1-
кестенің жалғасы
«Абай, - деп жазды
..., -
өзі сүйген орыс
классиктерін кейде
дәл, кейде еркін
аударып отырса да,
әр кезде барынша
көркем, шебер
өлеңнің үлгісін
берген.
... Тіпті, кейде
Абайдың өзі
тудырған тамаша
нәзік, терең сырлы
ащы сөздер, көрікті
ойлар аудармаларда
көрініп отырады»
М.Әуезов
З.Ахметов
В.Белинский
жөнінде ой өрбітіп,
өз пікірлерін
қорғайды
«...
айтуға ауыз
бармайды, осы
жігіттің бойынан
орыстың үшінші
ақыны шығып келе
жатқандай, Пушкин
мұрагерсіз
өлмегендей болып
көрінеді»
А.Байтұрсынов
М.Әуезов
В.Белинский
5 минут
Ой толғаныс
•
« Дүниеге көзімді ашқан –
Михаэлис» деп кім айтты?
•
Михаэлистің ақынның орыс
әдебиетіне ден қоюына ықпалы болды
ма?
Оқушылардан
ауызша
жауап
алынады
2 минут
Рефлексия
•
Бүгінгі сабақтан алған әсерің
қандай?
•
Сен үшін маңыздысы не болды?
Оқушылар пікірі
тыңдалады
2 минут
Тапсырма
«Абай және Пушкин» (Пушкиннен
аудармалары, «Онегиннің өлердегі
сөзі» өлеңі туралы) тақырыбымен
ізденіс жасау
Тапсырманы жазып
алады
Түсінбеген
сұрақтарына жауап
алады
74
ІІ. ДББҰ «Назарбаев зияткерлік мектебі»
Омарханов Ернұр Аханұлы – қазақ тіл мен әдебиетінің мұғалімі
Сабақтың тақырыбы: Абайдың «Қалың елім, қазағым, қайран жұртым»
өлеңі.
Білімділік: Ақын өлеңдерінің негізгі түйінін айшықтап, поэтикалық тілін
талдауға баулу.
Дамытушылық: Топпен, жұппен жұмыс жасай отырып, сыни тұрғыдан
ойлау қабілеттерін дамыту. Тыңдалым, айтылым дағдысын қалыптастыру.
Тәрбиелік: Отанын, елін сүюге, құрметтеуге, ауызбіршілікке үйренеді.
Сабақтың типі: Жаңа білімді меңгерту
Сабақтың әдісі: СТО жобасы
Сабақтан күтілетін нәтиже: Оқушылардың тыңдалым, айтылым
дағдыларын қалыптастыруға баулу
І. Қызығушылықты ояту кезеңі
Оқушылардан Абайдың ел, жер тақырыбында жазған шығармалары туралы
сұрау.
Оқушылардың жауаптарын мұғалім тақтаға топтастырады.
ІІ. Мағынаны тану
Оқушыларды бес топқа бөліп отырғызып, Абайдың «Қалың елім,
қазағым...» өлеңі бойынша тыңдалым өткізеді.
Жұмыс А және В оқушыларының қатысуымен және С оқушының
бақылауымен орындалады. Балл әр оқушыға жеке қойылады. Бір оқушыға
қойылатын бал екінші оқушының көрсеткішіне бағынышты болмайды. А
оқушы өлеңнің тақырыбына, сұрақтарына қысқаша шолу жасайды (екі
минуттан артық емес), бұл уақытта B оқушы тыңдайды. B оқушы А оқушыға
мақаланың қысқаша мазмұнына, тақырыбына сәйкес екі сұрақ қояды. Егер В
оқушы сұрақ қоюға дайын болмаса, онда А оқушыға С оқушы сұрақты өзі
қояды. Сұрақтардың деңгейі жеңілден қиынға қарай қойылуы керек.
Мысалы, 3 түрлі деңгейдегі сұрақ болады:
1.
мазмұны, тақырыбы, мәтін не туралы;
2. кейіпкерлер сөзі, тілі, мәтіннің құрылымы, монологке тән ерекшеліктер;
3. пікірталастық сұрақтар, әртүрлі мәтіндерді салыстыра талдау, негізгі
ойды мақалдап, дәйектеп жеткізу.
1-
топ өз жұмыстарын қорғап жатқанда қалған топ қосымша бақылаушы
болып, берілген кестені толтырып отырады. Топтағы оқушыларды мұғалімнің
қалауымен ауыстырып отыруға да болады. Мысалы, С тобындағы оқушы сұрақ
қояды, В тобындағы оқушы мәтін бойынша екі минут сөйлейді, А тобындағы
оқушы бақылаушы ретінде.
75
2-
кесте – Сұрақ-жауап
Сұрақ қою
Жауап беру
Сөйлеу тілінің шеберлігі
(айтылым)
А
Абай елім деп еңіреп, халқым
деп қайғырады. Бірлігі кеткен
берекесіз
елдің,
айрандай
ұйыған
халқының
сыны
бұзылғанын күйіне жырлайды.
Қазақтың ендігі күн көрісінің
тіптен қиындай түсетінін, елдің
шынымен
бодандық
күйге
кіріптар болғанын күңірене
жазады.
Қалың елі─қазағын, Алланың
ақ жолына түсіп, иманды,
берекелі ел болуға шақырады.
В
«Өзімдікі дей алмай
өз малыңды,
Күндіз
күлкің
бұзылды,
түнде
ұйқың»,─дегенді
қалай түсінесіңдер?
Қазақ елі өз жерінде, өз елінде
отырып жатқа жалынышты
болды.
Бұл
дегеніңіз
экономикалық тәуелділік еді.
Қазақ елінің басына төнген қара
бұлт Абайдың жанын ауыртты.
Жүрегі қапа мен қайғыдан
жарыла түңілді. Сондықтан
ақын өз малың деп ел
экономикасының
орыстың
қолына өткенін айтып отыр.
С
А тобындағы оқушы өлеңнің
тақырыбы мен идеясын терең
түсінгенін,
сөйлеу
тілін,
сұрақтарға
қалай
жауап
бергеніне талдау жасайды.
Елім
деп
еңіреу,
айрандай ұйыған, қара
бұлт, жаны ауыру, қапа
мен қайғыдан жарыла
түңілу т.б.
ІІІ. Ойтолғаныс кезеңі
Барлық топтың бақылаушылары және топтар өткен сабаққа рефлексия
жасайды.
Тапсырма: Жаттау. «Бас-басына би болған өңкей қиқым, мінеки бұзған
жоқ па елдің сиқын»? тақырыбындағы пікірталас сұраққа дайындалып келу.
Сабақтың тақырыбы: Абайдың «Ескендір» поэмасы
Білімділік: Поэманыңтақырыбы мен идеясынтүсіндіру.
Дамытушылық: Топпен, жұппен жұмыс жасата отырып, сөйлеумәдениетін,
шығармашылыққабілетіндамыту. Сын тұрғысынан ойлап, ой қорыта және
қорғай білуге қол жеткізу.
Тәрбиелік: Адамгершілікке, рухани имандылыққа тәрбиелеу
76
