Мұнайхимиялық аппараттарды жасау, негізгі технологиялық процестермен танысу және тиімді процестерді зерттеп дайындау

Шымкент, 2018

Мұнайхимиялық аппараттарды жасау, негізгі технологиялық процестермен танысу және тиімді процестерді зерттеп дайындау.

Мұнайхимиялық аппараттарды құрастыру технологиясымен танысу және практикалық блімдерді қолдану.

Құрастыру жұмыстарын механикаландыру, роботтандыру және автоматтандыру әдістерімен танысу. Химиялық аппараттардың негізгі бөлшектерін дайындау және құрастыру технологияларының нұсқаулары және әдістерімен танысу. Тотығудан қорғау қабаттарды енгізумен ұтымды пайдалану әдістерін қолдану. Пәнді оқу кезінде осы химиялық және мұнай өңдеу аппараттарын жасаудың негізгі технологиялық әдістері мен кезеңдерімен танысу кезінде инженер-механиктердің кәсіптік жұмыстармен тығыз байланысты екеніне, сонымен қатар ғылым техниканың жетістіктерін тиімді қолдану қажеттігіне едәуір мн берілу керек.

Химия және мұнай аппараттары минералды тыңайтқыштар шығару өндірісінде, химиялық талшықтар шығару өндірісінде, пластмасса өндірісінде, мұнай өнімдерін өңдеу өндірісінде үлкен роль атқарады.

Химиялық және мұнай аппараттары түрлі ерекшеліктеріне байланысты келесі типтерге бөлінеді, конструктипті өзгешелігіне байланысты, қолданылатын материал түрлеріне байланысты, бөлшек өңдеу әдісіне және аппаратты құрастыру сипатының өзгешелігіне байланысты бөлінеді.

Бұл пән механикалық өңдеу, термо өңдеу және жалпы машина құрылыс технологиялық процестерінің сұрақтарына жауап береді.

Пәнді оқу барысында студент келесі сұрақтарды білуі керек.

1. «Аппарат жасау технологиясы» пәні бойынша химиялық және мұнай өңдейтін орындарға аппараттарды дайындаудың әдістері мен тәсілдерін зерттеу.

2. Аппарат құрылыстық өнеркәсіптерінің түрлері мен олардың сипаттамасымен танысу.

3.Қабаттар түптер және қақпақтарды жасап шығарудағы және олардың қажет қажет сапасын қамтамасыз етудің технологиялық әдістерін оқып зерттеу.

4.Аппараттың негізгі бөлшектерін дайындау және аппараттарды құрастырудың технологиялық картасын құрастырудағы тәсілдерді меңгеру.

5.Механикалық өңдеудің және аппараттарды құрастырудың жаңа әдістерімен танысу.

Пәнді оқу барысында қолданылатын әдебиеттер тізімі.

1.Поплавский Ю.В. Технология химического аппаратостроения М. Машиностроение 1961-286с.

2. Берлинер Ю.Н. Балашов Ю.А. Технология химического и нефтяного аппаратостроения М.Машиностроение 1976-256с.

3.Кузнак Е.М. Основы технология аппаратостроения М. Недра 1967.

4.Никифоров А.Д. Типовые технологические процессы изготовления химических машин и аппаратов –М.Машиностроение 1977г.

№2 Тақырыбы: ТК және ҚОҚ өндірісінің аппараттарын, оның жинақ бірлігі мен бөлшектерін топтастыру.
№5 Дайындаманы пішу және саңылауды

Дайындама Табақ шалын кесіп пішу өлшенге белгілеу өңдеудің орындау шегін және металды біршама толық қолдануы үшін табақшаны тиімді жабу мақсатында жүзеге асырлады. Өлшенге белгілеу анықталады немесе плитада орындалады. Өндірістің жеткілікті көлемінде өлшемге белгіленуің прогресивті әдістерін қолданады, мысалы үшін фотопроекциялық әдіс.

Ұзындықты бақылау үшін келесі нәтежеліктегі метал өлшеу рулейкаларын қолданады: 1000мм-ге дейін ±0,4мм; 2000мм дейін ±0,8мм; жәнеде 5000мм-ге үшін ±2,0мм. (ГОСТ 7502-69 3ші класстық).Дәл өлшеулерді қажеткен жағдайларда Р3-10 рулиткасын қолданады (ГОСТ 7502-69, 1ші кластық). жәнеде бұл өлшеу құралының жәтежелігі 0,1мм құрауы тиіс.

Приметрі басқаша λ ұзындығы бар жәнеде S қолыңдығы бар, ішкі диаметрі Дв болайын құрыштан жасалған қабықты, цилиндрлік, метал беті Дн басқаша анықтайды:

λ = ПДнт = П(Дв+S).

Диаметірінің өте үлкен дәлдігі қажет болған жағдайда, оның дәлдігіне әсер етуші бірқатар факторларды ескереді. Бұл жағдайда, өлшемге белгілеу ұзындығын келесі анықтау орны басқаша анықтаймыз

α

λ = П(Дв+Sф+ ——)+в₁- в₂+2с.

мұндағы: Sф-табақшаның нақты қалындығы; α-овалдылығы басқаша мүмкін ауытқуы; в₁-пісірлу шегінің айыру шамасы; в₂-пісіру алданғы саңлаулық шамасы; с-қырларды өңдеуге берілген әдіп; Пісру үшін соңылаулық шамасы пісіру түрне, қырын өңдеуге және де пісірліуші метал қалындығына байланысты. Бұл шама пісіру жігіне және пісу жігіне басқысты меміленет аралық стандартпен регламенттелді, мысалы үшін ГОСТ 8713-70 басқаша флюс қабалбы айқындығы автоматты пісіру үшін.

Өлшемге белгілеу операциясын келесіндегідей орындайды: маркировкланған бөлет басқаша метал маркасының сай болуын және оның конструктивті өлшемдеін анықтайды, бөлшек сызбасында көрсетілгендер басқаша.

Табақшаны кесіп-пішу барысында келесі бірқатар талаптар орындалады:

— қабықтар мент құбырлардағы ұзына және көлденен жіктерінің сондай-ақ түптерді, штуцерлерді; люктерді және т.б. Пісіру жіктерінің орналасуы сырткөзбен бақылауға, пісіру жігінің саласын тексеруге және ақаулары қалпына келтіруге мүкіндік беруітиіс;

— аппарат конструкциясында тек бір жағынан сыркөзбен бақылауды жүргізуге мүкінді беретін 1жіктен артық жікке рұқсатетілмейді;

— Әдетте пісіру жіктерін тіктерін жауып шайнауы тиіс; тек қана жіктер ақау көшіру әдістерімен тексерілген жағдайдан басқа жағдайларда;

— 12Х18Н10Т, 10Х17Н13, 08Х17Н15М3Т маркалы және т.б-да. Жоғарғы дәрежедегі қоспалы, сонымен қатар қос қабатты болаттардан жасалған бөлшектердің дайындамаларын өлшемгебелілеу дәісі бөлшек бетінің жарақаттануына жол бермеуі тиіс.

— Керту кесу сызығы басқаша жүруі тиіс:

— Одан әрі гителді қайшыда өңдеуменен қосқабатты болатарды өңдеу барысында өлшемге белгілеуді қаптама қабат орналасқан тұстан жүргізеді:

— Дайын бұйымның қатама қабаты тұсынан өлшемге белгілеуді жүргізу барысында өлшемге белгілеуді сызықтар мен кернеу істерін қалдырмаған жөн. Қос қабатты болатты өлшемге белгілеу, сонан соң газды кесумен жүретін, негізгі метал тұсынан жүргізеді.

— Аппарат қаңқасының ішінде өлшемге белгілеу жұмыстарын жүргізген кезде, атап айтқан кезде, бір мезгілде газды кесу операциясын орындай алатын арнайы көшіру құрлығысын қолданады.

Аппарат жасауда саңлауларды түрлі әдістермен өңдейді: бұрғылауменен, штамтаумен, газ жалынды кесумен жәнеде т.б әдістермен.

Аталған саңылау өңдеу әдісінің нақты бірін таңдап алу ең алдымен өңделуші табақшаның қалындығына механикалық қасйетіне, дәлдігіне (өңделу) жәнеде беттегістігіне (адырлығына) байланысты болады.

Техологиялық просесті орындау мақсатында қолданылмайтын аппараттарда келте құбырларды және есік-тесіктерді орналастыруға орыналған көптеген саңылауларды кездестіруге болады. Бұл соңлаулардың дарлығында алдын ала өлшемге белгілеп сонан соң газды кескіш көмегімен өңдеуге болады. 1.[21-23 беттерде] бұл туралы мысалдар мен орындау технология ал көптен келтірілген. Сонымен қатар онда цилиндірлік пішіндегі бөлшектерде соңылауды көшірусіз аюдын көшірусіз әдістеріне көптеген мысалдар келтірілген.

Химия және мұнай өндірісіндегі аппараттарды жасау кезінде бөлшекті (базалық) дайындаудың негізгі әдісі, бұл табақша игіш машинада табақшалы

прокетты ию. Жәнеде бұл оператцияны орындаудың технологиясын дұрыс таңдап қабылдау аппараты дайындаудың еңбекшындылығы мен оның эксплоталциялық сипаттамаларын анықтаиды.

Ию, дайындаманы айнала тұрған білікшелер арсынан өткізе отырып жұмысақ ию мен жүзеге асырылады. Ию процесінде матералдың механикалық қасиеті өзгереді, оның беріктіктік сипаттамалары жоғарлайды, ал жұмсақтық қасиетінің көрсетікішітері нашарлайды.

Бұл кезде ию моментінің шамасы сыртық және ішкі күзштердің тепе-теңдік, өзара, өрнегінен анықталады да, ол өрнек келесіге тең:

вS ^Ш+2 А

М = ———————:

2 ^Ш+1 R ^Ш (м+2)

Мұндғы: R– ию родиусі; в – табақша ені; S – табақша қалыңдығы:
А

Өрнектегі—————— шама белгілі бір қарастырп отырған материал үшін

2 ^Ш+1 (Т+2)

тұрақты, жәнеде ол алдын ала анықталынып қоюы мүмкін. Сондықтанда оны n¹ арқылы белгілейін, онда өрнек келесі түрді қабылдайды:

вS ^Т+2 А

М = ———————:

2 ^М+2 R ^М (Т+2)

Өрнектегі ию радиусы R және серпілуден соң қалған ию радиусі R₀ келесі өрнектер көмегімен анықталады.

R₀

R= —————;

1+n r₀^{1- м}
R

R= —————;

1– n r^{1 - м}

Салыстырмалы иілу радиустері r₀ және r₁ регламентелінген жәнеде оның мәнін болат материалы мен темпертураға байланысты анықтаймыз. Көрсетілген өрнек қыздырылған жағдайдағы болаттар үшін ақиқат онда,

R₀

R₀= —————;

1+n_t r₀¹ –м ^t
R

R₀= —————;

1– n_t r¹ –м

Табақша ию машинасының тимын таңдап қабылдау.

Табақшалы игіш тігіншелі машинада негізнен келесі үш операция орындалады: қырларды ию,щеңбермен ию, қабықты түзету.

Машина типін таңдап қабылдау барысында бір қатар талаптар қойлады, яғни бұл кезде келесі келесі шарттар қамтамасыз етілед қажет:

— Ұштарын игеннен соң түзу участкелердің минимал ені қалуы тиіс;

— щеңбермен ию барысында минимал өту шамасы қамтамасыз етілуі тиіс;

— түзету барысында қажет етілген дәлдік қамтамасыз етілуі тиіс;

— Тігіншелердің минимал иілуі (майысуы) қамтамасыз етілу тиіс.

№6 Тақырыбы: Табақшалы прокаттарды иіп келтіру әдістері және орындалу технологиясы.
Табақшалы прокатты иу.
Химия және мұнай өндірісіндегі аппараттарды жасау кезінде бөлшекті (базалық) дайындаудың негізгі әдісі, бұл табақша игіш машинада табақшалы прокатты иу және де бұл операцияны орындаудың технологиясын дұрыс таңдап қабылдау аппаратты дайындаудың еңбексиымдылы мен оның эксплуатациялық сипаттамаларын анықтайды.

Иу дайындаманы айналып тұрған білікшелер арасынан өткізе отырып жұмсақ иумен жүзеге асырылады. Иу процесінде материалдың механикалық қасиеті өзгереді, оның беріктік сипаттамалары жоғарлайды ал жұмсақтық қасиетінің көрсеткіштері жоғарлайды. Бұл кезде иу моментінің шамасы сыртқы және ішкі күштердің тепе-теңдік өрнегімен анықталады.

вѕ^m+2A

M= —----------------- (1)

2^m+1R^m(m+2)
Мұндағы: R- иу радиусы: в-табақша ені: ѕ- табақша қалыңдығы.

Өрнектегі- A

—----------------- шама белгілі бір

2^m+1(m+2)

қарастырып отырған материал үшін тұрақты және де ол алдын ала анықталынып қоюы мүмкін. Сондықтан да оны п¹ арқылы белгілейік онда өрнек келесідегідей болады.
вѕ^m+2

M= п¹ —--------- (2)

R^m

Өрнектегі иу радиусы R және серпілуден соң қалған иу радиусы R₀ келесі өрнектер көмегімен анықталады.