Абай атындағы республикалық мамандандырылға дарынды балаларға арналған қазақ тілі мен әдебиетін тереңдете оқытатын орта мектеп-интернаты

жүктеу 2,38 Mb.

Pdf просмотр

бет	20/83
Дата	12.09.2022
өлшемі	2,38 Mb.
	#39215

1 ... 16 17 18 19 20 21 22 23 ... 83

Қазақ әдебиеті 9-сынып

БҰЛ ЗАМАНДА НЕ ҒАРІП

ХАСАН САБИТҰЛЫ
1361-1370 жылдары Еділ өзені маңында
дүниеге келген. Шоқан Уәлиханов Асан қайғыны «ұлы даланың философы»
деп атаған. Тарихи аңыздарға сүйенсек, Асанның әкесі құс баптаған саятшы
болған.
Революцияға дейінгі қазақ тарихшыларының мәліметтері бойынша,
Асан қайғы Алтын Орда ханы ұлық-Мұхаммедтің ықпалды нөкерлерінің бірі
болған. XV ғ. 20-шы жылдары ұлық — Мұхаммедтің Алтын Ордадан
қуылғанына қарамастан, Асан Қайғы өзінің билеушісіне сенімін жоғалтпаған.
Артынан ұлық Мұхаммед Қазанның билеушісі болған жылдары оның
кеңесшісі қызметін атқарған. Билеушісі қайтыс болғаннан кейін Асан Дешт-
Қыпшаққа қайтып оралады.
1450 ж. Әбілқайыр ұлысында саяси күрес өршіген тұста Асан ханға
қарсылас Керей мен Жәнібек сұлтандар жағын қолдаған. 1455 ж. бүлікшіл
сұлтандар Шу өзені бойында Қазақ хандығының негізін қалағанда, Асан
жаңа хандықтың басты идеологына айналған еді.
1465 ж. Қазақ хандығы өзінің билігін Орталық және Солтүстік-Батыс
Қазақстан жерлеріне дейін кеңейткен тұста, жүзді еңсерген Асан қайғы әлі де
тірі болған болуы керек. Халық ауызында «ақын ұзақ өмір сүріп, Сары-
Арқада ұлытау маңында дүниеден өткен», — деген сөз қалған .
Асанқайғының атынан жарық көріп жүрген үш шығарма жайлы
ақынның шығармашылығын зерттеп жүрген зерттеушілер арасында біртұтас
пікір қалыптаспаған. Асан қайғының өлеңдері ауыз әдебиет шығармалары
үлгілеріне жақындығымен ерекшеленеді. Асан қайғының авторлығына күмән
туғызбайтын шығармалары бүгінде қазақ поэзиясы антологиясы қатарында
орын алған.
БҰЛ ЗАМАНДА НЕ ҒАРІП?
Бұл заманда не ғаріп?
Ақ қалалы боз ғаріп.
Жақсыларға айтпаған,
Асыл шырын сөз ғаріп.
Замандасы болмаса,

Құрсатырған: Орынбаева Д., Оспан Д.
87028435334
Қариялар болар тез ғаріп.
Қадірін жеңге білмесе,
Бойға жеткен қыз ғаріп.
Ел жағалай қонбаса,
Бетегелі бел ғаріп.
Қаз - үйрегі болмаса,
Айдын - шалқар көл ғаріп.
Мүритін тауып алмаса,
Азғын болса, пір ғаріп.
Атажұрты бұқара
Өз қолында болмаса,
Қанша жақсы болса да,
Қайратты туған ер ғаріп.
*****

жүктеу 2,38 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 16 17 18 19 20 21 22 23 ... 83