Дәріс№2
Вагондар паркінің сипаттамасы және олардың топтастырылуы
Вагон деп жолаушы және жүк тасымалына арналған жылжымалы құрам бірлігін атайды. Қызметіне Карай вагондар жолаушы және жүк парктеріне біріккен.
Жолаушы паркі жолаушы тасымалдауға арналған вагондардан, вагон-ресторандардан, пошта, багаж, арнайы қызметтегі вагондардан тұрады. Жүк паркін жабық вагондар жартылай вагондар, цистерналар, бақылау - өлшу платформалары, сонымен қатар темір жолдың техникалықжәне тұрмыстық қажеттіліктеріне арналған басқа вагондар құрайды. Жүк вагондарының конструкциясы жүктің соқталуын, тиеу оңайлығын, сыйымдылықтың үлкен болуын қамтамасыз етуі тиіс.
Өздері жүрмейтін жолаушы вагондарына (1.6 сурет) алыс жүретін, облыс аралық және қола маңындағы қатынастағы вагондар, вагон ресторандар, вагон, пошта, пошта-вагон және арнайы вагондар жатады. Алыс көп жүретін вагондар – купелі және купесіз жұмсақ және қатты орындары бар, сонымен қатар жұмсақ орындары бар купелі вагондар. Облысаралық вагондарды 700 км қашықта жолаушылар тасымалдау үшін пайдаланды. Қола маңындағы қатынастар вагондарымен жолаушыларды 150 км қашықтықта тасымалдайды. Қола маңында қатынасының пойыздары креслолы немесе қатты орындары бар вагондарынан құрастырылады.
Вагон-ресторандар және вагон барлар жолда келе жатқан жолаушылардың тамақтануын ұйымдастыру үшін арналған. Мұндай вагондар зал, ас бқлмелі, қоймалар, мұздатқыш камералары (азық-түлік сақтайтын), қызмет көрсетушілерге арналған купе және басқа бөлімдер болады.
Багаж вагондары пошта жүктерін тасымалдайды. Бұл вагондарда пошта операцияларын орындайтын зал және қызмет көрсетуші персонал,ға арналған орын бар.
Жолаушы паркінде пошта-багаж вагондары да бар. Жолаушы тасымалдайтын вагондардан олардың айырмашылығы – жобасы мен ішкі жабдықталуы. Арнайы жолаушы вагондарына жатады: қызметтік және санитарлық вагондар, вагон клубтар, вагондар электр станциялары, т.б.
1.6 Сурет. Жолаушы вагондары: а-жолаушы тасымалдауға арналған; б- багаждық
жабық жүк вагондары;
(1.7 а сурет) ыдысты – буылған, бағалы жұктерді, ыстық және басқа суымалы жүктер тасымалдауға арналған. Олардың люктер мен жылжымалы есіктермен жабдықталған, жүкті тиеу және түсіруді қамтамасыз ететін, вагондары желдетіліп, тазартылатын жабық кузовы болады.
Изометриялық вагондар (1.7 сурет) жазда тез бұзылатын жүктерді (ет, балық, жеміс-жидек), ал қыста – тұздаудан қорқатын жүктерді (көкөніс, жеміс-жидек) тасымалдайды. Кузовтарында салқындатқыш және жылытқыш жабдықтары бар, олар вагон ішінде қажет температураны ұстап тұрады. Вагондарда кез келген температуралық режим жасалады, +15 оС – 18 оС дейін. Жүк вагонының ішінде температура біркелкі бөлінеді. Оның өзгеруі 2 оС –3 оС дейін тербеліп тұрады.
Жартылай вагондар (1.7 в сусет) жаппай ақтарылатын жүктер – көмір, кен, кокс, флюс тасымалдауға арналған. Жартылай вагондардың кузовы ашық, тиеу және түсіруге ыңғайлы, жартылай люкке сусымалы жүк түсіріледі; сондықтан олар өздері түсіретін вагондар деп аталады. Жартылай вагондар төрт осьті, алты осьті және сегіз осьті болады.
Цистерналар (1.7 г сурет ) дегеніміз – кузовы цилиндрлік қазан болатын жүк вагоны. Цистерналармен сұйық және газ тәрізді жүктерді тасымалдайды. Қазанға жүк құймауы үшін цистерналар қақпақтармен, ал одан құйып алу үшін – құю құралымен жабдықталған тасымалданатын жүктің түріне қарай цистерналар мұнай, бензин, спирт, ұышұыл, сүт, газ цистерналары болып бөлінеді.
а) б)
в) г)
д) е)
ж) 1.7 сурет Жүк вагондарының типтері
Думпкалар және хопперлер (1.7 д,с сурет) - өздері түсіретін металл вагондар, кен және құрылыс материалдарын қысқа ара-қашықтықтарда тасымалдауға арналған. Вагон хоппер темір жолдармен астық және басқа азық түліктерді гравитациялық тиеп, астыңғы люктер арқылы рельсаралық кеңістікке түсіріп тасымалдауды қамтамассыз етеді. Түсіру механизмінің жетегі – қолмен. Бұл вагон тыңайтқыштар тасымалдау үшін де пайдаланылады, ондағы вагон кузовының үстін эпоксидті смола негізінд эмальмен бояйды.
Платформаларда (1.7 ж сурет) ұзын жүктер, станоктар, машиналар, дөңгелектер жүретін машиналарды, атмосфералық жауын – шашыннан жаппай-ақ тасымалдау үшін арналады. Жүктер қабылдау – түсіру құрылғылары пунктерге түсіріледі.
Достарыңызбен бөлісу: |
