-кесте – Тілдік жағдай бойынша әлеуметтік-лингвистикалық зерттеу нәтижелері

Мәлімет көзі: Ақтөбе облысы Әкімдігінің деректері

Мемлекеттік тілдегі шығыс корреспонденция үлесі 98% құрайды.

2013-2014 жж. кезеңде облыс мектептерінің 6502 түлегінен 4508-і ҰБТ-ге қатысты. Олардың ішінде 3313-і (73,5%) – қазақ мектептерінің түлектері, 1196-ы (26,5%) – орыс мектептерінің түлектері. Орыс мектептеріндегі қазақ тілінің орташа көрсеткіші орыс мектептерінде 19 ұпайды құрады, өткен 2012-2013 оқу жылымен салыстырғанда 0,8 ұпайға өсті (2012 ж. – 19,4).

Мемлекеттік тілге оқыту барысында жаңа ақпараттық технологияны енгізу мақсатында www.til-aktobe.kz сайтында бастауыш (А1) және базалық (А2) деңгей сабақтары, тілдерге үйрету бойынша мақалалар мен мәліметтер орналастырылған. Әрбір қалаған адам көрсетілген сайтта тіркеліп, қашықтықтан оқыту технологиясы бойынша тілді үйрене, дәрістер тыңдай алады. Сондай-ақ www.til.aktobe.gov.kz басқарма сайтында тілдерді дамыту бойынша жүргізіліп жатқан жұмыстар туралы мәліметтер орналастырылады.

Ересектерді тегін мемлекеттік тілге оқыту облыстың оқыту орталығымен шектелмейді, қазақ тілін оқыту бірқатар аудандарда да жүргізіледі. Бүгінгі күні өкілдіктер Хромтау, Алға, Мартөк, Қобда, Қарғалы, Мұғалжар сияқты аудандарда жұмыс жүргізуде.

2012 жылы мемлекеттік тілді оқытумен 1605 адам, 2013 жылы – 1651 адам, 2014 жылы – 1280 адам қамтылды. Оқытумен қамтылғандар санаттарын талдау мемлекеттік көрсетілетін қызметшілер мен жеке тұлғалар үлесінің артқанын көрсетті. Тілдерді оқыту орталықтарының құрылған кезінен бастап мемлекеттік тілді оқыту курсында 8859 адам қамтылды. Мемлекеттік тілді оқыту курсында қамтылғандар үлесі 21-63 жастағы жан басына шаққанда 2% құрады.

Әлеуметтік-лингвистикалық зерттеу нәтижелері көрсеткендей, облыста мемлекеттік және басқа тілдерді зерттеу үшін тиісінше жағдай құрылған (облысты тиісінше жағдай құрылған деп есептейтін адамдар үлесі 2012 ж. -87%, 2013 жылы - 88%, 2014 жылы - 93,5% құрады).

Жыл сайын облыстық бюджеттен ҮЕҰ жобаларын іске асыру үшін ақша қаражаттары бөлінеді. Олардың ішінен мемлекеттік тілді дәріптеуге бағытталған жобалар үшін 7309,0 теңге бөлінді, бұл облыстың мемлекеттік әлеуметтік тапсырысының 8,6%-ын (8 жоба) құрады.

Ақтөбе облысында мемлекеттік бұқаралық ақпарат құралдарындағы қазақ тілді контент үлесі ұлғаюда, осылай 2012 жылы ол 57%, 2013 жылы - 58%, ал 2014 жылы – 58,2% құрады.

Электрондық БАҚ-нда («Қазақстан-Ақтөбе», «Рика-ТВ», «Ақтөбе Радио»), соның ішінде техникалық материалдар, бейнесюжеттер, мақалалар (облыстық - «Ақтөбе», «Актюбинский вестник», «Керек-инфо», «Диапазон», «Эврика», республикалық - «Ана тілі» «Егемен Қазақстан») бойынша, телевизияда, соның ішінде әр түрлі жас топтары үшін (балалар, жастар) мемлекеттік тілді дәріптеу үлкен жұмыс жүргізілуде. Ұлтаралық келісім тілі ретінде мемлекеттік тілді дәріптеу мақсатында, іс жүргізу үшін сондай-ақ тұрақты негізде телевизиялық жобалар жүзеге асырылып жатыр (2012 ж. – 8 жоба, 2013 ж. – 6 жоба, 2014 ж. – 7 жоба).

Ақтөбе облысы бойынша ономастика саласындағы қызметте шешім қабылдау қызметінің ашықтық және талқылауға қоғамдық қолжетімділік қағидаттарынын сақтау мақсатында сәйкесінше тақырыптар бойынша ақпараттық, танымдық, ғылыми-зерттеу талдаулары жүргізіледі. Басқарма тарапынан жүргізілген әлеуметтік зерттеу нәтижелеріне сәйкес респонденттердің 63,1%-ы (немесе 73%) облыста жүргізілетін ономастикалық жұмыстарға оң нәтиже берді.

Мемлекеттік тілді білетін басқа ұлттардың үлесі, әлеуметтік-лингвистикалық зерттеулердің нәтижелері бойынша, 2012 және 2013 жылдары - 21,3%, 2014 жылы 33,1% құрады. Ағылшын тілін білетін халық үлесі (2014 жылға қарай - l0%, 2017 жылға қарай - 15%, 2020 жылға қарай - 20%).

Оқу орындары, жалпы, білім беру жүйесі өз кезегінен тілдерді және тіл мәдениетін дамытуды қалыптастыру негізі болып табылатын тіл саясатын іске асыру бойынша қызметтің маңызды салаларының бірі болып табылады. Қазақ тілінде тәрбие беретін бала бақшалар үлесі 2014-2015 оқу жылында 72 % құрады. Бала бақшаға баратын барлық балалардың 86 % ұлты қазақ, олардың 81 % қазақ тілінде тәрбиеленеді. Облыстың барлық мектептерінің 64 % - қазақ тілінде білім беретін мектептер, барлық балалардың 87 % ұлты қазақ, 76 % қазақ тілінде білім алады. Соңғы уақытта облыста енгізіліп жатқан оқыту-білім беру орындарының барлығы, білім беру ұйымдары қазақ тілінде білім және тәрбие береді.

Ішкі саясат

Ішкі саясат саласындағы басты бағыт - облыста қоғамдық-саяси тұрақтылықты, ұлтаралық және конфессияаралық келісімді нығайтуға, облыс тұрғындары арасында әлеуметтік оптимизмді қалыптастыруға, азаматтық қоғам институттарын қолдау және дамытуға, облыста ақпараттық кеңістік бәсекелестігін көтеруге бағытталған мемлекеттік саясатты жүргізу.

Наразылық тудыратын шараларды болжау және алдын алу бойынша қажетті басқару шешімдерін қабылдау мақсатында облыста қоғамдық-саяси ахуалға тұрақты түрде талдау жүргізіліп отырады.

Аналитикалық қызмет «Сана» және «Батыс-Мониторинг» жауапкершілігі шектеулі серіктестіктерімен бірлесе жүзеге асырылады.

Зерттеулердің аналитикалық есептері қажетті басқару шешімдерін қабылдау үшін мүдделі органдарға беріледі.

Әлеуметтік зерттеулер нәтижелері сұралған азаматтардың басым көпшілігінің (85-87 %) қоғамдық – саяси ахуалды тұрақты деп бағалайтынын байқатты (Соңғы бірнеше жылда бағалауда көп алшақтық байқалмайды).

Бүгінгі күні облыста қоғамдық-саяси ахуал бірқалыпты.

Келесі шиеленісті сұрақтар ерекше бақылауда: еңбекқатынастары, экологиялық проблемалар, қажетті заттарға баға, діни ахуал және т.б

Өңірде қоғамдық-саяси ахуалды тұрақтандыруда барлық азаматтық қоғам институттарымен конструктивтік диалогты дамыту өз септігін тигізеді.

Ақтөбе облысы әкімдігі жанындағы диалог алаңдарының, консультативтік органдардың саны

Облыста 6 саяси партиялардың облыстық филиалдары жұмыс жасайды, олармен тығыз байланыс орнатылған.

2009 жылдан бастап Ақтөбе облысының ішкі саясат басқармасы жанынан қоғамдық-саяси тұрақтылықты қамтамасыз ету және әлеуметтік келіспеушіліктің алдын алу мақсатында арнайы құрылған қоғамдық-саяси Кеңес жұмыс жасауда. Кеңес отырысы барысында облыстағы барлық саяси құрылымның пікірлері мен ұсыныстары тыңдалып, сонымен қатар туындаған проблемалы сұрақтарды дер кезінде шешудің жолдары қарастырылады.

Облыста 100-ге жуық үкіметтік емес ұйым белсенді жұмыс жасайды. Үкіметтік емес ұйымдар жергілікті атқарушы органдардың Кеңесі мен комиссия жұмысына белсене қатысып, әлеуметтік проблемаларды шешу бойынша бірлескен іс-шаралар өткізеді, мемлекеттік әлеуметтік тапсырыстарды жүзеге асырады.

Облыс әкімдігі жанындағы мемлекеттік органдар мен қоғамдық бірлестіктердің өзара іс-қимыл жасау жөніндегі Кеңесі жұмыс жасайды.

Мемлекеттік орган мен ҮЕҰ қарым-қатынасының негізгі формасы мемлекетік әлеуметтік тапысырысты жүзеге асыру болып табылады.

2015 жылы мемлекетік әлеуметтік тапысырысты жүзеге асыру мақсатында 125 448,0 тенге қаражат бөлінді, лоттар саны - 85.

Мемлекетік әлеуметтік тапысырысты орындауда салалық принципті кеңейту бойынша бірқатар жұмыстар жүргізілуде. Егер 2010 жылы әлеуметтік тапсырысты жүзеге асырушы басқармалар саны 3 болса, бүгінгі күні - 8 басқарма (Ішкі саясат басқармасы, жастар мәселесі бойынша, Мәдениет, мұрағат және құжаттама, жұмыспен қамтуды үйлестіру және әлеуметтік бағдарламалар, тілдерді дамыту бойынша, табиғи ресурстар және табиғатты пайдалану, дін істері бойынша, денсаулық сақтау) сондай ақ Ақтөбе қаласы және аудан әкімдіктері үнемі ҮЕҰ қарым қатынас жасап және де мемлекеттік әлеуметтік тапсырыстарды жүзеге асырады.

Басқарма тарапынан ауылдық жерлерде ҮЕҰ дамытуға ерекше көңіл аударылуда.

Облыстың үкіметтік емес ұйымдары түрлі саладағы әлеуметтік проблемаларды және даулы сұрақтарды шешуде белсенділік танытуда.

2015 жылы Ақтөбе облысы аумағында 59 БАҚ тіркелген.

Еліміздің ақпараттық қауіпсіздігін қамтамасыз етудегі басымдық танытатын бағыт - шалғайдағы елді мекендерді Ұлттық цифралық телехабар тарату қызметімен барынша қамту

ҚР Президентінің «Нұрлы жол-болашаққа бастар жол» Жолдауын, Елбасының бес институционалды реформаларын жүзеге асыру жөніндегі «100 нақты қадам» Ұлт жоспарын түсіндіру жұмыстары жүйелі түрде жүргізілуде.

Реформалар бағыты мен мемлекеттік саясаттың жүзеге асырылу барысын түсіндіру арнайы ақпараттық топтар арқылы жүргізіледі.

Жүргізілген әлеуметтік зерттеулер қорытындылары аталған жұмыстың тиімділігін байқатты.

Жыл сайын ҚР Президентінің жылдағы Жолдау туралы ақпараттанған респонденттер санының өскенін көрсетеді. Егер 2014 жылы тұрғындардың 74% Жолдаумен таныс болса, 2015 жылы бұл көрсеткіш 89 % өсті.

2016 – 2020 жылдарға арналған міндеттер - Қоғамдық-саяси ахуалға талдауды жетілдіру; ауылдық жерлерде ҮЕҰ дамыту; ҮЕҰ арналған мемлекеттік әлеуметтік тапсырыстарды орналастыру кезінде салалық принципті кеңейту; ҚР Президентінің Жолдауын түсіндіру және қазақстандық сандық спутниктік телеарналарды тарату бойынша «OTAUTV» жұмыстарды белсенді түрде жүргізу.

Дін істері жөніндегі басқарма жанынан «Аңсар» ақпараттық-талдау орталығы» коммуналдық мемлекеттік мекемесі құрылған, оның қызметі діни экстремизм мен терроризмнің алдын алуға және халықтың діни сауаттылығын көтеруге бағытталған. Қазақстан Республикасында діни экстремизм мен терроризмге қарсы іс-қимыл жөніндегі 2013-2017 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламаны жүзеге асыру мақсатында кешенді кең ауқымды жұмыс жүргізілуде.

Жастар саясаты

Ақтөбе облысында 233,7 мың жастар өмір сүреді, олар облыс халқының 30%-ын құрайды. Олардың ішінде: қала жастары - 149,1 мың адам, ауыл жастары – 88,8 мың адам.

Жастардың қызығушылығын ілгерілетудің негізгі тетігі жастар қоғамдық бірлестіктері болып табылады. «Молодежь» ҒЗО деректері бойынша, 2014 жылдың басында облыста 39 жастар ұйымы (ЖҰ) қызмет етті, салыстырар болсақ, 2012 жылы 28 ЖҰ қызмет етті. 2012 жылдан 2014 жылға дейінгі аралықта ЖҰ-на қатысушы жастар үлесі 2 т.т. ұлғайды және 2014 жылы 29 % құрады. Жастар саясатын қаржыландыру көлемі 2013 жылмен салыстырғанда 13,6 млн. теңгеге ұлғайтылды және 2014 жылы 197,3 млн. теңгені құрады.

Мемлекеттік әлеуметтік тапсырыс шеңберінде 27,2 млн. теңге қаржыландырылды, 35 әлеуметтік маңызы бар жоба жүзеге асырылды, олардың ішінде 22 жоба облыс аудандарында жүзеге асырылды.

Жастар ортасындағы көптеген тәуекелдер мен проблемалар мүдделі мемлекеттік органдардың белсенді қатысуымен кешенді түрде шешілуі тиіс. Жастармен атаулы жұмыс тетіктерін құру және оларды тұрғылықты жері, оқу және жұмыс орны бойынша жер-жерде қамту мақсатында барлық аудандарда және қалада жастар үшін ресурстық орталықтар құрылған. 2014 жылы ЖРО-на әр түрлі консультациялар үшін 4000-ға жуық жастар жүгінді. Олардың ішінде 474 жасқа психологиялық-педагогикалық, 2828 әлеуметтік-медициналық және 311 заң көмегі көрсетілді, 484 жас жұмысқа тұрғызылды.

Жастар саясатын қаржыландыру көлемі жыл сайын ұлғаяды. Бұл әлеуметтік маңызы бар жобаларлың көп бөлігін қаржыландыруды қамтамасыз етуге мүмкіндік берді. Осыған байланысты жастар саясатын мемлекеттік қаржыландыруды жалғастыруды, сондай-ақ қаржыландыру көздерін әртараптандыруды көздеу қажет (жеке, ҮЕҰ, КЕҰ және басқалар).

Облыстың әлеуметтік саласын SWOT-талдау

«Әлеуметтік сала» бағыты бойынша проблемалар

- соңғы алты жылда теріс көші-қон сальдосы сақталып келеді. Өңіраралық көші-қон төмен жалақы деңгейімен және өмір сүру үшін әлдеқайда қолайлы жағдайлармен, өңірден тыс жаңа мүмкіндіктермен негізделген. Көші-қон ағынында негізгі үлеске еңбекке жарамды жастағы халықтың көші-қоны ие.

- көші-қон шығындары нәтижесінде Ақтөбе облысының еңбек ресурстарының сандық құрамы ғана емес, «білікті кадрлардың кетуі» сандық құрамы да азаяды.

- облыстың кейбір аудандарында туылу көрсеткіштерінің төмендеуі.

- Балалардың мектепке дейінгі ұйымдарда орындармен қамтылуының төмен деңгейі (облыс бойынша жалпы тапшылықтың 79%);

- Мектепке дейінгі жастаға балалардың барлығының бірдей мектепке дайындалуға тең бастапқы мүмкіндіктер жоқ (1-ден 6 жасқа дейінгі балалардың жалпы санының 36,6 пайызы МДҰ-ға бармайды).

- Ақтөбе қаласының балабақшаларында мектепалды топтардың нормативтік толықтырылуының асып кетуі.

- 3 жасқа дейінгі балалар үшін отбасылық тәрбиені қолдау бағдарламалары мен орталықтардың болмауы.

- Қызметтер көрсететін мемлекеттік емес балабақшалар желісі, жекеменшік-мемлекеттік серіктестік нысандар жеткіліксіз дамыған (әсіресе - концессия).

- Жұмыс өтілі 15 жыл және одан жоғары педагог кадрлардың жоғары үлесі.

- Педагог қызметкерлер біліктілігінің қазіргі заманғы білім беру бағдарламалары талаптарына жеткіліксіз сәйкестігі. Мектепке дейінгі мекемелердің жұмысшыларына, әсіресе шағын орталықтардың жұмысшыларына төмен біліктілік талабы;

- облыста апаттық және үш ауысымды білім беру мектептерінің проблемасы соңына дейін жойылған жоқ.

- 10 ауданның және Ақтөбе қ. мүмкіндігі шектеулі балалары 11 психологиялық-медициналық-педагогикалық түзету кабинеттерінде түзету қолдауын алады. Алайда бүгінгі күні Мартөк және Ырғыз аудандарында психологиялық-педагогикалық түзету кабинеттері жоқ.

- инклюзивті білім беру жүйесінің әлсіз материалдық-техникалық базасы, инклюзивті білім берумен қамтылған мүмкіндігі шектеулі балалардың жұмыс орындарының арнайы жабдықтармен жеткіліксіз жабдықталуы (арнайы парталар, оқу жабдықтары, электрондық оқыту бағдарламалары және т.б.).

Денсаулық сақтау саласының проблемалары:

Біріншіден, облыс аумағының ауқымдығы (300,4 мың шаршы км), аймақ бойынша ұсақ елді мекендердің бытыраңқылығы, олардың көбінде жолдар болмауы (әсіресе, қыс кезінде) жұмысты қиындатады.

Мысалы, Шалқар ауданында Бозой және Қараторғай елді мекендері, Байғанин ауданында Оймауыт және Дияр елді мекендері 150-230 км орналасқан, Ырғыз ауданының Нұра және Құйылыс елді мекендері аудан орталығынан 100-130 км шалғай орналасқан, бұл ретте оларға жету үшін дұрыс жол жоқ.

Екіншіден, елдің басым бөлігінің менталитеті бірқатар жоспарланған іс-шараларды жүзеге асырғанда байқалады (салауатты тамақтану, салауатты өмір салты). Сонымен бірге ортаазиялық республикалардан оралмандар ағыны, салафиттік түсініктегі исламды уағыздайтындар санының артуы профилактикалық екпелерден, бірінші кезекте балалар арасында, бас тартулар санын ұлғайтты.

Халық арасында үнемі профилактикалық және түсіндіру жұмысын жүргізгенге қарамастан, байқалып отырған әсер шамалы.

Үшіншіден, өңірде, әсіресе шалғай аудандарда, дәрігер кадрлардың тапшылығы орын алған. Соңғы деректер бойынша, облыста 94 дәрігер жетіспейді. Сонымен бірге қоса атқарушылық есебінен (кейбір аудандарда мөлшерлемелер мен жеке тұлға дәрігерлердің арақатынасы 1,5 коэффициенттен асады) жасырын кадр тапшылығы есепке алынбайды. Сондай-ақ бүгінгі күні жұмыс істеп жатқан дәрігерлердің 20%-ы зейнеткерлер және 10-15% зейнеткерлік жас алдындағы дәрігерлер.

Бұдан басқа неше жылдан бері Облыстық 300 төсе-орындық туберкулезге қарсы диспансер ғимаратының, 60 төсек-орындық Офтальмологиялық аурухана (бөлімше), әрқайсысы 500 келушіге арналған 2 қалалық емхана (Ақтөбе-сити және Батыс-2 ықшам аудандарында), ауысымда 500 келушіге арналған Қалалық балалар стомотологиялық емханасы, Ақтөбе қ. 3-қосалқы станциясы, гаражы мен жөндеу базасы бар жедел жәрдем станциясы ның құрылысы шешімін таппай отыр.

Жалақы төлеу және жұмыспен қамту проблемалары:

экономикалық қызмет түрлері бойынша жалақы төлеу құрылымындағы сәйкессіздік, бұл еңбек нарығында белгілі бір мамандықтар тартымдылығының төмендеуіне алып келеді;

жұмыс орындарының болмауымен байланысты ауылдық жерлерде жұмыспен қамтуда қиындықтар.

Мәдениет және мұрағат саланың проблемалары:

Бүгінгі күні саланы дамытуда ең өзекті проблема – мәдениет және өнер ұйымдарының материалдық-техникалық базасының әлсіздігі, оның ішінде ғимараттардың жетіспеушілігі, олардың өзіндік дербес ғимаратпен қамтамасыз етілуінің төмен деңгейі. Мысалы, облыстың 36 тіректі елді мекенінің 2 елді мекенінде – Мәртөк ауданы Хлебодаровка және Хромтау ауданы Көктау ауылдарындағы мәдениет нысандарына, облыстың жалғыз моноқаласы Хромтауда аудандық Мәдениет үйіне жарамды ғимараттар болмай отыр. Қобда және Әйтеке би аудандық кітапханаларының, Алға, Қобда, Хромтау, Мәртөк аудандық музейлерінің де өз алдына дербесғимараттары жоқ.

Қазіргі таңда облыстық тарихи- өлкетану музейі ғимаратын күрделі жөндеуден өткізу, музей аумағында әкімшілік ғимаратын салу жоспарланған. Алайда мұның бәрі уақытша іс –шаралар, пайдалануға берілгеніне 45 жыл болған өте тар, ескірген музей ғимараты оның бүгінгі күн талабына сай жұмыс жасауына жағдай мен мүмкіндік бермей, өзекті де түйінді мәселеге айналуда. Сол себепті жуық арада Хромтау қаласында аудандық мәдениет Үйі, кітапхана, мұражай топтасқан мәдени-сауықтыру орталығы құрылысын және 400 мың адамнан артық халқы бар, еліміздің 4 мегаполисінің бірі болып есептелетін облыс орталығы – Ақтөбе қаласында 1500 және 800 адамдық 2 көрермен залы бар облыстық қазақ драма театры мен облыстық тарихи-өлкетану музейі ғимараттарының құрылысын жүргізу қажет етіледі.

облыс бойынша, әсіресе, ауылдық жерде және аудан орталықтарында мәдениет объектілері кітапхана жүйесін жаңартуды және кітапхана қорын толықтыруды, ауылдық клубтардың және Мәдениет үйлерінің базасын жақсартуды қажетсінеді. Қазіргі уақытта облыс бойынша 239 мемлекеттік кітапханының 91-інде автоматтандырылған ақпараттық-кітапхана желісі (РАБИС) орнатылған, бұл 38% қамтуға сәйкес келеді. Ауылдық аудандардың РАБИС жүйесімен төмен қамтылуы Интернет желісіне қосылған телефондар мен компьютерлердің жетіспеушілігімен шартталған. Соңғы үш жылда орташа алғанда кітапхана қорын жаңарту тек 1,9-2%-ға өскен.

Облыс аудандарында кітапхана қорын толықтыру және қазақ тілінде жаңа кітаптар мен әдебиет сатып алу үшін қаржылай қаражат жеткіліксіз.

облыс бойынша, әсіресе елдікемендік, ауылдық клубтарда мәдениет мекемелерінің қажетті сцена жабдығымен, құралдармен және т.б. қамтамасыз етілуі төмен деңгейде. Барлық аудандық Мәдениет үйлері сапалы қуатты дыбыс аппаратурасымен және жеке автокөлікпен қамтамасыз етуді қажетсінеді.

Облыстың маңызды ұлттық республикадық тарихи-мәдени ескерткіштері республикалық бюджет қаражаты есебінен қалпына келтіруді, консервілеуді және қорғауды қажет етеді. Мысалы, осы ескерткіштер бойынша қалпына келтіру шаралары соңғы үш жылда іске асырылмаған.

Өңірдің мәдениет және өнер ұйымдарында кәсіби мамандардың кадрлық жетіспеушілігі белгіленеді. Мысалы, облыстық драма театрына кәсіби актерлер мен режиссер және Г. Жұбанов атындағы облыстық филармонияға үрмелі құралдарда және скрипкада ойнайтын музыкант керек.

көптеген мұрағаттардың қоймалары толық жүктелген және ұйымдардан құжаттар қабылдауға қабілетсіз, бұл бағалы тарихи көздерді жоғалтуға әкелуі мүмкін. Мұрағат қоймаларының жүктелуі бүгінгі күні 86,8% құрайды. Облыстық мұрағат филиалдары және аудандық мұрағаттар бейімделген ғимараттарда және орынжайларда орналасқан. Олардың ішінде 2-і (облыстық мұрағаттың Қобда және Шалқар филиалдары) апаттық күйде. Бірқатар мұрағаттардың жүктелу дәрежесі сындарлы: «Ақтөбе облысының мемлекеттік мұрағаты» КММ - 107%, облыстық мұрағаттың Қобда филиалы - 100%, Шалқар филиалы - 100%, Алға ауданының аудандық мұрағаты - 123%, Қарғалы ауданы - 95%, Мартөк ауданы - 100%, Ойыл ауданы - 70%, Хромтау ауданы - 98%.

Ақтөбе қ. жеке құрам бойынша мемлекеттік мұрағат құру қажеттілігі. 1997 жойылған осы мұрағат құжаттары 98,3 мың сақтау бірлігі көлемінде облыстық мұрағат сақтауында. Осы мәселені шешу облыстық мұрағаттың мұрағат қоймаларының ауданын және оның жұмысшыларын елеусіз босатуға мүмкіндік берер еді, олар бүгінгі күні тек анықтамалық жұмыспен айналысуда, ал басқа қызмет түрлеріне (каталогтеу, құжат құндылығының сараптау, автоматтандыру, ерекше құнды құжаттарды бөліп шығару және т.б.) жұмыс уақыты жетіспейді.

Облыстың мұрағат мекемелерінің кадрлық қамтамасыз етілуі бүгінгі күні ерекше назарды талап етеді. Сақталатын мемлекеттік мұрағат құжаттарының өсіп келе жатқан көлемі мен мұрағат саласының қолданыстағы кадрлық әлеуеті арасында сәйкессіздік орын алған. Осы проблеманы шешу үшін облыстың мемлекеттік мұрағаттарының штаттарын мұрағаттанушылармен толықтыру қажет.

Дене шынықтыру және спортты дамыту проблемалары:

Ауылдық жердегі спорттық және дене-нышықтыру-сауықтыру ғимараттарының желісі жеткіліксіз көлемімен, нашар жарақтандырылуымен, төмен сапасымен сипатталады.

Теріс тұсына аудандарда халықтың бассейнмен әлсіз қамтамасыз етілуін жатқызуға болады, Алға, Хромтау аудандарынан басқа облыстың өзге аудандарында бассейндер жоқ.

Білікті мамандардың жетіспеушілігі жеңіл атлетикада, қысқы спорт түрлерінде, гимнастикада, жүзуде, үлкен теннисте, семсерлесуде байқалады.

Темір ауданының Кенқияқ ауылында, Әйтеке би ауданының Комсомол ауылында балалар мен жасөспірімдерге арналған дербес, тәуелсіз спорт мектебін ашу қажет.

Өңір үшін спорттың тапшы түрлері бойынша жаттықтырушы-оқытушылар құрамының штаттық бірлігін ұлғайту талап етілуде (теннис, шорт-трек, конькимен сырғанау спорты, жүзу, велоспорт).

Спорт инвентарінің және жабдығының жетіспеушілігі сезіледі, әсіресе ауылдық жерде.

Ұлттық құрама құрамына Ақтөбе облысынан спортшылардың аз саны енеді.

- Ақтөбе облысындағы туристік саланы дамытудың негізі проблемасы туристік және көлік инфрақұрылымының сапасы болып табылады, әсіресе облыстың алшақ орналасқан аудандарында. Осылай 2014 жылы көрсетілген қызметтер көлемінің 90% астамы теңгеде Ақтөбе қаласына келеді. Облыстың қалған аудандарының туристік салаға үлесі шамалы. Бұл жолдардың нашар жағдайынан және бару жолдарының жоқ болуынан облыстың қорымдарының, кесенелерінің және өзге көрікті жерлерінің қол жетпестігіне ішінара байланысты. Сондай-ақ қонақ үйлер, жол бойындағы дәмханалар және басқа туристік инфрақұрылым объектілер санының және жоғары сапасының жеткіліксіздігі байқалады;

- ITFA туристік көрмесі Ақтөбе қаласына барлық Қазақстаннан және мүмкін басқа елдерден турбизнес өкілдерінің келуін болжайды, алайда бұл шаралар жағымды имиджін қалыптастыру мен өңірдің туристік әлеуетін насихаттау үшін жеткіліксіз, өңірдің ісіне қатысу және оны жарнамалау, облыс пен елдің шетінен тыс басқа көрмелерде тәжірибе алмасу және Қазақстанның делегациясымен бірлесіп инвесторларды іздестіру қажет.

Үш тілді дамыту проблемалары:

Көрнекі ақпаратта, халыққа қызмет көрсету салаларында, банктерде, көлікте, бизнесте және т.б. мемлекеттік тілдің талап етілуінің төмендеуі.

Әлеуметтік-лингвистикалық зерттеу нәтижелері респонденттердің мемлекеттік тілдегі жарнама тіліне қанағаттануының төмендеуін көрсетеді (әлеуметтік-лингвистикалық зерттеу нәтижелері бойынша сыртқы жарнамаға қанағаттанған респонденттер үлесі 52% құрады).

Ішкі саясат проблемалары:

Ішкі саясаттың маңызды бағыттары: өңірдегі ішкі саяси тұрақтылық пен қоғамдық келісімді сақтау, елде және облыста жүзеге асырылатын әлеуметтік-экономикалық және саяси реформаларды идеологиялық қамтамасыз ету, мемлекеттік саясатты тиімді ақпараттық сүйемелдеу болып табылады.

Облыстың жастар саясатының тәуекелдері мен проблемалары арасында келесіні көрсетуге болады:

сапалы білім алу, еңбекпен қамту, баспанамен қамту проблемалары;

жоғарғы оқу орындары мен техникалық және кәсіби білім беру орындарының түлектерін жұмысқа тұрғызу;

жас отбасылар мен жастарды баспанамен қамту қажеттілігі сақталуда;

аймақтағы жатақхана ЖОО-орындардың жетіспеушілігі (Ақтөбе қ. 9 студенттік жатақханасында 3909 студент тұрады (22%). Жұргізілген мониторинг барысында жалпы жатақхана қажет ететін студентердің ішінен 58%- ті).

Ақтөбе облысында 2014 жылдың қорытындысы бойынша 10 000 тұрғынға шаққанда қылмыс деңгейі 221 құрады, ол өткен жылмен салыстырғанда 15,62 % және 2010 жылмен салыстырғанда 2,78 есе көп. Мұнда 17 697 қылмыс тіркеліп, сотталғандар саны – 1079 болды. 

Астана

Алматы

Қостанай

Ақтөбе

Павлодар

ШҚО

ҚР

БҚО

Ақмола

Қарағанды

СҚО

Жамбыл

Қызылорда

Атырау

Алматы

Маңғыстау

ОҚО

ҚР 10 мың тұрғынға 198

жүктеу 4,2 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: