нұрлы ақыл, мен жүректі жақтадым...»

 

нұрлы ақыл, мен жүректі жақтадым...» 

 

жылы жүрек. 

 

 

Ақыл, қайрат, жүректі бірдей ұста, 

 

Сонда толық боласың елден ерек

. 

 

 

Түйін. 

 

 

4-

сурет – Абайдың ой тұжырымы

 

 

4. 

Салыстырмалы талдау 

Ой үндестігі 

 

 

 

 

 

 

  

 

5-

сурет - Толық адам болу жолдары

 

«Малға достың мұңы жоқ «Әуелде бір суық мұз – «Он жетінші сөз»

 

 

малдан басқа» өлеңі ақыл зерек» өлеңі 

  

 

Үш-ақ нәрсе адамның Үшеуің басыңды қос, 

 

қасиеті: бәрін жүрекке билет... 

 

ыстық қайрат, Үшеуің ала болсаң, 

 

нұрлы ақыл, мен жүректі жақтадым... 

 

жылы жүрек. 

 

 

Ақыл, қайрат, жүректі бірдей ұста, 

 

Сонда толық боласың елден ерек

. 

 

 

Түйін. 

 

 

 

 

17-

кесте - 5. Абайдың сөзден салған суреті 

  

 1. 

Әуелде бір суық мұз–ақыл зерек. 

 2. 

Ақыл, қайрат, жүректі бірдей ұста, 

 

Сонда толық боласың елден ерек.  

 3. 

Біреуінің күні жоқ біреуінсіз, 

 

Ғылым сол – үшеуінің жөнін білмек. 

 

 

 

Толық адам 

болу жолдары 

55

 

 

18-

кесте -6. Өлең құрылысындағы Абай өрнегі 

 

«Әуелде бір суық мұз – ақыл зерек» өлеңі 

 

1. Әр тармақтағы буын саны – 11  

2. Әр тармақтағы бунақ саны - 3 

3. Әр шумақтағы тармақ саны - 4 

4. Өлеңдегі шумақ саны - 3 

5. Ұйқасы – А А В А (қара өлең ұйқасы )  

6. Өлеңге анықтама: 

Әр тармағы 11 буыннан,  

3 бунақтан тұратын,  

 

әр шумағы 4 тармақтан құралған  

қара өлең ұйқасымен жазылған  

 

3 шумақты өлең 

 

 

 

VІ Таразы 

Сынақ тапсырмасы 

 

(Сынақ тапсырмаларының бір немесе бірнеше жауаптары бар) 

 

1. Қандай адамның малдан басқа мұңы жоқ екенін табыңыз. 

 

1) жанға дос адамның 

 2) 

адамға дос адамның 

 

3) малға дос адамның 

 

4) байлыққа дос адамның 

 

5) досқа дос адамның 

 

6) сараңдыққа дос адамның 

 

7) мақтаншақ адамның 

 

8) табысына табынған адамның 

 

2. «Бір суық мұздың» не екенін анықтаңыз. 

 

1) адам зерек 

 

2) ақыл зерек 

 

3) сана зерек 

 

4) дана зерек 

 

5) бала зерек 

 

6) қайрат зерек 

 

7) ғылым зерек 

 

8) білім зерек  

 

3. Тұла бойды жылытатынның не екекнін анықтаңыз.  

 

1) ыстық қайрат 

56

 

 

 

2) нұрлы ақыл 

 

3) жылы жүрек 

 

4) әсем күлкі 

 

5) ақылды сөз 

 

6) ыстық жүрек 

 

7) күн шуағы 

 

8) жылы сөз 

 

4. Өлеңдегі қайраттың іс-әрекетін анықтаңыз. 

 

1) тоқтаулылық, талапты шыдамдылық 

 2) 

ерен ерлік 

 

3) көзсіз батырлық 

 

4) күш-қуат бірлігі 

 

5) күш-жігер көрінісі  

 

6) алып күш қуаты 

 

7) толағай күш 

 

8) орасан қуат 

 

5. Өлеңде жарыместе не жоқ делінгенін белгілеңіз. 

 

1) ақыл, ашу, әзіл 

 

2) ақыл, білім, білік 

 

3) ақыл, парасат, білім 

 

4) ақыл, ашу, күлкі 

 

5) ақыл, күлкі, әзіл 

 

6) ақыл-ес 

 

7) ақыл, сыпайылық 

 

8) ақыл - парасат 

 

6. Өлеңде жүректің қандай әлек қылатынын анықтаңыз. 

 

1) күледі, рақаттанады 

 

2) ренжиді, өкпелейді 

 

3) қуанады, мәз болады 

 

4) жұлқынады, бұлқынады 

 

5) тулайды, қайнайды 

 

6) тулайды. тасиды 

 

7) тулайды, төгіледі 

 

8) асып-тасиды 

 

7. Адамның қай кезде толық болатынын табыңыз. 

 

1) ақыл, қуат, мейірімділікті бірдей ұстағанда 

 

2) ақыл, қайрат, жүректі бірдей ұстағанда 

 

3) ақыл, қайрат, сабырлылықты бірдей ұстағанда 

 

4) ақыл, сезім, білімді бірдей ұстағанда 

 

5) ақыл, парасат, білімді бірдей ұстағанда 

57