Мектепке дейінгі ересек жастағы балаларда мүсіндеуді үйрету

Педагогтың басшылығымен жас әртістермен жұмыс келесідей сипатта жүзеге асады:

1.Шығарманың кейіпкерлерімен танысу:Ол не туралы? Ондағы басты оқиға қандай? Олар қайда тұрады? Олардың үйі қалай көрінеді?

2.Олардың сыртқы түрі, киімі, мінез-құлық мәнері, бір-бірімен өзара қарым-қатынасы:рөлдерді бөлу; кейіпкердің ауызша портретін құрастыру; кейіпкерлердің ойлап табылған қылықтарын талдау.

Әрбір балаға кейіпкердің интонациясын таңдауды ұсынады және кейіпкерді бейнелейді (мысалы, егер әтеш сенімді болса, ол қатты айқайлайды, сөздерін қанаттарымен қолдап, қанаттарымен қағып, тапап тастай, көзіне тура қарайды және т.б.).

1.Мәтінмен жұмыс: әдеби шығарманың көркемдігімен жұмыс, лайықты іс-қимылды анықтау, ойын кеңістігінде кейіпкердің қозғалыстарын, қимылын, орындау екпінін, ымдау, интонацияны анықтайды.

Педагог сұрақ қояды: Неге кейіпкер осылай сөйлейді? Ол осы сәтте не туралы ойлайды? Оның қу екенін қалай көрсетесіз? Педагогтың негізгі міндеті мәтін сөздерінің мазмұнынында не жасырынып тұрғандығын балаларға түсіндіру.

1.Театр кастюмдерін дайындау; гримді қолдану арқылы бейне жасау.Сахнада: әрбір мінез-құлық, көзқарас, сол рөлдің рухани мазмұны барлығы айқын болу керек. .

Балалар кейіпкердің бейнесін бет әлпеті, денесі арқылы бейнелеп балалар театрында жетістікке жетіп, өзінің мүмкіндіктерін сезіне алады.

Педагог балаларға рөлді өзі таңдауды ұсынады. Рөлді бөлгеннен кейін, кейіпкердің сыртқы бейнесі мен мінез-құлқына сәйкес қиялды оятады.

Сахна қойылымындағы оқиғаларға кеңірек мінездеме беріледі. («Сенің кейіпкерің қандай?», «Оның қу екенін қалай көрсетесіз?»).

Кейіпкерді суреттеуден қозғалысқа өтеді (Ал сенің кейіпкерің қалай қозғалуда?).Одан кейін барлық балаларға бұл кейіпкердің қозғалысын қайталау ұсынылады.

7

Балалар ду қол шапалақтайды.

Жас әртістің өзімен жұмыс істеуін арнайы жаттығулар түрінде жүзеге асырып, жаттаудан кейін ойын әрекетінде қолданылады.

Бұлшық еттерге күш түсіру жаттығулары:

- ағаш «кесу»;

-«ауыр» чемоданды алып жүру;

-өсіп тұрған алмаға жету, оны жұлып алып тез арада тығу және т.б.

Бұлшық еттерді босатуға арналған жаттығулар:

-үстелде «ұйықтау»;

-айнаның алдында отыру, өзін ретке келтіру-тарану, грим жасау;

-үстелде отырып шынтақты және иықты қозғау, саусақтарға күш түсіру.

- бір-біріне арқан беру, «жылан» сөзін айту;

-«құрбақа» немесе «балмұздақ» сөздерімен кубикті бір-біріне беру;

-бос қорапшаны бір-біріне беру және одан кезек бойынша қиялындағы бірдеңені суырып алу және оны ойнау.

8

«Балкон»: балалардың артикуциялық аппаратын дамыту, тілдің алдыңғы бөлігін кең көтеріп жаттығу, оның қозғалғыштығын дамыту, бұлшық етін нығайту.

«Алақанымызды жылытамыз»: балаларда артикуляциялық тыныс алуды дамыту, жылы ауа ағынын қалыптастыруға үйрету, «х» дыбысын айту, тілдің артқы жағын көтеру жаттығулары.

«Тісті тазартамыз»: балалардың артикуляциялық аппаратын, дамыту, төменгі және үстіңгі тістерді тілдің ұшымен ұстауға үйрету, оларды солға оңға қозғау, тілді басқару білігін қалыптастыру, қозғалыс нақтылығын көтеру.

«Сағаттар»: балаларда тілді басқару білігін қалыптастыру, тілдің ептілігін нығайту.

«Кішкене жылан»: балалардың сөйлеу аппаратын дамыту, тілдің ептілігін дамытуға үйрету.

«Кәмпит»: тілдің ұшына күш салып қозғалыс нақтылығын көтеру, жақтың бұлшық еттерін қозғау.

«Сылақшы»: балаларда тілді жоғары көтеру қабілетін қалыптастыру, оның ептілігін дамыту, оларды басқара алу білігі, сөздерді фонетикалық дұрыс айтуға ықпал ету.

«Шыныаяқ»: балалардың артикуляциялық аппаратын дамыту, бір уақытта тілдің ұшы мен бүйір жағын көтеруді қалыптастыру, осы жағдайда тілді ұстау білігін қалыптастыру, тілдің бұлшық еттерін нығайту.

«Досыңның атын өлеңге қос»: Берілген тақырыпқа суырып салып өлең айтуды орындауға үйрет, өз ойыңа сәйкес мәнерлеп айту әдістерін таңдау, ән айту шығармашылығын ынталандыру және дамыт

«Таным » білім беру саласы

6 жастағы балаларда өзінің мінез-құлқын басқару қабілеті пайда болады; ерікті есте сақтауы, зейіні дамиды. Балаларға тапсырманы орындауға талпыну, өзінің жұмысына жағымды баға алу тән болып келеді. Балалар оқу тапсырмаларын қызығушылықпен орындайды.Ересек топта балалар алғашқы ондық сандарын жақсы меңгерулері тиіс. жүргізіледі.

9

Балалармен жүргізілетін барлық жұмыстар олардың алған білімдерінің негізінде құрылады.

Өсімдіктер мен жануарлар, адамдардың табиғаттағы еңбегі туралы әңгімелесулер ұйымдастырылады. Сұрақтар алдын-ала ойластырылуы қажет. Олар қысқа түде болады, алуан түрлі көрнекі материалдар қолданылады: иллюстрациялар, суреттер, табиғат күнтізбесі, бейнефильмдер, табиғи материалдар, құстар дауысының жазбасы және т.с.

Ұйымдастырылған оқу қызметінде балалардың өлі табиғаттағы өзгерістер өсімдіктер мен жануарлардың тіршілігіне ықпал ететіні туралы түсініктерін нақтылайды. Балалардың назарын кейбір жануарлардың қысқа қалай дайындалатынына аудару: жәндіктер жасырынады; бақалар, кесірткелер және тасбақалар ұйықтайды; құстар жылы жаққа ұшып кетеді. Тәрбиеші күн суытқанда жәндіктер азаятындықтан құстарға қорек болмай қалатынын, құстар қорек іздеп ұшып кететінін әңгімелеп береді.

Қыста тәрбиеші балармен бірге ауа райының сипаттық құбылыстарын белгілейді: суық, аяз, қар жауады. Түрлі ауа райында қарды қарастыру, қардың суға, судың мұзға айналуына тәжірибе жүргізу. Серуенге шыққанда өсімдіктерге қамқорлық танытуды естеріне салып отыру қажет (ағаштар мен бұталардың бұтақтарына аязды күні тиіспеу, олар тез сынады).

Көктемде қардың еруін,тамшылардың пайда болуын, көктемде қара жердің көрінуін бақылау барысында балаларды қарапайым себеп-салдарлық байланыстарды орнатуға (қар мен мұз қайда жылдам ериді, күннің көзінде ме немесе көлеңкеде ме?) үйрету.

Тәрбиеші балалардың назарын ауладағы шөптер мен гүлдер күннің көзі түсетін жақта ерте шығатынына, жәндіктер (көбелектер, қоңыздар) ұйқыдан оянатынына аударады; көктемде құстар ұя салатынын, олар жұмыртқалап, балапан басатынын әңгімелеп береді.

Балалардың табиғат бұрышына назарын аудару мақсатында педагог оны балалармен бірге қарастырып отырады, жаңаны байқауға үйретеді, көргенін әңгімелеп айтып беруге ынталандырады.

10