111
бастайды. AUTOEXEC.BAT.файлында жүйенің күйін келтіруге қажетті және
қолданушының ыңғайына қарай түрлі командаларды негізу қолайлы.
2. MS DOS КОМАНДАЛАРЫМЕН ЖҰМЫС
Қолданушының енгізген әрбір мәліметі файлда, ал файлдар директория-
ларда сақталады деп түсінсек, сол файлдармен және директориялармен түрлі
жұмыстарды қалай атқаруға болады? Файлды, директорияны қалай құруға
болады деген сұра қеріксіз туындайды, Ол үшән жүйеде арнайы командалар
қарастырылған. DOS командалық процессоры қолданушы енгізген команда-
ларды ӛңдейді.
MS DOS командаларын ӛңдеу екі түрде жүргізіледі: ішкі және сыртқы
командалар.
2.1 Ішкі командалар
MS DOS командалық процессорының ӛзі арқылы орындалады.
Жоғарыда атап ӛткендей компьютерде негізгі ақпараттар файлдарда, ал
файлдар директорияларда сақталатыны белгілі. Бұл командалар осы файлдар
мен директориялар жұмысына арналған.
Жүйеге енген кезде экранда қара түскен терезе пайда болады да, тӛменгі
жағында жыпылықтаған курсорды кӛруге болады. Осы курсор тұрған жерден
белгілі бір әрекеттерді орындайтын командаларды енгізуге болады. DOS ко-
мандасынан кейін міндетті түрде бос аралық қалдыруды (пробел) ұмытпаған
жӛн.
DІR командасы. Ағымдағы дискінің ішіндегі арлық директориялар тізімін
экранға шығарып береді. Егер белгілі бір компьютерде бұрыннан сақталған
директорияны кӛру қажет болса, онда сол директорияның мазмұнын кӛру
ұшін мынадай команда береміз:
DІR ААА
ААА - бұрын құрылған директория. Сонымен қатар ӛзіміз директория
құра аламыз, командасы:
MD ААА
Директорияның құрылғанын кӛру үшін командалық қатарда мына коман-
даны енгізсек жеткілікті:
DІR ААА
Директорияның ішкі директориялардан тұруы мүмкін. Ӛзіміз бір
директорияның ішінен бірнеше директория құруымыз керек болса, команда-
сын мына түрде бере аламыз:
MD ААА\ВВВ
MD ААА\CCC
Бүл ААА директориясының ішінен ВВВ және ССС деген екі директория
құрылды дегенді білдіреді.
MS DOS- та командалар форматын беру ӛте қарапайым. Командалар С:\>
шақыруынан кейән жазылады. Командадан кейін міндетті түрде пробел
қойылып, сонан соң құрылатын директорияның аты жазылады. Егер дирек-
тория бірнеше ішкі директорияны қамтитын болса, сол ішкі директорияны
112
кӛрсету үшін жолы берілуі керек. Жоғарыда айтып ӛткендей жолындағы
барлық директориялар аттар “\” белгісімен бӛлініп тұрады. Сонымен қатар
директорияның атын ӛзгертуге, құрылған уақыты арқылы қарауға, кӛшіруге,
ӛзгертуге және т.б. әрекеттерді орындауға болады. Ішкі директориялардың
бірінде отырып кез келген деңгейдегі директорияға нақты бір команданың
кӛмегімен де мүмкіндік бар.
Мысалы,
MD ААА
MD ААА\ВВВ
MD ААА\ВВВ \CCC
MD ААА\ВВВ \CCC\DDD
Осы команданың нәтижесінде курсор DDD каталогының соңында
тұрады. Сіз ААА каталогына кӛшкіңіз келсе CD командасын пайдалана ала-
сыз. Ол үшін жолдағы каталогтардың аттарынан орнына “..” белгісін “\” ай-
рымымен кӛрсетіп отыру қажет. Ӛзімізге қажетті директорияға дейін қанша
директория бар, сонша белгі қойып отыру керек. Форматы:
С:\> ААА\ВВВ \CCC\DDD cd..\..\..
Осы командадан кейін курсор ААА каталогының соңында тұрады.
Біз жоғарыда тек қана бір файлмен немесе бір директориямен орындала-
тын операцияларды қарастырдық. Файлдарды топтап, сол топталған файл-
дармен түрлі әрекеттер орындауға болады. Файлдардың кеңейтулері бойын-
ша таңдап алуға (мысалы: .txt, .pas ) немесе барлық файлдарды бірдей
белгілеп алуға (*.*) да болады.
2.2 Сыртқы командалар
Бұл операциялық жүйемен бірге қойылған жеке файл түріндегі програм-
малар. Бұл программалар дискетаны форматтау, дискіні тексеру және т.б.
осы сияқты қызметтерге тән әрекеттерді орындайды.
C:\>md AAA
C:\>md AAA\BBB
C:\>md AAA\CCC
C:\>md AAA\BBB\B1
C:\>copy con AAA\BBB\bbb.txt
Мәтінтеру
Ctrl+Z
(терілгенмәтінді)
сақтау.
Осыданкейәнфайлқұрылдыдепесептеугеболады.
C:\>md AAA\CCC\C1
C:\>md AAA\CCC\C2
C:\>md AAA\CCC\C3
C:\> copy con AAA\CCC\C1cc1.txt
C:\> copy con AAA\CCC\C1cc2.txt
C:\> copy con AAA\CCC\C1cc3.txt
Жоғарыдаберілгениерархиябойыншадиректорияларменфайлдарқұрылыпб
олды.
113
Файлдармендиректорияқұруиерархияныңжоғарғыдеңгейіненбасталады.
Әрфайлдықұрғаннанкейінкурсортұрғанжерденбастапмәтіненгізукерек.
Мәтіненгізілгенненкейінміндеттітүрде
Ctrl+Z
пернелерінбасуарқылыфайлдысақтағанжӛн.
Сақтамағанжағдайдафайлқұрудақатекетуімүмкін.
Кейбіркомандалардаосыберәлгенмәліметтергеқолданыпкӛрелік:
CLS (экрандытазарту)
C:\>DІR AAA
Файлдыбасқакаталогқакӛшіру:
C:\>copy AAA\BBB\bbb.txt AAA\BBB\B1
B1 директориясыныңішінқарау:
C:\>DІR AAA\BBB\В1
БұлкомандаданкейінВ1
директориясыныңішінде
bbb.txt
файлыныңорналасқанынкӛругеболады.
Файлдыңмазмұнынқарауүшінмынадайкомандаформатықолданылады:
C:\>type AAA\BBB\B1\BBB.TXT
Каталогатынӛзгерту.
C:\>ren AAA AAS
Директория мазмұнының экрандағы кӛрінісі.
Мұндағы AAA - бұрыннан бар каталог. AAS - каталогтың ауыстыруға
ұсынған жаңа аты. Біздің иерархиямызда ӛзгеріс болды. Біз кез келген
файлдың немесе ішкі каталогтардың жолын кӛрсеткенде ААА деп береиін
болсақ, жүйе ол команданы қате деп табады. Себебі ондай каталог жоқ.
Файлды біріктіру. Біз екі файлды қосқанда ол файлдар жоғалып кетеді де
үшінші жаңа файл пайда болады. Алғашқы қосылған екі файлдың
құрамындағы деректер жаңа атпен берілген үшінші файлға жазылады.
Ӛзімізге ыңғайлырақ болу үшін ағымдағы каталогты ауыстырған дұрыс.
Достарыңызбен бөлісу: |
