1 БӨлім. Глоссарий автотрофный

жүктеу 4,07 Mb.

бет	5/36
Дата	14.11.2018
өлшемі	4,07 Mb.
	#19684

1 2 3 4 5 6 7 8 9 ... 36

2 - сурет. Терінің мүйізделген көп қабатты эпителийі (эпидермис).

1 – өсінді қабат; 2 – түйіршікті қабат; 3- жылтыр қабат; 4 – мүйізді қабат; 5 – базалді мембрана; 6 - дәнекер ұлпа.

Түйіршікті аймақ жазықталған 3—4 қатарлы клеткалардан тұрады. Олардың протоплазмасында кератогиалин деп аталынатып ұсақ түіршіктер пайда болады. Протоплазмада ұсақ түйіршіктер пайда болған соң, оның үстіңгі қабаттары клеткаларды мүйізді өлі клеткаларға айналдырады. Түйіршікті клеткалар үстіңғі кабаттардагы 2—4 катар клеткалардан тұратын

жылтырауык клеткаларға айналып, жылты рауық кабатын түзеді. Жылтырауык клеткалардын шекаралығы айкын көрінбейді. Олардың ядролары нашар боялады. Қлеткалар кератогиалин түйіршіктерінің өтуі нәтижесінде түзілетін жаркырауық зат элейдинмен толтырылып отырады.

Эпидермистің үстіңгі аймағы мүйізді өлі клеткалардан тұрады. Муйізді қабаттың түзілу жолы әлі толық анықталған жоқ. Ең үстіңгі қабаты қабыршақтанып, біртіндеп ұсақ қабықтар күйінде түсіп отырады. Мұны кейбір ғалымдар —плазманың мүйіздену процесінде пайда болады деп есептейді. Ол процесс дұрыс өтсе, түйіршікті қабаттағы тонофибрилдер жойылып кетеді. Қабыршактар түсе бастайды. Мұндай құбылыс кейбір жұқпалы аурулардың белгісі.

Қабыршақтар бездердің майлы секретімен қосылып, терінің үстінде корғаныштық манызы бар жуан қабат түзеді. Ол кабат серпімді келеді, жылуды нашар өткізеді, сөйтіп организмді өте ыстықтап кетуінен сактайды. Май қышқылдарының әсерінен мүйізді кабаттың реак циясы кышқыл болады. Сондықтан организмді қоршаған ортадағы сансыз көп микробтар теріге түскенде өрбуге жағдайсыз ортада, болып, жойылып кетіп отырады. Клетканың мүйізденуі сыртқы орта жағдайына тәуелді, организм таза ауада болып витаминді азык қабылдаса, бұл процеес жақсы өтеді. Егер азықта «А» витамині кем болса, өсу аймағьның клеткалары өрбігенмен, олардың мүйізденуі тоқталады.

Осының салдарынан теріні корғайтын мүйізді қабат түзілмейді. Терінің түсі эпидермистің өсу аймағындағы пигментке байланысты. Пигменттің көбеюіне күн сәулесі әсер етеді.Тері қоңырқай тартып, тотығып, организмді қысқа толқынды күшті сәуледен сақтандырады.

жүктеу 4,07 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 2 3 4 5 6 7 8 9 ... 36