13 ресми (Соңы 14-бетте) Қазақстан республикасы

24

 11 ЖЕЛТОҚСАН 2017 ЖЫЛ

РЕСМИ

1) қазақ халқының шығу тегінің бастауы;

2) дəстүрлі қазақ қоғамы: этникалық құрылымы жəне əлеуметтік ұйымдасуы;

11. «Мемлекет  тарихы  жəне  қоғамдық-саяси  ойдың  дамуы»  бөлімі 10-сыныпта 

келесі бөлімшелерден тұрады:

1) Қазақстан аумағындағы ерте мемлекеттер;

2) Ұлы даланың көшпенді империялары;

3) қазақ хандығы - Орталық Азиядағы алғашқы ұлттық мемлекет;

4) тəуелсіздікке жол жəне ұлттық мемлекеттілікті жаңғырту.

12. «Мəдениет,  білім  жəне  ғылымның  дамуы»  бөлімі 10-сыныпта  келесі 

бөлімшелерден тұрады:

1) қазақ халқының дəстүрлі мəдениеті - дала өркениетінің мұрасы;

2) кеңестік кезеңдегі Қазақстан мəдениеті;

3) ұлттық жаңғыру кезеңіндегі мəдениет;

13. «Өркениет:  даму  ерекшеліктері»  бөлімі 11-сыныпта  келесі  бөлімшелерден 

тұрады:

1) қазақтардың тіршілікті қамтамасыз етудің дəстүрлі жүйесі;

2) дала мен қала: өзара қарым-қатынас жəне өзара əсері;

3) Қазақстанның қазіргі замандағы əлеуметтік- экономикалық дамуы.

14. «Этникалық  жəне  əлеуметтік-саяси  процестер»  бөлімі 11-сыныпта  келесі 

бөлімшелерден тұрады:

1) Қазақстанда полиэтникалық қоғамның қалыптасу тарихы. 

2) Қазақстан Республикасының этносаралық қатынастар саласындағы саясаты.

15. «Мемлекет  тарихы  жəне  қоғамдық-саяси  ойдың  дамуы»  бөлімі 11-сыныпта 

келесі бөлімшелерден тұрады:

1) Қазақстандағы қоғамдық-саяси ойдың эволюциясы;

2) «Алаш» – қоғамдық ой жəне ұлттық идея;

3) «Мəңгілік Ел» ұлттық идеясы – ХХІ ғасырдағы Қазақстан қоғамын біріктіруші негізі.

16. «Мəдениет,  білім  жəне  ғылымның  дамуы.»  бөлімі 11-сыныпта  келесі 

бөлімшелерден тұрады:

1) ортағасырлық Қазақстанның ғылыми мұрасы;

2) XVIII-XX ғасырлардағы Қазақстандағы білім мен ғылымның дамуы;

3) қазіргі кезеңдегі Қазақстандық білім жəне ғылым жүйесі.

17.  Оқыту  мақсаттары  əр  бөлімше  ішінде  мұғалім  мен  білім  алушыға  болашақ 

қадамдары жөнінде өзара ой бөлісуге, оларды жоспарлау мен бағалауға мүмкіндік 

беретін бірізділік пен сабақтастықты көрсетеді.

18.  Оқу  бағдарламасы  базалық  тарихи  ойлау  дағдыларын:  тарихи  деректердің 

интерпретациясы, уақыт пен кеңістікте бағдарлану, тарихи талдау жəне түсіндіруді 

қалыптастыруға бағытталған. 

19. «Қазақстан тарихы» пəні бойынша тарихи ойлау дағдыларын қалыптастыру жəне 

оқыту мақсаттарын тиімді жүзеге асыру төмендегі тарихи концептілерге (түсініктерге) 

негізделеді: 

1) өзгеріс пен сабақтастық; 

2) себеп пен салдар; 

3) дəлел; 

4) ұқсастық пен айырмашылық; 

5) маңыздылық; 

6) интерпретация.

20. Тарихи концептілер негізінде оқытудың қүтілетін нəтижелері:

1) «Өзгеріс пен сабақтастық» бойынша білім алушылар: сабақтастық пен өзгеріске 

қатысты  тарихи  мысалдарды  уақыт  пен  кеңістікте  талдайды  жəне  бағалайды; 

сабақтастық пен өзгеріске қатысты тарихи мысалдарды ұзақ уақыт бойы ауқымды та-

рихи процестер мен тақырыптарға дейін біріктіреді; тарихи оқиғалар мен процестердің 

белгілі  бір  уақыт  межесінде  жүйеленуі  мен  ұйымдасуының  негізін  (критерийлер) 

түсіндіреді;

2) «Себеп  жəне  салдар»  бойынша  білім  алушылар:  бір  немесе  бірнеше 

себептердің жəне/немесе ықпалдардың өзара əрекеттесуін талдайды жəне бағалайды; 

ұқсастықтарды, себеп-салдарды, өзара байланысты көрсете отырып тарихи себептілікті 

түсінеді; тарихи құбылыс, оқиға немесе процесті басқа ұқсас тарихи құбылыстармен 

уақыт пен кеңістікте байланыстырудың əдістерін түсіндіреді жəне бағалайды;

3) «Дəлел» бойынша білім алушылар: қарастырылып отырған дəлелге қатысты: 

аудитория, мақсаттар, көзқарастар, формат, аргумент, шектеулер жəне контекст сын-

ды  тарихи  айғақтардың  ерекшеліктерін  талдайды;  тарихи  айғақтарды  талдау  жəне 

бағалау негізінде дəйекті қорытынды жасайды; өткен заман туралы объективті түсінік 

қалыптастыру мақсатында түпнұсқалық жəне қосалқы деректерден əртүрлі, қарама-

қайшы айғақтарды талдайды;

4) «Ұқсастық  пен  айырмашылық»  бойынша  білім  алушылар:  белгілі  бір  жерде, 

белгіленген бір уақыт кезеңінде жəне/немесе əртүрлі қоғамдарда, немесе бір қоғамның 

ішіндегі өзара байланысқан тарихи оқиғаларды салыстырады;

5) «Маңыздылық» бойынша білім алушылар: қоғамның дамуы үшін тарихи оқиғаның, 

құбылыстың, процестің маңыздылығын анықтайды;

6) «Интерпретация»  бойынша  білім  алушылар:  белгілі  бір  тарихи  оқиғаға, 

құбылысқа, процеске қатысты əртүрлі көзқарастарды түсіндіреді жəне бағалайды.

21. 10-сыныпқа арналған «Қазақстан тарихы» пəнінің базалық білім мазмұны келесі 

тараулардан тұрады:

1) Өркениет: даму ерекшеліктері. Орталық Азия өркениеттері: саналуандылығы 

жəне  мəдени  ортақтығы. «Орталық  Азия»  ұғымының  тарихи  жəне  географиялық 

аспектілері. Орталық Азияның дəстүрлі өркениеттерін зерттеу тарихы. Орталық Азия 

өркениеттері  пайда  болуының  факторлары.  Орталық  Азия  өркениеттерінің  ежелгі 

ошақтарының ерекшеліктері;

2) Ұлы Дала өркениеті. «Ұлы Дала» ұғымының тарихи-географиялық сипаттамасы. 

Ұлы дала өркениетінің қайнар көзі жəне қалыптасуының ерекшеліктері (энеолит, қола 

дəуірі). Қазақстан аумағындағы ежелгі археологиялық мəдениеттердің ерекшеліктері.

Ерте көшпенділер дəуіріндегі Ұлы Дала өркениеті. Ұлы Дала ежелгі мəдениеттерінің 

сабақтастығы жəне өзара байланысы. Ерте көшпенділер өркениетінің əлемдік тарихи 

процестер барысына əсері;

3)  Орталық  Азия  жəне  əлемдік  өркениет.Орталық  Азия  халықтарының  əлемдік 

материалдық  мəдениеттің  дамуына  қосқан  үлесі.  Орталық  Азия  халықтарының 

əлемдік рухани мəдениеттің дамуына қосқан үлесі. Зерттеу жұмысы: Əлемдік өркениет 

тарихындағы Ұлы Дала; 

4)  Этникалық  жəне  əлеуметтік-саяси  процестер.Қазақ  халқының  шығу 

тегі.«Антропогенез», «этногенез», «этнос» ұғымдары. Қазақстан аумағындағы этногенез 

жəне этникалық процестер. Қазақ этносының қалыптасуы – көп ғасырларлық этникалық 

процестердің нəтижесі.Мəдени-генетикалық код - ұлттың негізі;

5)  Дəстүрлі  қазақ  қоғамы:  этникалық  құрылымы  жəне  əлеуметтік  ұйымдасуы.

Қазақтарда ру-тайпалық құрылым қалыптасуының тарихи шарттары. Қазақтардың ру-

тайпалық құрылымының эволюциясы. Туыстық принциптердің жəне рулық құрылымның 

функционалдық маңызы. «Ауызша тарихнама», «шежіре», «ру», «тайпа», «ата-жұрт», 

«атамекен», «ел» ұғымы. Қазақтардың ру-тайпалық ұйымдасыуының біріктіруші рөлі;

6)  Дəстүрлі  қазақ  қоғамының  əлеуметтік  жіктелуі. «Ақсүйек», «қарасүйек», 

«хан», «сұлтан», «би», «батыр» ұғымдары. Дəстүрлі қазақ қоғамындағы əлеуметтік 

институттардың қызметі. Зерттеу жұмысы: Дəстүрлі қазақ қоғамының этноəлеуметтік 

ұйымдасуы;

7) Мемлекет тарихы жəне қоғамдық-саяси ойдың дамуы. Қазақстан аумағындағы 

ерте  мемлекеттер.Қазақстан  аумағындағы  ерте  мемлекеттердің  саяси  ұйымдасуы. 

«Мемлекет», «билік », «саяси ұйым» ұғымдары;

8)  Ұлы  Дала  көшпенділерінің  империялары.Түркі  империясы - көшпенділер 

мемлекеттілігінің классикалық үлгісі. Ұлы Түрік қағанатының қалыптасуы мен дамуы. 

Түркі империясының мұрагерлері. Мемлекеттік құрылым түрлерінің сабақтастығы. Ерте 

жəне дамыған орта ғасырлардағы түркі мемлекеттерінің геосаяси белсенділігі. Түркі 

əлемінің қалыптасуы мен дамуындағы түркі империясының рөлі;

9)  Шыңғысхан  империясы  жəне  оның  мұрагерлері.  Шыңғысханның  əлем 

тарихындағы рөлі.Қазақстан аумағында ұлыс жүйесінің дамуы. XIII-XV ғасырлардағы 

мемлекеттердің геосаяси белсенділігі жəне олардың Еуразиядағы тарихи процестердің 

барысына əсер етуі;

10) Қазақ хандығы – Орталық Азиядағы алғашқы ұлттық мемлекет.Ақ Орда мен 

Қазақ  хандығының  тарихи  сабақтастығы.  Қазақ  хандығының  құрылуы – Қазақстан 

аумағындағы  тарихи  процестердің  заңды  нəтижесі.  Қазақ  хандарының  Қазақ 

мемлекетінің қалыптасуы мен нығайуындағы рөлі. Қазақ хандығының саяси институт-

тары. Мемлекеттік құрылым түрлерінің сабақтастығы. Бабаларымыздың ұлан-ғайыр 

аумақты қорғап сақтаудағы рөлі;

11)  Тəуелсіздікке  жол  жəне  ұлттық  мемлекеттіліктің  қайта  жаңғыртылуы.

Қазақстанның  мемлекеттік  егемендігіненайрылуы.  Қазақ  халқының  мемлекеттік 

егемендікті қалпына келтіру үшін жүргізген ұлт-азаттық күресі. Түркістан (Қоқан) жəне 

Алаш автономиясы түрінде мемлекеттік егемендіктің қалпына келтірілуі;

12)  Қазақ  мемлекеттілігінің  кеңестік  түрі. «Автономдық  кеңес  республикасы», 

«Кеңес  одағы  республикасы», «унитарлы  мемлекет»  ұғымдары.  Кеңестік  кезеңдегі 

Қазақстанның қоғамдық-саяси дамуының жетістіктері мен қайшылықтары;

13)  Ұлттық  мемлекеттіліктің  жаңғыртылуы.  Ұлттық  мемлекеттіліктің  жаңғырты-

луындағы  Тұңғыш  Президент  Н.Ə.  Назарбаевтың  рөлі.  Қазақстанның  мемлекеттік 

тəуелсіздігінің қалпына келтірілуі – тарихи процестердің заңды нəтижесі. Қазақстан 

Республикасының  мемлекеттік  стратегиялары  мен  бағдарламалары;Зерттеу 

жұмысы:Қазақ мемлекеттілігінің эволюциясы;

14) Мəдениет, білім жəне ғылымның дамуы.Қазақ халқының дəстүрлі мəдениеті – 

дала өркениетінің мұрасы.Қазақ халқының материалдық мəдениеті жəне қолданбалы 

қолөнері. «Мəдениет», «дала  өркениеті», «материалдық  мəдениет», «рухани 

мəдениет», «қолданбалы  өнер», «мəдени  мұра»  ұғымдары.  Қазақстандағы  тарихи-

этнографиялық процестердің  эволюциясы жəне сабақтастығы; 

15)  Қазақтардың  дəстүрлі  дүниетанымы. «Əдет-ғұрып» «рəсім», «салт-дəстүр», 

«діл (менталитет)» ұғымдары. Қазақ халқының рухани-адамгершілік құндылықтары: 

əдет-ғұрыптар мен салт-дəстүрлер. Туған жерге, оның мəдениеті мен салт-дəстүріне 

құрмет көрсету- шынайы патриотизмнің көрінісі.

16) Дала өркениеті тарихымен мəдениетінің ескерткіштері. Тарихи жəне мəдени 

ескерткіштердің  классификациясы.  Қазақстанның  рухани  құндылықтары – ұлттық 

бірегейліктің негізі;

17)  Қазақ  халқының  əдеби  жəне  музыкалық  мұрасы:  бастауы,  дəстүрі,  қазіргі 

уақыттағы дамуы;

18)  Кеңестік  кезеңдегі  Қазақстанның  мəдениеті.  Кеңестік  кезеңдегі  мəдениет 

саласындағы жетістіктер мен қайшылықтар. Жаңа бағыттар мен жанрлар;

19) Ұлттық жаңғыру кезеңіндегі мəдениет.Қазақстандық мəдениеттің дамуы. Жаңа 

бағыттар мен жанрлар. Халықаралық мəдени кеңістікке кірігу процесі. Зерттеу жұмысы: 

Мəдениет жəне дəстүр – ұлттың генетикалық коды. 

22. 11-сыныпқа арналған «Қазақстан тарихы» пəнінің базалық білім мазмұны келесі 

тараулардан тұрады:

1) Өркениет: даму ерекшеліктері.Қазақтардың тіршілігін қамтамасыз етудің дəстүрлі 

жүйесі.Қазақстан аумағындағы көшпелі мал шаруашылығы жəне егіншілік. Қазақстан 

халқының тіршілікті қамтамасыз ету жүйесінің қалыптасуына жəне дамуына табиғи-

географиялық факторлардың əсері. «Тіршілікті қамтамасыз ету жүйесі», «қоныстану 

жүйесі», «экожүйе» ұғымдары. Дəстүрлі шаруашылық қызмет түрлерінің классифика-

циясы.Қазақ халқының тіршілікті қамтамасыз етудің дəстүрлі жүйесіндегі кəсіптері мен 

қолөнері. Қазақтардың қолөнері мен кəсіптерінің этнографиялық зерттелуі;

2)  Дала  мен  қала:  өзара  қарым-қатынас  жəне  өзара  əсері.Ұлы  Жібек  жолының 

Қазақстан аумағындағы бағыттары мен жолдары. Қазақстан аумағында қалалардың 

пайда болуы мен дамуындағы Ұлы Жібек жолының рөлі. Отырықшы жəне көшпенді 

халықтардың экономикалық жəне мəдени өзара қарым-қатынасы жəне өзара əсері;

3) Қазақстанның қазіргі замандағы əлеуметтік-экономикалық дамуы.«Экономикалық 

жүйе», «дəстүрлі  (аграрлы)  экономика», «жоспарлы  (социалистік)  экономика» 

ұғымдары.  ХХ  ғасырда  Қазақстанның  əлеуметтік-экономикалық  даму  бағыттарын 

анықтаған  факторлар.  Қазақстан  Республикасы  экономикасының  даму  кезеңдері. 

Қазақстан  Республикасының  əлеуметтік-экономикалық  даму  болашағы.Зерттеу 

жұмысы: Əртүрлі тарихи кезеңдердегі Қазақстанның экономикалық даму ерекшеліктері;

4)  Этникалық  жəне  əлеуметтік-саяси  процестер.Қазақстанда  полиэтникалық 

қоғамның қалыптасу тарихы.«Аграрлық саясат», «көші-қон саясаты», «моноэтностық 

құрам»  ұғымдары.Қазақстан  аумағындағы  халықтың  этникалық  құрамының  өзгеру 

кезеңдері.  Кеңестік  кезеңде  Қазақстандағы  полиэтникалық  қоғамның  қалыптасуы. 

«Депортация», «арнайы қонысаударылғандар», «полиэтникалық қоғам», «ұлттық са-

ясат», «интернационализм»  ұғымдары.  Кеңестік  кезеңдегі  Қазақстан  этностарының 

өзара мəдени əсерлері;

5)  Қазақстан  Республикасының  этносаралық  қатынастар  саласындағы 

саясаты.«Көші-қон», «эмиграция», «иммиграция», «репатриант», «диаспора», «ирри-

дента» ұғымдары. Қазақстан Республикасының көші-қон саясатының негізгі бағыттары 

мен басымдықтары; 

6) Ұлтаралық жəне конфессияаралық келісімнің қазақстандық моделі. Қазақстанның 

саяси-əлеуметтік  жəне  мəдени  өміріндегі  Қазақстан  халқы  Ассамблеясының  рөлі.

Зерттеу жұмысы: Қазақстан этностары: тарихы мен тағдыры;

7) Мемлекет тарихы жəне қоғамдық-саяси ойдың дамуы.Қазақстандағы əлеуметтік-

саяси  ойдың  эволюциясы.Ежелгі  жəне  ортағасырлық  Қазақстанда  қоғамдық-саяси 

ойдың дамуы. Қазақ хандығы дəуіріндегі қоғамдық-саяси ойдың дамуы. «Зар заман» 

ағымы өкілдерінің идеологиялық құндылықтары. ХІХ ғасырдағы қазақ ағартушыларының 

қоғамдық-саяси көзқарастары;

8) «Алаш» – қоғамдық  ой  жəне  ұлттық  идея.«Алаш»  ұлттық  идеясының 

тұжырымдамалық  негіздері.  Қазақ  мемлекеттілігінің  даму  жолдары  туралы  ұлттық 

зиялылардың  қоғамдық-саяси  көзқарастары («Алаш»  қозғалысы  жəне  қазақ 

революционер-демократтарының саяси көзқарастары);

9) «Мəңгілік Ел» жалпыұлттық идеясы – ХХІ ғасырдағы Қазақстан қоғамын біріктіруші 

негіз.«Мəңгілік  Ел»  жалпыұлттық  идеясының  тарихи  негізі.  Қазақстан  қоғамының 

жалпыұлттық құндылықтары. «Мəңгілік Ел» идеясының біріктіруші құндылықтарының 

маңыздылығы.  Мемлекеттің  идеология  саласындағы  саясаты(«Мəңгілік  Ел» – 

патриоттық актісі» жəне «Қазақстандық бірегейлікті жəне бірлікті нығайту жəне дамыту 

тұжырымдамасы»). Зерттеу жұмысы: Қоғамдық-саяси ойдың біріктіруші рөлі;

10) Мəдениет, білім жəне ғылымның дамуы.Ортағасырлық Қазақстанның ғылыми 

мұрасы.Ортағасырлық Қазақстандағы ғылымның дамуы. Ортағасырлық Қазақстанның 

көрнекті ғалымдары мен ойшылдары;

11) XVIII-XX ғасырлардағы  Қазақстандағы  білім  мен  ғылымның  дамуы. XVIII-ХХ 

ғасырдың  басындағы  Қазақстандағы  зерттеулер.  Зерттеушілердің  Қазақстандағы 

ғылымды дамытуға қосқан үлесі;

12) XIX ғасырда Қазақстанда оқу орындарының пайда болуы мен дамуы. XIXғасырда 

-ХХ ғасырдың басында Қазақстанда өмір сүрген білім беру мекемелерінің ерекшеліктері.

Кеңестік білім беру жүйесінің жетістіктері мен қайшылықтары. Сауатсыздықты жою. 

Мектептік, кəсіби жəне жоғары білім беру. Кеңестік білім беру жүйесінің реформалары;

13)  Қазақстан  ғылымын  дамытудағы  Қазақ  КСР  Ғылым  академиясының  рөлі. 

Қазақстанның көрнекті ғалымдары. Кеңестік саяси жүйе жағдайында Қазақстан ғылымы 

дамуының қиындықтары жəне қарама-қайшылықтары;

14)  Қазіргі  кезеңдегі  Қазақстандағы  білім  жəне  ғылым  жүйесі.Тəуелсіздік 

жылдарындағы  Қазақстан  Республикасының  білім  жəне  ғылым  жүйесінің  дамуы: 

жетістіктері,  проблемалары  жəне  болашағы.  Қазақстан  Республикасы  білім  беру 

жүйесінің  жаңғыртылуы.  Қазақстанның  əлемдік  білім  жəне  ғылым  кеңістігіне  кірігуі. 

Қазақстан  Республикасының  білім  жəне  ғылым  саласындағы  стратегиялары  мен 

бағдарламалары. Қазақстан Республикасының «Болашақ» халықаралық білім беру 

бағдарламасы. Қазақстан Республикасының инновациялық ғылыми жəне білім беру 

ұйымдары.Зерттеу жұмысы: Білім мен ғылымға үлес қосқан менің өлкемнің тұлғалары.

3-тарау. Оқыту мақсаттарының жүйесі

23. Бағдарламада оқыту мақсаттары кодтық белгімен берілген. Кодтық белгідегі 

бірінші сан сыныпты, екінші жəне үшінші сан бөлім мен бөлімше ретін, төртінші сан 

оқыту мақсатының реттік санын көрсетеді. Мысалы, 10.2.1.2 кодында «10» – сынып, 

«2.1.» – бөлім мен бөлімше, «2» – оқыту мақсатының реттік саны.

1) Өркениет: даму ерекшеліктері:

Білім алушылар:

10-сынып

11-сынып

10.1.1. 1 - «Орталық Азия» түсінігін 

аймақтың тарихи жəне географиялық 

ерекшеліктерін сипаттау үшін пай-

далану

11.1.1.1 - Қазақстан халқының тіршілікті 

қамтамасыз ету жүйесінің қалыптасуына 

жəне дамуына табиғи-географиялық 

факторлардың əсерін зерттеу

10.1.1.2 - əлемдік өркениеттегі Орталық 

Азияның рөлі туралы ғалымдардың 

пікірін зерттеу

11.1.1.2 - көшпелі мал шаруашылығы мен 

егіншіліктің ерекшеліктерін «тіршілікті 

қамтамасыз ету жүйесі» , «қоныстану 

жүйесі», «экожүйе» ұғымдарын пайдала-

на отырып анықтау

10.1.1.3 - Орталық Азия өркениеттерінің 

ежелгі ошақтарының ерекшеліктерін 

сипаттау

11.1.1.3 - картаны пайдаланып дəстүрлі 

шаруашылық қызмет түрлерін класси-

фикациялау 

10.1.2.1 - картаны пайдаланып «Ұлы 

Дала» тарихи-географиялық аймағын 

анықтау

11.1.1.4 - этнографиялық материал-

дар негізінде қазақтарда қолөнер мен 

кəсіптердің дамуын сипаттау

10.1.2.2 - тарихи дерек көздерді талдау 

негізінде «Ұлы Дала» ұғымының мəнін 

түсіндіру

11.1.2.1 - картаны пайдаланып, Ұлы 

Жібек жолының Қазақстан аумағындағы 

бағыттары мен жолдарын зерттеу

10.1.2.3 - Ұлы дала өркениетінің пайда 

болуы мен қалыптасу ерекшеліктерін 

түсіндіру

11.1.2.2 - Қазақстан аумағында 

қалалардың пайда болуы мен 

дамуындағы Ұлы Жібек жолының рөліне 

талдау жасау

10.1.2.4 - Қазақстан аумағындағы 

ежелгі археологиялық мəдениеттердің 

ерекшеліктерін сипаттау

11.1.2.3 - сауда-экономикалық қарым-

қатынастар жүйесіндегі көшпелі жəне 

отырықшы халықтың өзара қарым-

қатынасын сипаттау 

10.1.2.5 - Ұлы Дала ежелгі 

мəдениеттерінің сабақтастығын жəне 

өзара байланысын талдау

11.1.2.4 - дереккөздер негізінде көшпелі 

жəне отырықшы халықтың мəдени өзара 

əсерін анықтау 

10.1.2.6 - «Өркениет» ұғымын айқындау 

критерийлерін пайдалана оты-

рып, Ұлы Дала көшпелі өркениетінің 

ерекшеліктерін сипаттау

11.1.3.1 - Қазақстанның экономикалық 

даму ерекшеліктерін талдау үшін 

«экономикалық жүйе», «дəстүрлі (аграр-

лы) экономика», «жоспарлы (социалистік) 

экономика» ұғымдарын пайдалану

10.1.2.7 - əртүрлі көзқарастарды талдау 

арқылы ерте көшпенділер өркениетінің 

əлемдік тарихи процестер барысына 

əсерін бағалау

11.1.3.2 - ХХ ғасырда Қазақстанның 

əлеуметтік-экономикалық даму 

бағыттарын анықтаған факторларды 

талдау

10.1.3.1 - Орталық Азия халықтарының 

материалдық мəдениет жетістіктерін 

талдау арқылы адамзаттың дамуына 

қосқан үлесін қорытындылау

11.1.3.3 - Қазақстан Республикасы 

экономикасының даму кезеңдерін талдау, 

олардың ерекшеліктерін анықтау

10.1.3.2 - Орталық Азия халықтарының 

рухани мəдениеті мен ғылым 

саласындағы жетістіктерін талдау 

арқылы адамзаттың дамуына қосқан 

үлесін қорытындылау

11.1.4.4 - мемлекеттік стратегиялар 

мен бағдарламалардың мазмұнын 

зерттеу жəне Қазақстан Республикасы 

əлеуметтік-экономикалық даму 

болашағын болжау

2) этникалық жəне əлеуметтік-саяси процестер:

Білім алушылар:

10- сынып

11- сынып

10.2.1.1 - Қазақстандағы этникалық 

процестерді түсіндіру үшін «антропоге-

нез», «этногенез», «этнос» ұғымдарын 

пайдалану

11.2.1.1 - Қазақстанның этникалық 

құрамының өзгеру үрдісін түсіндіру үшін 

«аграрлық саясат», «көші-қон саясаты», 

«моноэтностық құрам» ұғымдарын пай-

далану

10.2.1.2 - этникалық процестердің 

сабақтастығын анықтай отырып, 

Қазақстан аумағында этногенездің 

кезеңдерін айқындау

11.2.1.2 - Қазақстан аумағындағы 

халықтың этникалық құрамының өзгеру 

кезеңдерін зерттеу

10.2.2.1 - қазақтардың этникалық 

құрылымын сипаттау үшін «ру»,  «тай-

па », «жүз», « ата-жұрт», «ата-мекен» 

ұғымдарын пайдалану 

11.2.1.3 - Қазақстанның этникалық 

құрамының өзгеру үрдісін түсіндіру 

үшін «депортация», «арнайы 

қонысаударылғандар», «полиэтникалық 

қоғам», «ұлттық саясат», «интернациона-

лизм» ұғымдарын пайдалану

10.2.2.2 - тарихи кезеңдерді тал-

дау негізінде қазақтардың ру-

тайпалық ұйымдасу түрінің қалыптасу 

алғышарттарын талдау

11.2.1.4 - Кеңестік кезеңде Қазақстан 

этностарының өзара мəдени əсерлесу 

ерекшеліктерін түсіндіру

10.2.2.3 - қазақтардың ру-тайпалық 

құрылымының ерекшеліктерін ауызша 

тарихнама негізінде түсіндіру (шежіре, 

генеалогиялық аңыздар)

11.2.2.1 - көші-қон саясатының 

ерекшеліктерін анықтау үшін «көші-

қон», «эмиграция», «иммиграция», «ре-

патриант», «диаспора», «ирридента» 

ұғымдарын пайдалану

10.2.2.4 - қазақ көшпелі өркениетінің 

ерекшеліктерін ескере отырып, туыстық 

принциптердің жəне рулық құрылымның 

функционалдық маңызын түсіндіру

11.2.2.2 - Қазақстандық заңнаманың жəне 

мемлекеттік бағдарламалардың негізінде 

көші-қон саясатының негізгі бағыттары 

мен басымдықтарын түсіндіру

10.2.2.5 - қазақтардың ру-тайпалық 

ұйымдасыуының біріктіруші рөлін 

түсіндіру 

11.2.2.3 - мемлекеттік стратегияларды 

жəне бағдарламаларды зерттеу негізінде 

ұлтаралық жəне конфессияаралық 

келісімнің қазақстандық үлгісін бағалау 

10.2.2.6 - қазақтардың əлеуметтік 

жіктелуіне тəн ерекшеліктерді анықтау 

үшін «ақсүйек», «қарасүйек », «хан», 

«сұлтан», «би», «батыр» ұғымдарын 

пайдалану

11.2.2.4 - Ұлттық бірлікті жəне 

қазақстандық бірегейлікті нығайтудағы 

Қазақстан халқы Ассамблеясының рөлін 

сипаттау

10.2.2.7 - дəстүрлі қазақ қоғамындағы 

əлеуметтік институттардың 

функционалдық рөлін түсіндіру

10.2.2.8 - туған жердің мəдениеті, 

салт дəстүрінің маңызына баға беру-

де «мəдени-генетикалық код» ұғымын 

қолдану 

3) мемлекет тарихы жəне қоғамдық-саяси ойдың дамуы:

Білім алушылар:

10- сынып

11- сынып

10.3.1.1 - Қазақстандағы ерте 

көшпенділердегі мемлекеттілік 

белгілерін анықтау үшін «мемлекет», 

«билік», «саяси ұйым» ұғымдарын пай-

далану

11.3.1.1 - Ежелгі жəне ортағасырлық 

Қазақстанның тарихи тұлғаларының 

қоғамдық-саяси идеяларын анықтау

10.3.1.2 - Қазақстанда мемлекеттіліктің 

қалыптасуының тарихи кезеңдерін 

түсіндіру

11.3.1.2 - Қазақстандағы қоғамдық-саяси 

ойдың дамуына тарихи қайраткерлердің 

қосқан үлесін бағалау

10.3.1.3 - Қазақстан территориясындағы 

ерте мемлекеттердің саяси 

құрылымының ерекшеліктерін сипаттау

11.3.1.3 - Қазақ хандығы дəуіріндегі тари-

хи тұлғалардың қоғамдық-саяси идеяла-

рын анықтау

10.3.2.1 - деректерді талдау негізінде 

түркі мемлекеттерінің дамуын зерт-

теу, мемлекет құрылысындағы 

сабақтастықты анықтау

11.3.1.4 - Қазақ ұлттық мемлекеттілігінің 

тарихи тағдыры туралы «Зар-заман» 

өкілдерінің идеяларын түсіндіру

10.3.2.2 - ерте жəне дамыған 

ортағасырлардағы түркі 

мемлекеттерінің геосаяси белсенділігін 

сипаттау

11.3.1.5 - XIX ғасырдағы қазақ 

ағартушыларының қоғамдық-саяси 

қызметін талдау

10.3.2.3 - Түркі əлемінің қалыптасуы 

мен дамуындағы Түркі империясының 

рөлін бағалау

11.3.2.1 - «Алаш» ұлттық идеясының та-

рихи негіздерін анықтау

10.3.2.4 - мемлекет құрылысындағы 

сабақтастықты анықтай отырып, 

Қазақстан аумағындағы ұлыс жүйесінің 

дамуын зерттеу

11.3.2.2 - қазақ мемлекеттілігінің даму 

жолдары туралы ұлттық зиялылардың 

қоғамдық-саяси көзқарастарын салы-

стыру

10.3.2.5 - XIII -XV ғасырлардағы 

мемлекеттердің геосаяси белсенділігін 

сипаттау арқылы, олардың 

Еуразиядағы тарихи процестердің ба-

рысына əсер ету дəрежесін анықтау

11.3.3.1 - «Мəңгілік Ел» жалпыұлттық 

идеясының тарихи негіздерін анықтау

10.3.3.1 - Ақ Орда жəне Қазақ 

хандығының тарихи сабақтастығын 

анықтау

11.3.3.3 - «Мəңгілік Ел» – патриоттық 

актісін» жəне «Қазақстандық бірегейлікті 

жəне бірлікті нығайту жəне дамыту 

тұжырымдамасын» зерттеу негізінде 

мемлекеттің идеология саласындағы сая-

сатын түсіндіру

10.3.3.2 - Қазақ хандығының құрылуын 

Қазақстан аумағындағы тарихи 

процестердің заңды нəтижесі ретінде 

тұжырымдау

10.3.3.3 - мемлекет құрылысындағы 

сабақтастықты анықтай отырып, Қазақ 

хандығының саяси институттарының 

ерекшеліктерін зерттеу

10.3.4.1 - Қазақстанның мемлекеттік 

егемендігіненайрылуының себеп-салда-

рын анықтау

10.3.4.2 - қазақ халқының мемлекеттік 

егемендікті қалпына келтіру үшін 

жүргізген күресін зерттеу

10.3.4.3 - Түркістан (Қоқан) жəне Алаш 

автономиясы түрінде мемлекеттік 

егемендікті қалпына келтіру тарихын 

зерттеу

10.3.4.4 - Қазақ мемлекеттілігінің 

кеңестік түрін түсіндіру үшін 

«автономдық кеңес республикасы», 

«кеңес одағы республикасы», «унитар-

лы мемлекет» ұғымдарын пайдалану

10.3.4.5 - Кеңестік кезеңдегі 

Қазақстанның қоғамдық-саяси 

дамуының жетістіктері мен 

қайшылықтарын талдау

10.3.4.6 - Ұлттық мемлекеттіліктің 

жаңғыртылуындағы Тұңғыш Президент 

Н.Ə. Назарбаевтың рөлін анықтау

10.3.4.7 - мемлекеттік стратегиялар мен 

бағдарламалардың мазмұнын зерттей 

отырып, Қазақстан Республикасының 

даму бағдарларын болжау

4) мəдениет, білім жəне ғылымның дамуы:

Білім алушылар: