1 Геологиялыќ бµлім

Тасым алаңының тектоникалық құрылымы Оңтүстік Ембі шоқысында орналасқан. Оңтүстік Ембі шоқысы Каспий маңы ойпатының оңтүстік шығысында орналасқан. Бұл маңайда пайда болуы және жетілуі тектоникалық қозғалыстардың әсерінен пайда болып отыр.

Тасым алаңының құрылымы V горизонттан анықталған. Алаң бірдей биіктікті екі бөліктен тұрады 300 м. Орталық контурлары изогипстелген 3400 м 12,5×3,5 км. Бракантикминальды амплитудасы Оңтүстік және солтүстік қанатқа созылған. Осы шоқының оң жағын Оңтүстік Тасым деп атады. Қоршалған изогипске оның өлшемі минус 450 м 2,7×2,1 км құрылып изометриялық формада беріледі.
1.5 Мұнай – газдылығы және оның болашағы

Тасым алаңы жоғарыда айтылғандай Оңтүстік Ембі шоқысында орналасқан. Жобаланып отырған алаң Оңтүстік шығыс ойпатында арналасқандықтан алаң астына үлкен мұнай-газ қоры жиналған. Бұған дәлел көршілес Боранкөл Қисымбай кен орындарынан алынған нәтижелер.

Төменгі бор, юра терин шөгінділерінің Тасым алаңында қалыптасуы осы тектоникалық бөлікте, мұнай газдың үлкен қоры бар екенін білеміз. Осының бәрі жобаланып отырған алаңның үлкен болашағы бар екенін дәлелдейді.

Геологиялық мәліметтеріне сүйенсек көршілес орналасқан аудандарда жобаланып отырған алаңның мұнай-газының жасы триас шамалас. Мысалы: жобаланып отырған алаңнан 45 км орналасқан. Қисымбай кен-орнында Волонжы шөгінділерінде тәуліктік дебиті 63 м³ (№1 ұңғыма) және 90 м² (№17 ұңғыма) мұнай алынған.

Қисымбай алаңында Юра шөгінділерінде екі мұнаймен газға қаныққан жыныстар, ал Боранкөл алаңында жеті өнімді қабат ашылған.

Тасым алаңын геофизикалық зерттеулер нәтижесінде Юра шөгіндісінде көп қабатты мұнай қара бор деп күтілуде. Триас шөгіндісінің үстіңгі бөлігінде Тасым маңында геологиялық жағымды болжамдар жасалынуда.

Ескертілетін бір жай Триас шөгінділерінде мұнай мен газдың өндірістік қоры Оңтүстік Маңғышлақ кен орындарында көпшілігінде алынған. Бұған дәлел Қолтық кен орнында Триас шөгінділерінен өте үлкен өндірістік дебит алынған. Осыған орай геологтардың ойынша Тасым алаңынан үлкен қорлы мұнай газ іздеу орынды.
1.6 Сулылығы

Гидрогеологиялық жағынан қарағанда жобаланып отырған Тасым алаңы Каспий маңы ойпатының үлкен артезелин, көне сулар және аралық сулар кешені байқалады. Қарастырылып отырған ауданның су қоры жер астымен Шығыстан батысқа қарай Каспий теңізіне созылып жатыр. Бұл кешенде көп қабатты суға қаныққан тау жыныстары жиі кездеседі. Тұз асты шөгінділерінің гидрогеологиялық мінездемесі көршілес Боранкөл, Қолтық, Николаевская алаңдарының гидрологиялық нәтижесін қолданамыз.

Литология – фациялды талдау нәтижесінде біз мезазой тілігінің ерекшелігін байқап отырмыз. Бұл алаңда бұдан басқа да альб, сенамон, төменгі бор, юра және триас сулы қабаттары бар.

Альб сенамон сулы кешені кен осы күні бұл қабаттары көптеген көршілес алаңдар ашып отыр. Сулар альб – сенамон шөгінділерімен жасты құмдар мен құмдақтармен аралас. Альб – сенамон шөгінділеріндегі сулы кешен үлкен қысымды және тұзды болып келеді.

Тереңдеген сайын олардың минералдығы да өседі. Олардың химиялық құрамына қарасақ хлор натрийлі хлордағы иондардың мөлшері 98-90% ал натрийдағы иондардың мөлшері 78-80%.

Бұрғылауда қолданылатын техникалық судың орташа дебиті 50-800 м³/сағ.

Төменгі бор сулы кешені құмдар мен құмдақтар арасында орналасты. Неоком шөгіндісінде оқшауланып қалған сулар жоқ, сондықтан олар басқа шөгінділермен аралас. Аптнеком сулары негізінен хлор кальций сульфидсіз және аз сульфидтелген. Судың минералдығы 160 г/л.

Юра тілігінің сулы кешенділері көршілес алаңдардағы терең ұңғымалармен, сазбен карбонаттармен араласып жатыр. Қысымдары өте жоғары тұзды хлор кальций. Триас шөгінділеріндегі сулы кешен көршілес Боранкөл, Қолтық, Николаев алаңдарындағы терең ұңғымалармен ашылды. Триас шөгінділеріндегі сулар әдеттегідей үлкен қысымды, бірақ олардың жыныстарының сулығы өте көп емес.