1. Топырақтану-ғылым ретінде,оның мақсаты мен міндеттері, топырақ туралы түсінік



жүктеу 1,1 Mb.
бет9/88
Дата25.08.2020
өлшемі1,1 Mb.
#31349
түріҚұрамы
1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   ...   88
Топырақтану ответ

6.Топырақ сулы қасиеттері.

Топырақ суы топырақ қыртысындағы әр түрлі минералдық тұздарға бай сұйық. Топырақ суын ауыз су ретінде, не шарушылық мақсаттарға пайдалануға болмайды. Топырақ суы өсімдіктер әлемінің негізгі қорегі, өсіп жетуіне қажетті су көзі.

Құм топырақтар салмағынан 4-10 процентін, құмайт, құмды саздардың 10-30 процентін, саз топырақтардың 25-30 процеттен астамын топырақ суы құрайды. Топырақ суының мөлшері ауа – райына жыл маусымдарына сәйкес өзгеріп отырады.

Топырақ ылғалдылығы өсімдіктерге екі түрлі әсер етеді. Біріншіден, тамырдың өсуі мен тармақталуы топырақ ылғалдылығына байланысты, екіншіден, өсімдіктен ылғалды қабылдауы топырақтағы судың мөлшеріне де байланысты.

Топыраққа су жаңбыр , қар , бұршақ , шық түрінде түсіп отырады . Кейде ол топырақтың беткі қабаттарына төменнен көтеріледі. Бұл жер астындағы су немесе ыза суы топырақтың беткі қабатына таяу орналасқанда кездеседі.

Қандай топырақта болмасын азды көпті ылғал болатыны белгілі. Топырақта кездесетін су түрлі құрамда болады , ол жыл мезгіліне , ауа температурасының өзгеруіне қарай түрліше күйге ауысып отырады. Мысалы топырақ кесектерінің арасындағы ауада кездесетін су топырақ температурасы жоғары болса көбіне бу күйінде болады , ал температура төмендесе ол су тамшысына айналады.

Топырақта кездесетін бу күйіндегі суды өсімдіктер пайдалана алмайды , оны топырақтағы судың пайдасыз қоры деп атайды. Аталған су өсімдіктерге тиімді болу үшін , топырақ түйіршіктерінің сыртын толығымен қапталдап , мөлшері өскенде ғана ол топырақ тіршіліктерінің аралықтарындағы қылтүтікке енеді де өсімдіктердің қоректік минимумынан қолайлы режімін реттеуге көмектеседі .

Құбылыстар жиынтығы арқылы анықталатын топырақ ылғалының жиналуы жылжуы , жұмсалуы және оның физикалық жағдайын өзгеруі топырақтың су режімі деп аталады.

Топырақтың су тәртібі топырақтың құралуындағы ең маңызды фактордың бірі , ол оның құнарлығын арттыратын басты жағдайлардың бірі болып саналады.

Топырақтың су тәртібінің мөлшер көрсеткіші , яғни ылғалдың жиналуы мен жұмсалуы жиынтығының барлық шамасын және белгілі бір кезең аралығында оның қорының өзгеруін су тепе – теңдігі деп атайды. Су тепе – теңдігінің көпжылдық орташа мөлшері топырақтың су тәртібінің түрлерін сипаттайды.

Су табиғатта ең көп тараған сонымен бірге нағыз ерекше зат. өсімдік тіршілігіне қажетті су қорын негізінен топырақтан алады. Топырақ ылғалды жинайтын , сақтайтын және өсімдіктерді барлық , даму кезеңдеріне ылғалмен қамтамасыз ететін орны болып табылады.

Су өсімдікте өтетін барлық процестеріне міндетті түрде қатысады. Көптеген өсімдіктердің клеткаларында 80 – 90 процент , ал тұқымдарында 10 – 15 процент су кездеседі. Өсімдік табиғатында су айналымы да елеулі роль атқарады. Топырақтағы судың мөлшері оның құнарлық тиімділігін анықтайтын судың технологиялық қасиетіне химиялық, физикалық – химиялық және микробиологиялық процестердің қарқынды өтуіне байланысты.




жүктеу 1,1 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   ...   88




©g.engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет
рсетілетін қызмет
халықаралық қаржы
Астана халықаралық
қызмет регламенті
бекіту туралы
туралы ережені
орталығы туралы
субсидиялау мемлекеттік
кеңес туралы
ніндегі кеңес
орталығын басқару
қаржы орталығын
қаржы орталығы
құрамын бекіту
неркәсіптік кешен
міндетті құпия
болуына ерікті
тексерілу мемлекеттік
медициналық тексерілу
құпия медициналық
ерікті анонимді
Бастауыш тәлім
қатысуға жолдамалар
қызметшілері арасындағы
академиялық демалыс
алушыларға академиялық
білім алушыларға
ұйымдарында білім
туралы хабарландыру
конкурс туралы
мемлекеттік қызметшілері
мемлекеттік әкімшілік
органдардың мемлекеттік
мемлекеттік органдардың
барлық мемлекеттік
арналған барлық
орналасуға арналған
лауазымына орналасуға
әкімшілік лауазымына
инфекцияның болуына
жәрдемдесудің белсенді
шараларына қатысуға
саласындағы дайындаушы
ленген қосылған
шегінде бюджетке
салығы шегінде
есептелген қосылған
ұйымдарға есептелген
дайындаушы ұйымдарға
кешен саласындағы
сомасын субсидиялау