Ұйқы безінің сөл шығару кезеңдері

Аш қарында ұйқы безі он екі елі ішекке аздап сөл шығарып тұрады. Сөл шығару себебіне қарай бұл прцесті күрделі екі кезеңге- рефлекс және қан арқылы химиялық жолмен сөл шығару кезеңдеріне бөлуге болады.

Рефлекс арқылы сөл шығару кезеңдері: шартты және шартсыз рефлекстермен реттеледі. Ұйқы безі тамақ ауызға келіп түскенше сөл шығара бастайды, рефлекстік доға ми қыртысы арқылы өтеді. Одан әрі сөл шығару тамақ ауызға түскеннен кейін үдей түседі.

50.Жіңішке ішек пен мықын ішекте ас қорытудың мәні.Сіңірілуі.Ішектегі ас қорытылу.Ішек аш және тоқ ішек болып екіге бөлінеді. Аш ішек адамның бойынан орта есеппен 4-5 есе ұзын. Ол үш бөлімнен: он екі елі ішектен, аш және мықын ішектерден тұрады. Адамда он екі елі ішектің ұзындығы 5 см, 2/5-і аш ішек үлесіне тиеді, мықын ішектің ұзіндіғі аш ішектің 3/5-не тең ішек ас ішекте 10-12 сағаттай кідіреді. Осы мезгілде: а) ішектің кілегейлі қабығындағы либеркюн бездерінің сөлі мен ішектегі химус араласқан ұйқы безі сөлінің және өттің бірлескен әрекеті арқасында ішекте ас қорыту процесі аяқталды;

б) ішектің ортаңғы қабаты – біріңғай салалы ет талшықтарының жиырылап созылуы нәтижесінде ішектегі химус төмен қарай біртіндеп жылжып, тоқ ішекке жетеді; в) ас барысында пайда болған өнімдер ішектен қанға, лимфаға сіңеді.

Сырттан келіп түскен тағам ауыз қуысында көп кідірмейді. Тіл астына салынған кейбір дәрілер ауыздың шырышты қабыға арқылы тікелей қанға сіңеді де жүрек қан тамырларына әсер етеді. Ас тұзы, су, глюкоза, алкогол қарыннан қанға өтіп аздап бойға сіңеді.

Он екі елі ішекте ас қорыту процесі күшейе түседі, гидролиз үдейді. Бірақ ыдырау өнімдерінің 5-8 %-і ғана қанға сіңеді, өйткені ішек тым қысқа, химус мұнда көп кідірмей әрі қарай жылжи береді. Ас негізінен аш ішек пен мықын ішекте сіңеді. Мұнда тағам гидролизі аяқталып, суда еритін ішек мембранасынан өте алатын заттар пайда болады.