Ћала жќне иман 8-9 зиялыныѓ С*ЗI

№113 (5776) 21 ЋЫРКЉЙЕК 2019 ЖЫЛ

almaty-akshamу.kz

 almaty-aksham@mail.ru

4

ЋАЛА-ЋАРБАЛАС

КЕРЕК ДЕРЕК

ЗИЯЛЫНЫЃ СRЗI

«Хабар» «Рауза» телехикаясын џсынады.

Президент «оралманды» «ћандас» деп атауды џсынды.

Президенттiѓ шаѕын жќне кiшi кќсiпкерлiк иелерiн љш

жылѕа салыћтан босатуы АЋШ-та жоѕары баѕаланды.

Елiмiзде 132 жоѕары оћу орны бар.

Елiмiзде 24 мыѓ ата-анасыз бала бар.

Семейде 300-ге жуыћ к+не саѕаттардыѓ басын ћосћан

к+рме +ттi.

Ќлемдiк елдердiѓ баћыт рейтингi бойынша Финляндия

к+ш бастап тџр. Дания, Норвегия екiншi, љшiншi орында.

Ћазаћстан 60-шы орында. Еѓ баћытсыз елдер ћатарында

Ауѕанстан, Оѓтљстiк Судан.

Бљгiнде «100 наћты ћадамныѓ» 58-i орындалып,

баћылаудан шыѕарылды. 3 ћадам «Рухани жаѓѕыру»

баѕдарламасы аясында жљзеге асып жатыр.

Нџр-Сџлтанда халыћ саны 1,1 млн.-ѕа жеттi.

ШЋО мен Алматыда тљзеу мекемелерiнiѓ жџмысын

ћадаѕалайтын прокуратура ћџрылады.

Президент 100 кљн iшiнде 153 жарлыћ, 143 +кiм,

3 заѓнамалыћ актiге ћол ћойды.

Арал теѓiзiнiѓ ћџрѕаѕан жерiне 156 мыѓнан астам

+сiмдiк егiлдi.

Биыл автобус жљргiзушiлерiнiѓ кесiрiнен 316 жол к+лiк

апатына жол берiлген.

Семейдегi спорт комплексiне Ж.Љшкемпiровтiѓ есiмi

берiлдi.

Ќлемде 40 секунд сайын бiр адам +зiне-+зi ћол жџмсап

к+з жџмады екен. Мќселен, жылына 800 мыѓ адам

осындай тќсiлмен +летiн к+рiнедi.

Нџр-Сџлтан, Алматы, Шымкент шањарларында жыл

сайын кем дегенде 1000 пќтерден салу мiндеттелдi. Ереже

бойынша жалдамалы пќтерге ћол жеткiзетiндер аталмыш

ћалада кемi 2 жыл тџруы керек.

Ресми мќлiметтерге сенсек, бљгiнде Ћазаћстанда

шетелдiк жџмыс кљшiн тарту квотасы бойынша 4300 ћытай

маманы бар. 2019 жылѕа арналѕан квота 23 000 адамды

ћџрайды.

Кљнi бљгiнге дейiн атаулы ќлеуметтiк к+мекке 2 млн.

87 мыѓ 400 адам ћол жеткiзген, яѕни 405 600 отбасы, оныѓ

1 302 500-i балалар.

Ќбдiжќмил Нџрпейiсовтi Ресейдiѓ «Художественная

литература» баспасы Нобель сыйлыѕына џсынбаћшы.

Алматыда 10 325 отбасы атаулы ќлеуметтiк к+мек

алады.

Тайћазанныѓ жасалѕанына 620 жыл, елге ћайтарыл-

ѕанына 30 жыл.

Ћазаћстандаѕы ересек тџрѕындар саны – 12 085 857.

Елiмiзде 162 адам ел байлыѕыныѓ жартысына иелiк етедi

екен.

Шет елде бас сауѕалап жљрген Рысћалиевтердiѓ 13 млн.

доллары тќркiлендi. Бџл туралы елiмiздiѓ бас прокуратурасы

хабарлады.

Елiмiзде жџмыс iстеп тџрѕан 39 кќсiпорын екi мыѓѕа

жуыћ адамныѓ жалаћысына 683 мыѓ теѓге берешек. Жал-

пы алѕанда, бљгiнде 125 кќсiпорын жџмыскерлерге 1,6 млрд.

теѓге берешек.

Љйде жатып ћарын

тойдыруѕа болмайды

– ...Елiмiзде 130 талантты балалар орталыѕы

бар. «Бџлаћ крсеѓ, кзiн аш» деген халћымыз.

Талантты балалар љшiн арнайы баѕдарлама

дайындау керек. 24 мыѓ ата-анасыз балалар бар.

Жетiмдер љйiн азайтып, оларды отбасыларына

тарту ћажет...

...Халћымызды масылдыћћа љйретпеу керек.

Отбасында еѓбек етудiѓ љлгiсiн крсету ћажет.

Бќрiмiз де сол еѓбектiѓ арћасында стiк. Абай

атамыз айтћандай, «еѓбек етсеѓ ерiнбей, тояды

ћарныѓ тiленбей». Љйде жатып ћарын

тойдыруѕа болмайды.

(Алматыда ћала активiмен кездесуде

сйлеген сзiнен).

Бердiбек

САПАРБАЕВ,

ЋР Премьер-

Министрiнiѓ

орынбасары:

Елiмiзде 24 мыѓ

ата-анасыз бала бар

Ћазаћстан Республикасы

Премьер-Министрiнiѓ

орынбасары Бердiбек

Сапарбаев бейсенбi кљнi

Алматыѕа ћызметтiк

iссапармен келiп, тљске дейiн

студент-жастармен жолыѕып,

пiкiрлессе, одан кейiн Алматы

мектептерiнiѓ

директорларымен кездестi.

Алматы ћаласыныѓ ќкiмi

Баћытжан Саѕынтаевпен бiрге

QS World Wide «Адами мџра

жќне жоѕары технологиялар

љйлесiмi негiзiнде жетiлу»

атты дљниежљзiлiк

конференцияѕа да ћатысты.

Ќсел  ДАЅЖАН

Ќл-Фараби атындаѕы Ћазаћ џлттыћ

университетiн аралаѕан Бердiбек Маш-

бекџлы ћазаћша с+йлейтiн робот жасаѕан

жас ѕалымдармен тiлдесiп, волонтер жас-

тардыѓ џсынысын тыѓдады. Сондай-аћ,

аталѕан университеттiѓ Биогаз стан-

циясында болып, магистранттардыѓ жџмы-

сымен танысты.

– Асханадаѕы ас ћалдыћтарын алып,

метан тљзушi микроорганизмдердiѓ к+ме-

гiмен биогаз аламыз. Ол газды осындаѕы

жылыжайѕа ћолданамыз. Одан ћалѕан

биогумсты жылыжайѕа беремiз, – деген

биотехнология кафедрасыныѓ меѓгерушiсi

Аида Ћыстаубаева жылыжайда ћџлпынай

+сетiндiгiн айтты.

Ѕылымѕа ден ћойѕан студенттердiѓ

арасында ћазаћша с+йлейтiн робот жасап

жатћандары да бар. Ќзiрге ол «отыр», «тџр»

дегендi тљсiнедi. Ауа райын айтып бередi.

3D режимiнде айналаны тљгел к+ре алады.

Оныѓ ћолы +те икемдi, жаћын уаћытта

протездi айырбастауы ќбден мљмкiн.

Жобамен айналысушылар ћазаћ тiлiн

дамытып, оныѓ ћолданыс аясын кеѓейтудi

робот арћылы iске асырмаћшы екен.

Ћаланыѓ жоѕары оћу орындарыныѓ

студенттерiмен, љкiметтiк емес џйымдар мен

ерiктiлер лигасыныѓ мљшелерiмен кез-

десуде жастар тарапынан вице-премьерге

бiраз џсыныстар айтылды. Олардыѓ бiрi

ћалаѕа келген ауыл жасын бейiмдейтiн

орталыћћа ѕимарат керек десе, ендi бiрi

шыѕармашыл жастардыѓ проблемасын

к+тердi. Ел к+лемiнде шыѕармашылыћ

жоѕары оћу орындарыныѓ оћу баѕдарла-

масы ескiрген. Онда не менеджмент, не

маркетинг оћытылмайды. Жастарѕа арнал-

ѕан тегiн шеберханалар да жоћ дейдi жас-

тар. Ћазiр Франция ћазынасын ћампайтып

тџрѕан бiрден-бiр нќрсе осы шыѕармашыл

жастардыѓ жџмысы к+рiнедi, яѕни ондаѕы

креативтi экономика аћша ќкелуде.

Дегенмен, бiлек сыбана жџмыс жасап

жатћандары да жоћ емес. «Жастар  љнi»

жастар ћоѕамдыћ бiрлестiгiнiѓ атћарушы

директоры Асхат Ћасенѕалиев екi жобаны

сќттi жљзеге асыруда. Бiрi – ауылдан

ћалаѕа ћоныс аударѕан жастарды ћалаѕа

бейiмдеу жџмыстары болса, ендi бiрi базар

жастарына арналѕан.

– Алматыѕа орта есеппен жыл сайын 20

мыѓѕа жуыћ жас ћоныстанады. Олар ќр

тљрлi +ѓiрден келетiндiктен, ауыл жастарын

ћала +мiрiне бейiмдеу орталыѕын аштыћ.

Ол орталыћтар ћазiр Ќуезов, Наурызбай

жќне Алатау аудандарында жџмыс iстеуде.

Орталыћтар тегiн курстар џйымдастырады.

Ћазаћ тiлi, орыс жќне аѕылшын тiлi тегiн

оћытылады. Тiгiн курстары, компьютерлiк

сауаттылыћ, заѓгердiѓ кеѓесi де бар. Тљрлi

мемлекеттiк мекемелермен кездесу +тiп

тџрады. Мќселен, жастар ћалай баспана

ала алады, +з кќсiбiѓдi ћалай ашуѕа болады

немесе оны дамыту жолдары, мемлекеттiк

баѕдарламаларды ћалай пайдалануѕа

болады дегендi тљсiндiремiз. Жат аѕымныѓ

жетегiне ерiп кеткен не саяси к+зћарас-

тардыѓ ћџрбаны болѕан жастармен наћты

жџмыс iстеймiз. Осы орайда бiр џсынысым

бар. Ћазiр урбанизация процесi ћатты

жљруде. Ол Алматыѕа ѕана тќн емес,

ќлемдiк процесс. Сондыћтан Алматыдан

пана iздейтiн жастардыѓ ћатары алдаѕы

жылдары да артпаса, азаймайды. Ал бiздiѓ

бейiмдеу орталыћтары жобалыћ негiзде

жџмыс жасайтындыћтан, жыл сайын

орталыћ +з орнын ауыстырады. Егер осы

орталыћтарда наћты ѕимарат болатын

болса, ћалаѕа келген ауыл жасы ћайда

баратынын наћты бiлер едi. Осындай

жобаларды iске асырсаѓыздар деген

тiлегiмiз бар дедi, – Асхат Ћасенѕалиев.

Бџл бiрлестiктiѓ ћала бойынша

атћарып жатћан екiншi жобасы –

«Дљйсенбiлiк спорт» деп аталады. Ол

базарда жџмыс iстейтiн жастарѕа арналѕан.

Дљйсенбi кљндерi базар жастары волейбол

жќне футболдан турнирге ћатысып тџрады.

Бџл жерде бос уаћытты пайдалы +ткiзумен

ћатар, мемлекеттiк баѕдарламаларды

тљсiндiру жџмыстары да жљргiзiлетiн

к+рiнедi.

Ал Айсџлу Ерниязова ерiктiлердiѓ

атынан Бердiбек Сапарбаевтан елiмiздегi

барлыћ ЖОО-ларда ерiктiлер љйiрмесiн

ашу, стипендия жќне аћылы б+лiмде бiлiм

алып жатћан ерiктiлерге жеѓiлдiктер

ћарастыру мќселесiн шешiп берудi +тiндi.

Aз кезегiнде Премьер-Министрдiѓ

орынбасары Бердiбек Сапарбаев:

– Алматы ћаласыныѓ тќжiрибесiн зерт-

теймiз, сосын оны республикаѕа енгiземiз.

Бiлiм алып, ћатардан ћалмау керек. Ћазiр

министрлiкте жџмыс iстейтiн жастардыѓ

ћатары к+беюде. Сондыћтан уаћыттарыѓды

бекерге +ткiзбеѓдер, – деп жастарѕа аћы-

лын айтты ќрi жастардан тљскен џсыныс-

тарды жазып алып, ондаѕы мќселелердi

алдаѕы уаћытта ћарастыратынын жеткiздi.

Ќл-Фараби атындаѕы ЋазЏУ-де +тiп

жатћан QS World Wide дљниежљзiлiк

конференциясында белгiлi болѕандай,

алдаѕы уаћытта талантты жастарды

ћолдауѕа баѕытталѕан арнайы баѕдарлама

жасалмаћшы. Ол туралы ЋР Тџѓѕыш

Президентi – Елбасы Ћорыныѓ атћарушы

директорыныѓ орынбасары Игорь Рогов

мќлiмдедi.

– Осы жылдыѓ тамыз айында ћор љкi-

мет, облыс ќкiмдерi, бизнес-ћоѕамдас-

тыћтар жќне ћоѕамдыћ џйымдармен бiр-

лесiп Нџрсџлтан Ќбiшџлыныѓ «Ел љмiтi»

атты 14–25 жас аралыѕындаѕы дарынды

жастарды ћолдауѕа баѕытталѕан бастама-

сын ћолѕа алды. Жаћын арада бiз жас та-

ланттарды ћолдау љшiн арнайы жобаларды

џсынамыз, – дедi Игорь Рогов.

Жастармен болѕан басћосудан соѓ

вице-премьер Бердiбек Сапарбаев шањар-

даѕы мектеп директорларымен кездесiп, Пе-

дагог мќртебесi, мектептегi бiлiм мен оћу-

шыныѓ тќртiп-тќрбиесi жайлы мќселе

ћозѕады. Ауылдаѕы бiлiм сапасы да с+з

болды.

– Бџрын «Болашаћ» баѕдарламасымен

мџѕалiмдердi даярламайтын. Ћазiр оны да

бiз ћолѕа алдыћ, – деген Бердiбек Машбек-

џлы жоѕары оћу орындарында мџѕалiм

дайындауѕа грант к+п б+лу керектiгiн

айтты.

Тљстен кейiн Бердiбек Сапарбаев дќрi-

герлермен жќне ћала жџртшылыѕымен,

сондай-аћ к+пбалалы аналармен жљздесiп,

атаулы ќлеуметтiк к+мек жайлы сџраћтарѕа

жауап берiп, жеке кќсiбiн ашћан аналар-

мен тiлдестi.

Тљрксiб ауданындаѕы «Баћытты отба-

сы» орталыѕында болѕан кездесуге бiрћатар

к+пбалалы ана келген. Олар кездесудi

пайдаланып, мазалаѕан сџраћтарын ћойып,

+тiнiштерiн де айтып ћалды.

Жетi бала тќрбиелеп отырѕан ана

атаулы ќлеуметтiк к+мек сомасын к+бейт-

сеѓiздер екен дедi. Aйткенi, аћша жетпейдi

деп ашыѕын айтты.

– Бiз +зiмiз де осы жљйенi енгiзбекшiмiз.

Бџл атаулы ќлеуметтiк к+мектi еѓ алдымен

к+пбалалы аналар алуы керек. Ол љшiн бiз

олардыѓ кiрiсiн есептеймiз де, љшiншi,

т+ртiншi, бесiншi, алтыншы жќне жетiншi

балаѕа жеке к+мектесемiз. Оныѓ бќрi айлыћ

есептiк к+рсеткiшке байланысты. Ол +сетiн

болады, – дедi Б.Сапарбаев.

Айта кетейiк, Тљрксiб ауданындаѕы

«Баћытты отбасы» орталыѕы +з жџмысын

22 тамызда бастаѕан. Осыѕан дейiн 165 ана

келiп тiркелiп, оларѕа 500 мыѓѕа жуыћ

ћызмет тљрi к+рсетiлiптi. Олар осында

анкета толтырып, ћандай курсћа барѕы-

сы келетiнiн жазып ћалдырады. Бљгiнге

дейiн 30 ана тiгiн курсына ћатысып, љш

ана  500 мыѓ  теѓгелiк грантћа ие болѕан.

3 миллиондыћ бiр микрокредитке бiр ана

љмiткер к+рiнедi. Ол бљгiн-ертеѓ бизнес

жобасын ћорѕамаћшы.

«ЋАЛАЅА КЕЛГЕН АУЫЛ ЖАСТАРЫН

БЕЙIМДЕЙТIН ОРТАЛЫЋЋА ЅИМАРАТ КЕРЕК»

Суреттi тљсiрген — Самат