-7 апта материалдары бойынша бақылау өткізу үшін сұрақтар

· Паскаль тілінің құндылықтары;

· тілдің алфавит ;

· идентификаторларды жазі ережелері;

· Паскаль-программаның структурасы;

· жәй типті мәліметтер;

· сызықтық алгоритм туралы түсінік;

· меншіктеу операторын және құрама операторларын жазу ережелері;

· өорнекткрді жазу ережелері;

· Турбо-Паскаль редакторының командалары;

· тармақталу алгоритм туралы түсінік;

· шартты және таңдау операторларын жазу ережелері;

· логикалық өрнектрін жазу операторлары;

· циклді алгоритм туралы түсінік;

· параметрлі циклді жазу ережелері(қадамы 1 жіне –1);

· құрама циклдер;

· программаны өндеу тәртібі .

· шартты цикл туралы түсінік;

· шарты алдын ала жазылатын цикл;

· шарты кейін жазылатын цикл;

· бұл циклдардың ұқсастығымен айырмашылықтары;

· параметрлі циклді жазу ережелері;

. шарттары алдын ала және кейін жазылған циклдерді жазу ережелері

· құрама циклдер туралы түсінік

· дұрыс және қате идентификаторларын анықтау;

· берілген программаның структурасын түсіндіріп беру;

· атау бойынша айнымалылардың типтерін анықтау;

· Турбо-Паскальдың программалау ортасын жүктеу;

· дайын программаларды жүктеу

· дайын программманы жіберу;

·бақылау масыл нәтижесін талдау;

. алған білімдерді жүйелендіру;

. методикалық дағдыларын дамыту (өзара бақылау,

өзіндік баұылау);

· программаларды компьютерде орындау;

· программаларды түзету;

· бақылау мысалдар нәтижелерін талдау;

· қажетті деңгейде күрделі тармақталу алгоритмдердің программаларын жасау;

· программалардың дұрыстығын тексеру мақсатымен тестілер жасау;

· кұрделілігі қажетті деңгейлі циклді программаларын жасау;

· терезелермен жұмыс жасау;

· программаларды қадамдық тәртіппен орындап талдау;

· цикл түрлерін таңдап алып пайдалану;

· құрама циклдерді қамтитын программаларды құру;

2. 
   8-15 апта материалдары бойынша бақылау өткізу үшін сұрақтар.
   

· ТР тілінде массивті атау ережелері;

· массив элементтерімен жұмыс жасау ережелері;

· векторларды толтыру ережелері;

·векторларда экстремумдарда іздестіру алгоритмдері, қандайда белгілі қситетте ие элементтерді іздестіру алгритмдері, элементтердің орындарын алмастыру? жою алгоритмдері;

·екі өлшемді массивті атау;

· массив элементтерімен жұмыс жасау;

орындай алу:

· массивтің элементтерінің типтерін анықтау;

· ТР тілінде векторларды еңгізу, шығару, қйымдастыру программаларын орындау, талдау;

· әртүрлі критерийлар бойынша векторлардың элементтерін іздестіру;

· программалардың логикалық талдауын орындау, тестілеу;

· векторлар арқылы шығарылатын есептер үшін алгоритмдер, программалар құру (қажетті деңгейде);

· массив элементтерінің типтерін анықтау;

· ТР тілінде матрицаларды құрастыру, еңгізу, шығару программаларын жасау, өндеу;

· матрицаларда белгілі критерийлар бойынша элементтерді шздестіру;

· программалардың логикалық анализін жасап , тестілеу

- екі өлшемді массив

- жолдық айнымалылар

- файлдар

- динамикалық айнымалылар

- процедуралар

- рекурсия

- іздестіру және реттеу әдістері.
3. ПӘН БОЙЫНША СОБӨЖЛАРДЫ ОРЫНДАУ ЖӘНЕ ТАПСЫРУ КЕСТЕСІ.

Пән Компьютерлік желі

- Кіріспе. «Мәліметтер» және «Алгоритм», «программа құрылымы» және «мәліметтер құрылымы» үғымдарының өзара байланысы.

Программалау негізіндегі басты концерциялар ХХ ғ 30-шы жылдары логикада анықталған. Математикалақ жағынан эквивалентті болатын алгоритмнің негізгі модельдері программаладың бірнеше тармағын дүниеге әкелді. Есептеуіш техниканың әріғарай даму мүмкіншіліктері оның есептеушілік мүмкіндіктеріне байланысты болғандықтан, бұл мәсле формальды түрде алгоритмдер теориясы негізінде зертеледі.

Алгоритм ұғымының кең тарауына ЭЕТ қарқын түрде дамуы және кез келген салада қолдануы негіз болды. ЭЕМ көмегімен есеп шығару негізінде ол есептің алгоритмі жатқаны қазіргі заманда кең мәлім. Әдетінше бұл алгоритмді мағыналық түрде қолдану түрі.

Біз алгоритмдерді осы тұрғыдан қарастырамыз
Алгоритм ұғымы.

Алгоритм ұғымы математиканың фундаментальды ұғымдарының бірі. Бұл тарауда алгоритмдеу машинадан тәуелсіз үрдіс ретінде қарастырылады.

• 
  түсінікті де және дәл
  
• 
  шектеулі
  
• 
  бастапқы мәндерден нәтижелік мәндерге қол жеткізетін
  

Алгоритмдік тіл табиғи тілде жазылған алгоритм сияқты өзіміз күнделікті қолданып жүрген тілге жуық, бірақ ол құрылымы нақтыланған, бірынғай және дәл жазылатын арнайы символдар мен ережелер жүйесінен тұрады . Оны құрылымдық алгоритм деп те атайды. Мұнда пайдалануға рұқсат етілген символдар тілдің алфавитін , алгоритмді жазу ережелері, онын синтаксисін құрайды.Үйренуге арналған алгоритмдік тілде алфавит шектелмеген. Ол үшін ұлттық әріптерді , сандарды программалау тілдерінде пайдаланатын арифметикалық операция таңбаларын,т\үрлі жақшаларды және т.б. символ-

дарды алуға болады.
*, /, -, ^, sgrt (x)-x-тің квадрат түбірі.

Abc(x)-x-тің абсолют шамасы: - меншіктеу.

Алгоритмдік тілдің алфавитінде мағынасы мен қолдану тәсіліне алдын- ала түніктеме беріліп қойылған қызметші деп аталатын символдар бар. Олардың астын сызып қояды, не қалың шрифтімен

жазады. Мысалы:

1.Алгоритм тақырыбы: алг, арг, нәт.

2.Басталуы мен аяқьалуы: басы, соңы.

3.Тармақталу командасы: -егер, -онда, -әйтпесе -бітті.

4.Таңдау командасы: таңдау, жағдай...жағдай-әйтпесе-бітті.

5.Қайталану командасы:

а) n рет циклі: n рет

б) «әзірше» циклі: цб, әзір, цс

в) «үшін» циклі: цб, үшін, -дан(ден,-тан,-тен), баста, дейін,

6.Құрама шарттар: және, немесе, емес.

7. Функция н/е айнымалы: мән

8. Өту (шартсыз) өту n

9. Егер p өту n (шартты) p (команда) n (оператор)
Алгоритмнің басы қызметші сөзіне дейінгі алғашқы бөлігін алгоритм тақырыбы деп , басы және соңы қызметші сөздер аралығындағы бөлігін денесі деп атайды. Алгоритмдік тілде алгоритмді басқару құрылымдары деп аталатын негіздік 4 құрылым бар:

.1. Ілесу( тізбек)

2.Тармақталу( айрық)

3.Таңдау

Алгоритм осы құрылымдарды пайдаланып құрылады. Алгоритмге енгізілетін түрлі командалардың әр сериясы бір блок деп қарастырып S1,S2,S3, арқылы белгілеп алады. Ілесу құрылымы ретімен орындалатын блоктар. Оның жеке түрінен құрылған алгоритмді сызықтық алгоритм деп атайды.

 S1  S2 

Соңғы үш басқару құрамдарынан ерекшеліктері олар түрлі шарттар енгізілген құрылымдардан тұрады. Шарт тексеру нәтижесін иә немесе жоқ мәндерінің бір ғана қабылдайтын логикалық өрнек не пікір.

(ақиқат және жалған )

Тармақталу командасы – шарттың сақталуына байланысты екі сериялы әрекеттердің бірін орын-

дауға берілетін нұсқау.Ол егер-ден басталып, бітті-мен аяқталады және оның толық , қысқа түзілістері бар.
Алгоритм негіздері. Алгоритм.

ЭВМ – да қарапайым бір операцияда және бір логикалық өлшемді орындай алады. Сондықтанда қойылған есепті шешуде қарапайым нұсқаулар жанында пайдаланылады. Алға қойылған мақсатқа жету үшін және берілген есепті шешу бағытында арнайы ережелер бойынша орындаушыға (адамға немесе компьютерге) нақты түрде берілген нұсқаулар тізбегі алгоритм деп аталады. Алгоритм үшін мынадай бірнеше таңбалар бар:

* - көбейту.

/ - бөлу, слеш белгісі

\ - кері слеш белгісі.

+ - қосу.

- - азайту.

: = - меншіктеу.

; - нүктелі үтір.

. – нүкте.

Мысалы: 2.7; 3.1

Мысалы: Қабырғалары және биіктігі берілген трапецияның ауданын табу есебін қарастырайық.

1) а: = 3.5; в: = 5.5; Һ: = 4.

2) r1: = а+в

3) r2: = r2 / 2

S = а+в / 2 * Һ 4) S2: = r2 * Һ

1. 
   Алгоритм үздіктілігі.
   
2. 
   Алгоритмнің түсініктілігі және анықтылығы.
   
3. 
   Алгоритмнің кез – келген алғашқы берілгендері үшін бірдей болуы (қалыптылығы)
   
4. 
   Алгоритмнің нәтижелілігі. Нұсқаулар шексіз көп болмай, қорытындысында оның нәтижесі болуы тиіс.
   

Алгоритмнің жазылу түрлері және оның құрылымдық негіздері.

Информацияны өңдеу, яғни қойылған есепті шешу әртүрлі алгоритмдік жолдармен құрылуы мүмкін:

1. 
   Табиғи тілде.
   
2. 
   Блок схемалық тілде.
   
3. 
   Алгоритмдік тілде.
   

2. Алгоритмнің схемалық түрі информацияны өңдеу алгоритмі мемлекеттік стандарт бойынша бекітілген символдарды пайдаланып графикалық түрде жазу (ГОСТ)

- алгоритмнің басы мен соңы.

- берілгендерді өндіру немесе нәтижені шығару.

- шарттың (Р) сақталуына байланысты алгоритмнің

орындалу бағытын таңдау.

• 
  информацияны өңдеу.
  

- байланыс бағыттары.

Ең қарапайым шарт «кіші», «тең», «үлкен» және т.б. қатынас амалдары арқылы беріледі. Мысалы; 2 кіші 5 деген қарапайым шарт болса, оның нәтижесі «ақиқат» мәнін қабылдайды. Ал 1 тең 3 деген нәтижесі «жалған» болатын қарапайым шарт болады.

Күрделі шарттарды құрастыру үшін логикалық мәндерде анықталған «логикалық амалдарды» қолдануымыз керек. Осындай амалдардың түрі және олардың қасиеттері « Логикалық амалдар» тақырыбында қарастырылады.

Логика элементтері.
Мәні «ақиқат» не «жалған» болатын сөйлемді пікір деп атаймыз. Пікірлерді латын алфавитінің бас әріптерімен белгілейміз.Ал пікірдің мәнін А деп белгілейміз. Мысалы: 17А:17 тақ сан. Бұл сөйлемнің мәні рас. В=15 – жай сан.

ш-и-t-1-« шын»

ж- л- f-0- «жалған»

Пікірлерге логикалық жалғаулар; емес, және, немесе, т.б.Жалғау арқылы жаңа пікір алуға болады.

Пікірлерге қолданғанда нәтижесінде пікір беретін амалды логикалық амал деп атаймыз.