Оларда осы мамандық бойынша 987 оқушы, оның 370 –і мемлекеттік тапсырыс негізінде білім алады. Атап айтқанда: «Есептеу техникасы және бағдарламалық қамтамасыздандыру» мамандығы бойынша – 490 оқушы, «Ақпараттық жүйелер» мамандығы бойынша – 153 оқушы, «Радиоэлектроника және байланыс» мамандығы бойынша – 233 оқушы, «Оптикалық және электронды жабдықтар» мамандығы бойынша – 111 оқушы білім алады. Шығыс Қазақстан облысы әкімдігінің мәліметі бойынша 2016-2017 оқу жылында 26 оқу орындарында ШҚО Тжкбб жүйесі бойынша 5 инфокоммуникациялық мамандықтар оқыту жүргізілуде.

Жамбыл облысында «Байланыс, телекоммуникация және ақпараттық технологиялар» кәсіптік даярлау бағыты бойынша 11 мемлекеттік және 14 жеке техникалық және кәсіби оқу орындарында 6 мамандық бойынша 2825 студент білім алуда. 2016-2017 оқу жылында Жамбыл политехникалық колледжіне «Есептеу техникасы және бағдарламамен қамтамасыз ету» мамандығына, «Ақпараттық жүйе» мамандығына мемлекеттік білім беру тапсырысы бойынша 100 орын (жергілікті бюджет) бөлінді. Білім беру ағылшын тілінде жүргізіледі. Батыс Қазақстан облысы әкімдігінің мәліметі бойынша Ақпараттық технологиялар бойынша кадрларды даярлау жұмысы жалғасуда. 22 техникалық және кәсіптік білім беру ұйымдарында ЭЕМ операторы, техник, техник-бағдарламашы, байланыс, радиоэлектроника саласында байланыс технигі, байланыс жабдығын монтаждаушы, оптикалық және электрондық байланыс жабдықтарының технигі сияқты 10 ақпараттық коммуникациялық мамандықтары бойынша, соның ішінде мемлекеттік тапсырыс негізінде студенттер оқытылуда. 2013-2014 оқу жылында 721 студент осы мамандықтар бойынша оқуын тәмамдады, соның ішінде 370 мемлекеттік тапсырыс бойынша. 2014-2015 оқу жылы ақпараттық - коммуникациялық мамандықтар бойынша оқуларын 529 студент аяқтап, соның 286 мемлекеттік тапсырыс негізінде. 2016 жылы ақпараттық - коммуникациялық мамандықтарды 531 адам бітірді, соның 305-і тапсырыс негізінде. Қарағанды облысы әкімдігінің мәліметі бойынша

Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау және әлеуметтік даму министрлігінің ұсынысы бойынша Ұлттық экономика министрлігінің Статистика комитетінің 2015 жылғы 21 тамыздағы № 127 бұйрығымен «Халықты еңбекпен қамтуды іріктеп тексерудің сауалнамасы» статистикалық нысанға (Т-001 нысан) (бұдан әрі – Сауалнама) толықтырулар енгізілді.

Әсіресе, Сауалнаманың 2-бөіліміне және 3-бөліміне қашықтықтан жұмыспен қамтуды қарастыратын сұрақтар қосылды.

Статистика жөніндегі органдардың деректері бойынша ағымдағы жылғы 3-тоқсанда 5 593 адам (жұмыс істейтіндер барлығы – 8 586 618 адам) немесе 100 жұмыспен қамтылғанды шаққанда 7 адам қашықтықтан жұмыспен қамтылды.

Халықты жұмыспен қамту департаментінің ұсынысы бойынша Ұлттық экономика министрлігінің Статистика комитетінің 2015 жылғы 21 тамыздағы № 127 бұйрығымен «Халықты еңбекпен қамтуды іріктеп тексерудің сауалнамасы» статистикалық нысанға (Т-001 нысан) (бұдан әрі – Сауалнама) толықтырулар енгізілді.

Әсіресе, Сауалнаманың 2-бөіліміне және 3-бөліміне қашықтықтан жұмыспен қамтуды қарастыратын сұрақтар қосылды.

«Жұмыспен қамту жол картасы 2020» бағдарламасы шеңберінде Қашықтықтан жұмыспен қамту нарығын дамыту үшін жұмыссыздарды, өзін-өзі жұмыспен қамтығандарды және жалдамалы қызметкерлерді, сонымен қатар суретші дизайнер, техник бағдарламашы, электрондық есептегіш машина операторы және т.б. мамандықтар бойынша кәсіптік оқыту өткізіліп жатыр. 2015 жылы 1511 адам оқудан өтті, оның 1509 адам оқуды аяқтады.

Статистика жөніндегі органдардың деректері бойынша ағымдағы жылғы 3-тоқсанда 5 593 адам (жұмыс істейтіндер барлығы – 8 586 618 адам) немесе 100 жұмыспен қамтылғанды шаққанда 7 адам қашықтықтан жұмыспен қамтылды

Жергілікті оындаушы органдардың ақпаратына сәйкес аудандарда халықтың компьютерлік сауаттылық дағдысы бойынша курстар жүргізілуде, сонымен қатар жұмыссыз және /немесе жастардың ішінара жұмыспен қамтылуы,сондай-ақ мүмкіндігі шектеулі тұлғалар, қарт адамдар және қоғамда қорғаусыз қалған қабат халықтар санаттары, оның ішінде Алматы қаласында кәсіби оқытудың қатысушыларына өткізу мақсатында.

Алматы қаласының акиматымен 2016 жылы 17 маусымнан № 2/280 2016-2017 оқу жылына арналған «Жұмыспен қамту 2020 жол картасы» бағдарламасына қатысушыларды кәсіптік оқыту жөніндегі ұйымдардың мамндықтар (кәсіптер) бөлінісінде оқу құны көрсетілген тізбесі кәсіби даярлау туралы бекіту бағдарлама

қаулысы қабылданды.

Кәсіби оқыту курсына бағдарлама шеңберінде 330 адам жіберілген, қайта даярлау – 22 адам, қайта даярлау – 247 адам, біліктілігін арттыруға – 61 адам.

2016 жылы мамыр айынан бастап Атырау облысында Cһevron компаниясын қолдау кезінде жастар саясаты жөніндегі сұрақтарды іске асыру бойынша «Интернет сіз үшін» халықтың компьютерлік сауаттылығын арттыру мақсатында,оның ішінде әлеумемттік қорғалмаған және мүмкіндігі шектеулі адамдар. 2016 жылы маусым айында осы курска 40 адам тіркелген.Бірінші топта жас аналар 25-35 жаста, екінші топта кітапхана жұмысшылары 45-60 жас. Бастапқы курстарда 3 жұмысшы оқытылды, қалғаны зейнет жасындағы адамдар. 2 санаттағы топта 18-35 жастағы жас 10 адамдар оқытудан өтті. Балаларға арналған топта 7 қатысушылар мектеп оқушылары. 2016 жылы шілде айында 2 санаттағы топта 30 адам оқытудан өтті. Тамыз айында қосымша орыс тілінде курстар ашылды, сондай-ақ 15 адам оқытудан өтті. 2016 жылы осы жоба шеңберінде Атырау қаласының 224 тұрғыны оқытудан өтті.Шығыс-Қазақстан облысының қалаларында және аудандарында компьютерлік сауаттылық курстарын тегін ұйымдастырылды;

2012 жылы компьютерлік сауаттылық бойынша 429,1 мың адам оқытылды, жалпы халықтың 16 дан 74 жас аралығындағы санынан 50% құрады.

Осы көрсеткіш 2012 жылғы компьютерлік сауаттылық деңгейінің көрсеткішінен есептелген (Статистикалық деректер ҚР ККМ-64,6 шығыс хаты № 02-11/28465-И 2013жылы 28.қарашадан)

2013 жылы компьютерлік сауаттылықты оқудан 579,5 мың адам, жалпы халықтың санынан 67,5% құрады. Көрсеткіш 65% жетті.

2016 жылы 1 қаңтарында Шығыс-Қазақстан обылысында құқықты қабілетіті халық саны 864 123 адам құрады. (stat.kz) статестикалық деректері бойынша оқытылған халық 67,5% құрады, 587 603 адам құрайды.

Осыған байланысты 2014-2016 жылдары, компьютерлік сауаттылықтың көрсеткіші деңгейіне қол жеткізілді, компьютерлік сауаттылық курстары қажет болған жоқ. Жамбыл облысының акиматының ақпаратына сәйкес 2016 жылы мектептерде 8539 оқушылар, колледждерде 8217 студенттер бітіріп және оқу жоспарына сәйкес, оқыту мекемелерінде компьютерлік сауаттылық бойынша білім алды. Бтыс-Қазақстан облысында халықтың компьютерлік сауаттылықты арттыру бойынша 2016 жылы 391 адам оқытылды.

Қарағанды облысында ҚР 10 Заңына 4 тармақ 2 бабына сәйкес «Қазақстан Республикасында мүгедектерді әлеуметтік қорғау туралы», ҚР 5 Заңыны 2 тармақша ст «Қазақстан Республикасындағы мемлекеттік әлеуметтік тапсырыс, үкіметтік емес ұйымдарға арналған гранттар және сыйлықақылар туралы» 2016 жылы

жұмыспен қамту және әлеуметтік бағдарламаларды іске асыру мақсатында мемлекеттік тапсырыс

үкіметтік емес ұйымдармен бюджеттік бағдарламасы бойынша 003 «Мүгедектерді әлеуметтік қолдау» мүгедек зағип жандарды компьютерлік сауаттылыққа үйрету бойынша жоба қаржыландырылады.

2016 жылы Сатпаев қаласында қараша айында 75 мың адам жергілікті бюджет «Ақпаратты Қазақстан-2020» бағдарламасы бойынша 111 мың тенгеге оқытылды. Шығыс-Қазақстан облысының Акиматының ақпаратына сәйкес 2016 жылы маусым-тамызда барлық облыстардың аудандарында және Петропавловск қаласында оқытулар өтті.

Оңтүстік-Қазақстан облысының ақпаратына сәйкес Оңтүстік-Қазақстан облысында 15 тен 64 жаста 1 638 518 адам есеептеледі.

Оның ішінде компьютерлік сауаттылықты меңгерген 52% (852 029 адам). 2013-2016 жылдары 458875 адам оқытылды. Яғни , компьюетерлік сауаттылықты меңгерген адамдар саны 80% өсті.