Нысаналы индикатор 50: ТКШ саласы қызметкерлерінің компьютерлік сауаттылығы деңгейі 2017 жылы – 70%

017 «Тұрғын үй шаруашылығы саласында мамандардың квалификациясын арттыру» бюджеттік бағдарлама шеңберінде 2016 жылы ұйымдастырылды және өткізілді:

• 
  3 өңірлік конференция «Басқарудың тиімді әдістерін қолдану, инновацияларды және энергоресурс сақтаушы жүйелерді ендіру негізінде тұрғын-үй коммуналдық шаруашылығын дамыту» тақырыбында, Астана (165), Алматы (154) қалаларында және Ақтөбе (131) 454 – адамды қамтыды;
  
• 
  36 (отыз алты) үш күндік біліктілікті арттыру курстары «Тұрғын үй ғимараттарында жылумен қамту: тиімді басқару және жылу сақтайтын технологияларды пайдалану» тақырыбында – 900 адам қамту;
  
• 
  27 (жиырма жеті) бес күндік біліктілікті арттыру курсы «бірлесіп басқару объектілерінің ортақ мүлігін басқарудағы ұйымдастырушылық, құқықтық, қаржылық және қуатын ресурсын сақтаушы аспектілер», 675 – адамды қамтыды;
  
• 
  16 (тоғыз) онкүндік біліктілікті арттыру курсы «Тұрғын үй шаруашылығында энергоменеджмент, энергоаудит және жылу сақтау», 400 – адамды қамтыды.
  

2013 жылы «Қазгидромет» РМК-мен «Ұлттық ГАЖ базасында Қазақстан Республикасының экологиялық және гидрометеорологиялық мониторингтеудің кешенді жүйесін құру» қаржылық-экономикалық негіздеме (бұдан әрі – ҚЭН) әзірленді.

Ұлттық ГАЖ базасында Қазақстан Республикасының экологиялық және гидрометеорологиялық мониторингтеудің кешенді жүйесін құру шеңберінде келесі іс-шараларды жүзеге асыру жоспарлануда:

1. бақылау желілерін жетілдіру;

2. есептеу құрал-жабдығын (супер компьютер) сатып алу және орнату;

3. болжаудың сандық әдістерін дамыту;

4. Астана қаласында ахуалдық орталық құру;

5. метеорология, экология, гидрология бойынша бағдарламалық-аппараттық кешен сатып алу және енгізу және электрондық мұрағатты қалыптастыру.

2013 жылы ҚЭН-ға ҚР ЭБЖМ (2013 жылғы 28 қарашадағы № 25-3/17717) және «Қазақстандық мемлекеттік-жеке меншік әріптестік орталығы» АҚ (2013 жылғы 7 қарашадағы № 50) экономикалық сараптамаларының оң қорытындысы алынды.

Сонымен қатар, осы ҚЭН 2015 жылдың 1 шілдесінде ҚР Премьер-Министрі К.Қ. Мәсімовтің басшылығымен өткен Жасыл экономика бойынша кеңеске шығарылды және 2016-2018 жылғы Республикалық бюджеттік комиссиясына шығару ұсынылды.

Алайда, 033 «Қазгидромет» РМК жарғылық капиталын ұлғайту» бюджеттік бағдарламасының шеңберінде 2014-2016 жылдарға, 2015-2017 жылдарға және 2016-2018 жылдарға арналған ҚЭН шығындары Республикалық бюджеттік комиссиясымен қолдау таппады.

Қазіргі уақытта Қазақстанда қоршаған орта ластануына бақылауды жүзеге асыратын әртүрлі меншік нысандарының бірқатар ұйымдық құрылымдар бар.

Олардың ішінде мемлекеттік ұйымдармен бірге шаруашылық жүргізуші субъекттерге жататын ұйымдар да бар. Мониторингтің барлық субъектілері әртүрлі меншік нысандары және өздерінің мониторингі бір-бірімен байланысы жоқ бағдарламаларымен жұмыс істейді. Белгілі бір деңгейде олардың міндеттері әртүрлі болуына байланысты. Мемлекеттік ұйымдар - мемлекеттік, ал жеке ұйымдар - өндірістік мониторингті орындайды.

Қоршаған ортаны қорғау және өңірлік орнықты дамуы бойынша қоршаған орта жағдайына жүйелік бақылау жүргізуін, өңдеу және оқиғалардың дамуын, әсерді бағалауы және тәуекелді болжау үшін, деректерге түсінік беруін тұспалдайтын экологиялық мониторингтің кешенді жүйесінің болуы, дәлме-дәл және тиімді шешімдер қабылдауының маңызды шарты болып табылады.

Бағдарламалық құралдар жүйесi Қоршаған орта мен табиғи ресурстар мониторингi бiрыңғай мемлекеттiк жүйесiнiң әртүрлi деңгейлерi, сондай-ақ жүйелерi мен кiшi жүйелерiнiң деректер банктерi арасында ақпарат алмасуды қамтамасыз ете отырып, ақпараттың бiрыңғай әдiстемелiк негiзде жинақталуын, өңделуi мен сақталуын жүзеге асыруға мүмкiндiк беруге тиiс.

Өндірістік экологиялық бақылау және өндірістік экологиялық мониторинг жүйесін жетілдіру мақсатында 1 санатқа жататын табиғат пайдаланушылар, қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органға он-лайн тәртібінде деректерді тапсыру кезінде өндірістік мониторинг және бақылауды жүзеге асыруы міндетті.

Қазіргі уақытта келесі табиғат пайдаланушылардың кәсіпорындарының аумағында автоматтандырылған бақылау бекеттері іске қосылды, өндірістік мониторинг онлайн режимінде жүргізіледі:

- «НКОК Н.В» компаниясында 20 пост;

- МӨЗ Атырау 4 пост;

- «Теңізшевройл» ЖШС Теңіз кенорнында 12 пост;

- «ҚазЦинк» компаниясында 12 автоматтық датчик;

- Қарашығанақ Петролеум Оперейтинг Б.В. ЖШС 18 автоматтандырылған станция;

- «Қазфосфат» ЖШС 1 пост (ЖЖФЗ зауыты);

- Арселор Митталда «Окжетпес-Т» ЖШС және «Temirtau Associates and Ancillaries» ЖШС аумағында 3 пост орналастырылған;

- «Қазақойл Ақтөбе» "ЖШС" Әлібекмола мен Қожасай кен орындары мен Жаңажол газ-турбиналық станциясының аумақтары шегінде 1 автоматты мониторинг станциясы орналастырылған; ластаушы заттар бөлінетін көздерде датчиктер орнатылған;

Сондай-ақ, зиянды қалдықтарды бөліп шығаратын кен орындарында зиянды қалдықтардың концентрациясын бақылайтын Астана ЖЭО датчиктері орнатылған.

Қолданыстағы мониторингтік жүйелер, қызметтер және желілер негізінен қоршаған орта объектілерінің ластануын қадағалауды жүзеге асырады. Олар ведомствалық бағынышты, методологиялық, бағдарламалық және ұйымдастырушылық тұрғыдан бытыраңқы. Олардың қызметін үйлестіру заңнамамен қарастырылмаған, бұл тематикалық табиғатты қорғау міндеттерді шешуге және дұрыс басқару шешімдерін қабылдауды ақпараттық сүйемелдеуге мүмкіндік бермейді.

Бар экологиялық мониторингтік желілерді біріктіру мақсатында табиғат пайдаланушыларға автоматтандырылған (компьютерлендірілген) жүйелерді және мониторингтік станцияларды (стационарлық және/немесе мобильдік) соның ішінде өлшеу жабдығын енгізуден бөлек он-лайн режимде Бірыңғай мемлекеттік мониторинг жүйесіне бар ақпаратты беруі қажет, бұл нәтижесінде деректер базасын құруға мүмкіндік береді.

Барлық табиғат пайдаланушыларының автоматтандырылған он-лайн жүйелеріне мониторинг жасаудан бұндай деректер базасын құру табиғат пайдаланушылардың қоршаған ортаның сапа нормативтерін ұстану бойынша жауапкершілігін көтереді.

Көрсетілген ақпараттық база бірінші кезекте автоматтық бекеттер мен табиғат пайдаланушылардың датчиктерінен ақпаратты қабылдау мен өңдеуге бағытталған болады. Бұл үшін Экологиялық кодексте өнеркәсіптік экологиялық бақылау және бақылауды автоматтандырылған режимде іске асырудың міндеттілігі нормаларын бекіту қажет. Осыған байланысты қазіргі уақытта Экологиялық кодекске өзгерістер енгізу жобасы дайындалып жатыр.

Бұл индикатор бойынша деректер жоғарыда көрсетілген жұмыстар іске асырылғаннан кейін қалыптастырылатын болады.

Бүгінгі күні белгіленген көрсеткіштен аспады. Ластаушы заттар шығарындыларының нНормативті көлемі 2016 жылы – 4,560 млн. тонна құрайды. стратегиялық жоспардың жоспарланған мақсатты индикаторы көрсеткішіне қатысты астпады және 7% жетті.

Жоғарыда көрсетілген көрсеткіштер нормативтік белгіленген болып табылады. Шаруашылық қызметтің дамуы шарттарында табиғи ресурстарды ұтымды пайдалануды және өсімін молайтуды қамтамасыз ететін экологиялық қауіпсіздікке кепілдік беретін, шекті рауалы рұқсат ететін экологиялық нормалау мақсатында жүргізіледі.

Біздің елімізде экономиканың өсуін ескере отырып бірқатар кәсіпорындардың қуатын үдету жұмыс ескі жабдықтарда нормативтік эмиссияның көлеміне, әрдайым кәсіпорындарда түзетілуі, сонымен қатар қоршаған ортадағы эмиссия көлемінің өсуіне әсер етеді.

Жаңа нысандарды пайдалануға беру жоспарланған бағдарламалар және басқа да Қазақстанның индустрияландыру карта шеңберінде жұмыс істеп тұрған кәсіпорындарының Қоршаған ортаға қосымша эмиссия береді.

Лимит дегеніміз мөлшерлік шектеу көрсеткіші болып табылады. Бекітілген нормада асырылмаған бағытта болып табылады. Эмиссия нормасын бекіту кезінде өндірісінің спецификасы ескеріледі. Демек ластаушы шығарындыларды азайту, леспе газды кәдеге жарату, бүлінген жерлерді калпына келтіру, өнеркәсіптік қалдықтарды кәдеге жарату бойынша баламалы әдістері, жаңа технологияларды қолдану бойынша іс-шараларды іске асыру ұсынылады.

2011-2016 жж.нысанды стратегиялық мәнді индикатор мәннен аспады және көрсеткіштерге қол жеткізілді.

1) Қоршаған ортаның жағдайының мониторингі;

Бүгінгі таңда бұл бөлім бойынша РМК "Казгидромет" бақылау желісі жұмыс істейді, олар мыналардан тұрады:

- 328 метеостанция, оның 72 – толық автоматты, 56 – жартылай автоматты;

- 1 ауарайы радары;

- 203 агрометеостанция, олардың 16-автоматты;

- 140 ауаның ластануына мониторинг станциялары, оның ішінде 84 автоматты.

2) Табиғи ресурстар мониторингі;

Бұл бөлім Қазақстан Республикасының "Табиғи ресурстарының Мемлекеттік кадастрлары" (бұдан әрі – ТРМК) ішінара ақпараттық жүйемен автоматтандырылған.

ТРМК келесі кіші жүйелерден тұрады:

- Орман қорының кадастры

- Жануарлар дүниесінің кадастры

- Балық ресурстарының кадастры

- Ерекше қорғалатын табиғи аумақтардың

- Картографиялық деректер блогы.

ТРМК 2016 жылы ақпараттық қауіпсіздік талаптарына сәйкестігі бойынша аттестатталды және өнеркәсіптік пайдалануға енгізілгеннен кейін "Мемлекеттік жер кадастры" ААЖ-мен (Қазақстан Республикасының Ұлттық экономика министрлігі), " Кен орындарының және пайдалы қазбалар білінулерінің мемлекеттік кадастры, техногендік минералдық түзілімдер" (Қазақстан Республикасы Инвестициялар және даму министрлігінің Геология және жерқойнауын пайдалану Комитеті) ақпараттық жүйесімен және Су ресурстарын басқару бойынша бірыңғай ақпараттық-талдау жүйесімен (Қазақстан Республикасының Ауыл шаруашылығы министрлігінің Су ресурстары жөніндегі Комитеті) интеграциялау бойынша жұмысты жүргізу жоспарлануда.

3) Мониторингтің арнайы түрлері.

Қазақстан Республикасы Экологиялық кодексінің 158-2 және 158-3 баптарына сәйкес, "Қоршаған ортаны қорғау бірыңғай ақпараттық жүйесі» ақпараттық жүйесінің " Кен орындары көздерінен парниктік газдар шығарындылары мен сіңірулері көздері кадастры және көміртегі бірліктерінің тізілімі" кіші жүйесі жұмыс істейді

Осы бөлімнің қалған модульдері бойынша автоматтандыру сұрағы қоршаған ортаны және табиғи ресурстарды мониторингілеудің бірыңғай мемлекеттік жүйесін енгізу бойынша тізбе, үлгі және ақпарат алмасу мерзімі бекітілгеннен кейін пысықталатын болады.

Қаржыландырудың жоқтығына байланысты бүгінгі таңда мүдделі мемлекеттік органдардың ақпаратты жүйелерімен интеграциялау және бар ведомствалық ақпараттық жүйелерді пысықтау арқылы «Қоршаған орта мен табиғи ресурстардың Бірыңғай мемлекеттік мониторингілеу жүйесі» ақпараттық жүйесінің бөлімдерінің жеке-жеке автоматтандырылуы жоспарланған.

Бұл индикатор бойынша деректер жоғарыда көрсетілген жұмыстар іске асырылғаннан кейін қалыптастырылатын болады.

2016 жылы Экология және гидрометрология саласы қызметкерлерінің компьютерлік сауаттылығы деңгейін арттыру үшін «Қазгидромет» РМК Әзірленді: 1.«Қазгидромет» РМК орталық аппаратының және құрылымдық бөлімдерінің қызметкерлерінің компьютерлік сауаттылық білімін тестілеуді өткізу жоспары»; 2. «Қазгидромет» РМК орталық аппаратының және құрылымдық бөлімдерінің қызметкерлерінің компьютерлік сауаттылық білімін тестілеуді өткізу Нұсқаулығы». «Қазгидромет» РМК-ның әр филиалда филиалдар мен құрылымдық бөлімдердің қызметкерлерінің уақытылы тестілеуден өтуіне жауап беретін жауапты тұлғалар тағайындалған. Тестілеу бітіп және қорытынды шығарылғаннан кейін, талдау жасалып, есеп түрінде кесте дайындалды. Сондай-ақ жыл сайынғы ҚР ҰЭМ «3-ақпар» формасы толтырылды және Статистика департаментіне тапсырылды.