| 2.6.4 Бұрғылау тәртібінің параметрлерін бақылау
Ұңғыманы қазу процесі ең күрделі де жауапты жұмыстардың біріне жатады.
Сондықтан қазу жұмысына тікелей қатысты бұрғылау тәртібінің параметрлерін бақылау, бұрғылау бригадасы инженер, бұрғылау жұмысының басқармасының мұқият көңіл бөлуін талап етеді.
Қазір бұрғылау кезінде төмендегідей бақылау өлшегіш құрылғылар қолданып жүр.
1. ГНВ-6 гидравликалық салмақ индикаторы.
ГИВ – ұңғыманы қазу және жөндеу жұмыстары кезінде тәл арқанының қозғалмайтын ұшының тартылуын есепке алып сызып отыру үшін қолданылады.
ГИВ-6 диаметрі 15 мм-ден – 38 мм дейінгі қанаттардың тартылуын өлшеуге есептелген. Бұл құрылған есепке алғаш және сызып отырғыш щиттан тресс-бачоктан, арматурадан және қысым трансформаторынан тұрады.
Қысым трансформаторы қанатын қозғалмайтын бөлігінде орналасып, қанаттың созу күшінің әсерінен сығылып көрсету және сызу приборларына сигнал береді.
2. УП-ІІ М – бұрғылау ерітіндісінің қысымын қалыптандырғыш.
Бұрғылау ерітіндісінің қысымын, бұрғылау сорабының желісінде орналастырылған УПІІМ құрылғысының сигналының көмегімен анықтайды.
3. АСГ-1 – газ бөлімінің автоматты сигнализаторы
4. ГТН-3М – гидротруботалометр.
5. «Разведчик Р-8» шығын өлшегіш.
Жоғарыда айтылған құрылғылардан бұрғылау қондырғыда қосымша қысым өлшегіш манометр қозғалтқыштардағы су мен майдың температурасын өлшейтін термометр. Бұлардан бөлек бұрғылау қондырғысының қуатына байланысты бақылау пульті болады. Бақылау пультінің негізгі 3 түрі бар. ПКБ-1, ПКБ-2, ПКБ-3. Осы аталған бақылау пульттерінің ішіндегі біздің қондырғымыздың «УралМАШ-3Д-76» қолайлысы ПКБ-2.
ПКБ-2 құрамында салмақ өлшейтін құрылғы жуу сұйығының шығымын және қысымын өлшеуге арналған құрылғы гидротурботахометр бар.
2.7 Ұңғымаларды бекіту
Бұрғылау кезінде әр түрлі қасиеттері бар тау жыныстары белгілері ашылады. Олар бір-бірінен физика-механикалық қасиеттерімен, литологиялық, қанығу, анамольді коэффициенттері мен ерекшеленеді. әр түрлі орнықсыз опырылғыш тау жыныстары кездеседі. Мұндай тау жыныстары тез үгітіліп опырылады. Бұл ұңғыма қабырғасының бұзылуына әкеліп соғады сондықтан ұңғыма қабырғасының бұзылуының алдын алу үшін біз оның қабырғасын бекітуіміз керек.
Бекітудің негізгі мақсаты:
а) өнімді қабаттардағы мұнайды, газды, суды алу үшін саңылаусыз және берік жол жасау;
б) опырылғы, үгітілгіш қабат тұсын жабу.
Бекітудің ең көп тараған түрі – ол ұңғымаға шегендеуші құбырларын түсіріп ұңғыма қабырғасы мен осы шегендеуші құбырлардың ортасын цементпен толтыру деп аталады.
Ұңғыманы цементтеудің бірнеше түрі бар.
бір сатылы цементтеу;
екі сатылы ортасына уақыт салып ітсеу
қысыммен цементтеу.
2.7.1 Шегендеуші құбырлар тізбектерін жобалау және оларды беріктікке есептеу
Шегендеуші құбырлар ұңғыманы цементтеуге ең негізгі элементтің бірі.
Тізбек түріне байланысты кондуктор, аралық пайдалану шегендеуші құбырлардың жұмыс жағдайы өзгереді.
Ең қиын ауыр жағдайда пайдалану шегендеуші құбырлары болады.
Шегендеуші құбырларды түсіру цементтеу және басқа да жұмыстар кезінде құбырлар әр түрлі қиындықтарға ұшырайды. Олардың негізгілері болып өз салмағының әсерінен құбырдың созылуы, ішкі цементтеу немесе атқылау кезінде ішкі қысым болып табылады.
Созылу үшін құбырдың түгел бойына әсіресе жоғарғы жағына көп әсер етеді.
Соған сәйкес, ұңғыманы пайдалану кезінде шегендеуші құбырлардың ең төмен жағына, жоғарғы қабат, қысымдары әсер етеді. Сондықтан пайдалану шегендеу құбырларына әсер ететін күштерді бөлек-бөлек есептейді.
Аралық құбырлар көбінесе өз салмағының әсерінен созылуға бейім болып келеді. Бағыттауыш шегендеуші құбыр d=299 мм 800 м-ге түсіріледі.
Құбыр қалыңдығы 11,1 мм
Бағыттауыш пен аралық құбырдың өз салмағынан созылуын төмендегі графикпен көрсетеміз.
1. Аралық шегендеуші құбырларды есептеу
Берілгені:
- тереңдік м
|
L = 1800 м
|
- ұңғыма сағасында цемент ерітіндісінің қашықтығы м
|
һ = 0
|
- басып айдау сұйықтығының тығыздығы кг/м3
|
ρ = 1030
|
- жуу сұйығының тығыздығы кг/м3
|
Sш.с = 1220
|
- мұнай газ бүліну кезіндегі ұңғымадағы сұйықтың тығыздығы кг/м3
|
S0 = 732
|
- қабат қысымы
|
Рқ = 40 МПа
|
- ауаның арасындағы газдың ауданы кг/м3
|
β = 600
|
- ұңғыманың сағасынан ұңғыма ішіндегі сұйыққа дейінгі қашықтық м
|
Н = 0,3 
|
Беріктік қор коэффициенті
|
К = 0,3
|
а) ішкі артық қысым үшін
|
n1 = 1,15
|
б) қозғалушы күш үшін
|
n2 =1,3
|
в)
|
n3 = 1,0
|
Цемент тасының шытынау коэффициенті К = 0,3
Екі немесе үш бастапқы барлау ұңғымалары үшін жуу сұйығының тығыздығын тұщы су тығыздығынан 40% жоғары етіп ала беруімізге болады.
S0 = 1220-488 = 732 кг/м3 Н = 0,3 = 0,3·3500 = 1050.
2. Бүліну кезіндегі ұңғымадағы ішкі артық қысымның ең үлкен мәнін табамыз:
 сағада L=O.
3. Егер жуу сұйығының құрамында өте көп болса, саға жабық болса, онда ішкі артық қысымның ең үлкен мәнін төмендегі формула бойынша анықтаймыз:
Достарыңызбен бөлісу: | 
