1 Қазақстан республикасы жоғары оқу орындарының



жүктеу 20,84 Mb.
Pdf просмотр
бет21/56
Дата14.08.2022
өлшемі20,84 Mb.
#39102
1   ...   17   18   19   20   21   22   23   24   ...   56
 1. 
Ұсынылған
 
мəлімет
 
мазмұны
 
келесі
 
түрде
 
болады
:
А

образдар
F (
объектінің
физикалық
сипатын
бейнелейтін
проприрецетивті
образдар

көру
,
есту
.);


117
Б

символдар
S (
формалық
белгілер
,
əріптер
,
цифрлар
,
ноталар

кодтар
);
В

семантикалық
M (
концептуалды
информациялар

вербалды
идеялар

ұғымдар

түсініктер
);
Г

мінез
-
құлық
B (
кісіаралық
қатынастар
процесін
бейнелеуші

адамдардың
мінезін
анықтаушы
мəліметтер
);
2. 
Мəліметті
 
өңдеу
 
барысындағы
 
операциялар
:
А

тану
операциясы
C (
мəліметті
сыртқа
ортадан
ажырату

тану
жəне
мағнасын
түсіну
);
Б

дивергентті
ойлау
D (
ұсынылған
мəлімет
пен
логикалық
байланыстағы
бірнеше
альтернативті
шешімдерді
табу
);
В

конвергентті
ойлау
N (
мəселенің
бір
ғана
шешімін
таба
алу
қабілеті
);
Г

есте
сақтау
M (
есте
сақтау

есте
қалдыру
операциялары
);
Д

мəліметті
бағалау
E (
мəліметті
белгілі
бір
критерий
бойынша
салыстыру
жəне
бағалау
);
3. 
Мəліметтерді
 
өңдеу
 
қорытындыларына
 
мыналар
 
жатады
:
А

элементтер
U (
мəліметтің
жеке
бірліктері
);
1-
сурет

Гильфорд
бойынша
интеллекттің
құрылымы
Ԥɪɟɤɟɬɬɟɪɞɿԙ
ɨɪɵɧɞɚɥɭɵ
Ɍɚɧɵɦɞɵԕ
ɮɭɧɤɰɢɹ
-
ɋ
ȿɫ
- M 
Ⱦɢɜɟɪɝɟɧɬɬɿ
ɨɣɥɚɭ
-
Ⱦ
Ʉɨɧɜɟɪɝɟɧɞɿ
ɨɣɥɚɭ
- N
Ɇԥɥɿɦɟɬɬɿ
ɛɚԑɚɥɚɭ
-
ȿ
ɗɥɟɦɟɧɬɬɟɪ
- U 
ȱȱ

ɤɥɚɫɬɚɪ
ɋ
ȱȱȱ

ԕɚɬɵɧɚɫɬɚɪ

ȱ
V - 
ɠԛɣɟɥɟɪ
S
V - 
ԕɚɣɬɚ
ԕԝɪɭ

VI - 
ԕɨɥɞɚɧɭ

Ɇɚɡɦԝɧɵ
1 2 3 4 
Ȼɟɣɧɟɥɿɤ
ɋɢɦɜɨɥɞɵԕ
ɋɟɦɚɧɬɢɤɚɥɵԕ
Ɇɿɧɟɡ
-
ԕԝɥɵԕɬɵԕ


118
Б

кластар
C (
ортақ
элементтер
мен
қасиеттер
бойынша
объектілерді
белгілі
бір
топқа

кластарға
орналастыру
);
В

түрлі
қатынастар
R (
мəліметтер
бірліктері
арасында

объектілер
арасында
байланыс

қатынас
орнату
);
Г

жүйелер
S (
мəліметтік
бірліктердің
құрылымдық
жүйесіне
жеке
элементтерден
құрылған
тұтас
блоктар
жатады
);
Д

трансформация
T (
мəліметтерді
модификациялау

яғни
мəліметтерді
қайта
құру

салыстыру

қайта
анықтау
);
Е

импликация
I (
мəліметтерге
қатысты
жаңа
байланыстарды
құру

қорытындылау
)
Моделдің
негізгі
артықшылығы
негізгі
Дж

Гильфорд
интеллекттің
кеңейтілген
моделін
ұсынды

Қазіргі
күні
оның
кон
-
цепциясы
интеллектілі
қабілеттіліктердің
жүйеленген
моделі
бо
-
лып
табылады

Дж

Гилфордтың
моделіне
сəйкес
əрбір
қабілеттілік
үш
өлшемнің
əрқайсысы
бойынша
оның
тиімді
жағдайымен
анықталады

Бұл
модель
интеллект
құрылысының
моделі
деп
ата
-
лады

Тек
Дж

Гилфордтың
ғана
теориясы
сынға
ұшыраған
жоқ

Интеллектінің
барлық
қозғау
күші
мен
талдау
модельдері
тез
арада
психологтарды
қанағаттандыруын
тоқтатты

Көптеген
психологтардың
пікірі
бойынша
біздің
ғасырымыздың
басында
интеллектуалдылық
тест
ситуациясын
туындатты

Бұл
си
-
туациялар
адамды
таңдауға
қояды

адамдардың
əр
түрлі
мəселелерін
интеллектуалды
орындау
мүмкіндігі
бойынша
бағалай
отырып

олардың
интеллектісін
өлшеуге
болады

Сондықтан
кейбір
психо
-
логтар
интеллектуалды
тесттер
мен
өлшемдерді
интеллектуалды
деп
атайды

Интеллектуалдылық
коэфициент
интеллектінің
синонимі
болып
табылады
.
Жоғарыда
айтылғандардың
басқа
жағы
интеллектінің
табиғи

ту
-
мыс
қасиеттері
деп
мойындауға
келіп
тіреледі

Бұған
тұрақты
түрде
ұзақ
уақыт
бойына
интеллектісін
зерттеу
керек

Зерттеуде
байқалған
IQ-
қатысты
жиілігі
басқа
себептермен
түсіндірілуі
мүмкін

Соны
-
мен
, IQ 
тұрақтылығының
тағы
да
екі
себебін
анықтауға
болады

Олардың
бірі

ұзақ
қоршаған
адамдарда
болатын
өзгеріс

Екінші
себебі

индивидтер
өз
өмірінің
ерте
кезеңдерде
жəне
олардың
тез
дамуын
қамтамасыз
ететін
іскерлік
пен
дағдылар

Бұлар
сақталады
жəне
келешекте
дамудың
өкілі
болып
қызмет
етеді
.
Интеллектуалды
тестте
қоршаған
ортаның
əсерін
ескеру
қажет

Көптеген
жеке
тесттерде

баланың
жеке
қасиеттерін
анықтау
үшін
қарастырылып

зерттелген

Жаңа
шарттарға
бейімделу

тесттің
ең


119
қажетті
талабы

Белгілі
бір
жасқа
арналған
тесттерді
басқа
жастағы
балаларға
қолдануға
болмайды

Тест
сенімділігін
тіркеу
(
ретестілеу

əдісі
бойынша
жəне
тесттің
есептерінің
гомогенділігі
əр
серия
бойынша
бағаланады

АҚШ
оқушыларының
450-
ін
тексеру
үшін
0,85 
коэффициенті

ал
жоғары
білімі
бар
адамдарды
зерттеу
үшін
– 0,82 
коэффициенті
алынды

Əр
түрлі
таңдаудағы
гомогенділіктің
орташа
коэффициенті
0,71 – 0,91 
аумағында
болды
.
1 - 
субтест
 «
толықтыру
»
– 
күрделілігі
өсу
ретімен
орналасқан
12 
тапсырмадан
тұрады

Əр
тапсырманың
сол
жағында

белгілі
логикалық
бірізділікпен

фигура
орналасқан
(
кеңістікте
орналасу
көлемі

саны
жəне
т
.
б

өзгерістері
бар
). 
Логика
өзгерістерін
таңдай
отырып

оң
жақта
орналасқан
4-5 
фигураның
ішінен
заңдылыққа
сəйкес
келетінін
жəне
сол
жақта
орналасқан

фигураның
логикалық
бірізділігін
жалғастыра
алатынын
таңдау
қажет
.


 
субтест
«
классификациялау
»
– 
күрделілігі
өсу
ретімен
орналасқан
14 
тапсырмадан
тұрады

Əр
тапсырма

фигура
қатарынан
тұрады

Мұнда

фигура
əрдайым
қандай
да
бір
жалпы
белгімен
біріктірілген

Əр
қатардан
басқалардан
ерекшеленетін

ғана
фигураны
табу
қажет
. 4 
фигураға
жалпы
болып
табылатын
белгі
формасы

түсу

саны

фигуралар
элементтері
арасындағы
кеңістіктік
қатынасты
табу
қажет
.


 
субтест
«
матрица
» 
– 
күрделілігі
өсу
ретінде
орналасқан
12 
тапсырмадан
тұрады

Бұл
тапсырмалар
логикалық
жағынан

тапсырма
субтестіне
ұқсас
келеді

Сол
жақтағы
матрицада
біріктірілген

фигураға
сəйкес
заңдылықты
оң
жақта
орналасқан

жауап
вариантының
ішінен
табу
тапсырмада
берілген
заңдылықты
аяқтайтын

ғана
фигураны
табу
қажет

яғни
матрицаны
дұрыс
толықтыру
қажет

Бұл
субтестінің
ерекшелігі
белгілердің
кешендік
талдаудан
тұруында
(
матрицаны
тігінен
жəне
көлдењінен

диаго
-
налды
талдау
). 
Берілген
субтесттің
тапсырмаларын
құру
негізінде
жататын
белгілер
– 
бұл
кеңістіктегі
орналасулары

формасы

көлемі

саны

түсі
жəне
берілген
белгілердің
комбинациясы
.


 
субтест
 «
типология
»
– 
күрделілігі
өсу
ретімен
орналасқан

тапсырмадан
тұрады

Тестілеуді
ұйымдастыру
алдында
психолог
зерттелушіге
жауаптар
парағын
жəне
тест
дəптерін
береді

Психолог
тест
дəптерінің
1-
ші
бетін
ашып

жалпы
нұсқауымен
таныстырады
.
Одан
кейін
психолог
нұсқауды
оқып

дұрыс
түсіндірілгеніне
көзін
жеткізгеннен
соң
, «
парақтың
келесі
бетін
ашыңдар
да



120
субтесттің
1-
ші
бөлімімен
жұмыс
жасауды
бастаңдар
» 
дейді

Əр
субтест
зерттелушіге
орындалынатын
тапсырма
логикасын
түсінуге
мүмкіндік
беретін
2-3 
мысалдардан
басталады

Қалған

мысал
өз
бетінше
шешіліп

ол
жауаптар
парағында
белгіленеді

Психолог
жауаптардың
дұрыстығын
тексеріп

зерттелушімен
бірге
қателерін
дұрыстайды

Жауап
парағы
тесттің
екі
бөліміне
сəйкес
келетін
екі
бөлімнен
тұрады

Жауап
парағының
əр
бөлімі

субтестке
сəйкес
келетін

қатардан
қаралады

Қатар
жолының
саны
əр
субтесттегі
тапсырмалар
санына
сəйкес
келеді

Мысалы

тапсырмаларды
орындап
болғаннан
кейін
психолог
«
парақты
аударып

келесі
беттегі
тапсырмаларды
орындаңдар
» 
дейді
де

уақытты
белгілейді
. «
Тоқта
» 
командасымен
жұмыс
аяқталады

Тесттің
екі
бөлімдердің
арасында
аздаған
үзіліс
жасауға
болады

Екі
бөліммен
жұмыс
жалпы
нұсқаудың
негізгі
моменттерін
қайталаудан
басталады

Бірінші
бөлімнің
ерекше
болып
табылатын
себебі

екі
бөлімде
де
мысал
тапсырмаларға
ешқандай
вербалды
түсініктемелер
берілмейді
.
Зерттелушінің
жауаптар
парағындағы
нəтижелері
арнайы
«
кілтпен
өңделеді
». 
Əр
дұрыс
жауапқа

балл
беріледі
. «
Шикі

аяқталмаған
» 
ұпайлар
жиынтығы
субтесттің

жəне

бөлімдері
бой
-
ынша
бөлек
жəне
бірге
есептелінеді
. «
Шикі
» 
балдар
шкалалы
балы
-
на
аударылады

Тесті
жеке
жəне
топ
бойына
өткізуге
болады

Топқа
жүргізгенде
əр
зерттелушінің
тест
дəптері
мен
жауаптар
парағы
бо
-
луы
тиіс
.

жүктеу 20,84 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   17   18   19   20   21   22   23   24   ...   56




©g.engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет
рсетілетін қызмет
халықаралық қаржы
Астана халықаралық
қызмет регламенті
бекіту туралы
туралы ережені
орталығы туралы
субсидиялау мемлекеттік
кеңес туралы
ніндегі кеңес
орталығын басқару
қаржы орталығын
қаржы орталығы
құрамын бекіту
неркәсіптік кешен
міндетті құпия
болуына ерікті
тексерілу мемлекеттік
медициналық тексерілу
құпия медициналық
ерікті анонимді
Бастауыш тәлім
қатысуға жолдамалар
қызметшілері арасындағы
академиялық демалыс
алушыларға академиялық
білім алушыларға
ұйымдарында білім
туралы хабарландыру
конкурс туралы
мемлекеттік қызметшілері
мемлекеттік әкімшілік
органдардың мемлекеттік
мемлекеттік органдардың
барлық мемлекеттік
арналған барлық
орналасуға арналған
лауазымына орналасуға
әкімшілік лауазымына
инфекцияның болуына
жәрдемдесудің белсенді
шараларына қатысуға
саласындағы дайындаушы
ленген қосылған
шегінде бюджетке
салығы шегінде
есептелген қосылған
ұйымдарға есептелген
дайындаушы ұйымдарға
кешен саласындағы
сомасын субсидиялау