З. Е. ЋАбылдинов, А. Т. ЋАйыпбаева (ХVIII ѕасыр – 1914 жыл)

жүктеу 44,75 Mb.

Pdf просмотр

бет	110/481
Дата	04.01.2022
өлшемі	44,75 Mb.
	#36216

1 ... 106 107 108 109 110 111 112 113 ... 481

a7e3c8ceae024defa23fe189d0091236

2. Куќлар.
Айыпкердiѓ кљнќлi екенiн дќ-
лелдеу немесе оны аћтап шыѕу љшiн жџртћа
кеѓiнен танымал кемiнде 2–4 адамныѓ куќлiгi
керек болатын. Ондай куќлар табылмаѕан
жаѕдайда адал адамдардыѓ ант iшуiне жљгiну рќсiмi ћолданылатын.
Ќйелдердiѓ, љй ћызметшiлерi мен ћџлдардыѓ, жасы кќмелетке тол-
маѕан балалардыѓ куќгер болуына, ант iшуiне рџћсат етiлмейтiн.
Мiнез-ћџлћы нашар адамдар да куќгерлiкке алынбайтын. Бџрын
тiрiк куќлiк бергенi белгiлi болѕан адамдар да куќгер бола
алмайтын.
Куќгерлер арнайы адам жiберiп,
жасауыл
арћылы алдырылатын.
Жасауылдардыѓ еѓбегiне тленетiн аћы кљнќлi жаћтыѓ есебiнен н-
дiрiп алынатын. Сџлтандар мен елге сыйлы адамдардыѓ куќгерлiгi
олар ант iшпей-аћ ћабылдана беретiн.
3. Ант iшу.
Билер сотыныѓ таѕы бiр артыћшылыѕы айыпкерге
таѕылатын кљнќ жеткiлiксiз жаѕдайда аћылдастар алћасыныѓ кме-
Аслан би («Тљркiстан»
альбомы, 1871–1872).
Gткел би («Тљркiстан»
альбомы, 1871–1872).

84
гiне жљгiнетiн болѕан. Аћылдастар алћасы айыпкердi жаћсы бiлетiн,
оныѓ адал да ќдiл руластарынан тџратын болуы тиiс едi. Олар зде-
рiнiѓ адалдыѕына ант iшiп, сотћа тартылѕан адамды не айыптайтын,
не аћтап шыѕатын. Ант iшу талапкерге де, жауапкерге де, куќлерге
де бiрдей ћолданылды.
Ант iшкiзу љшiн ќлдебiр биiк жота, ата-бабалар зираты, сондай-
аћ клдiѓ немесе зеннiѓ крiктi жаѕасы таѓдап алынатын. Сотћа
шаћырылѕан ќрбiр адам шамамен мынандай мазмџнда ант iшетiн
болѕан:
«Егер мен жалѕан куќлiк айтатын болсам, онда менiѓ жазамды
бiр Ћџдайдыѓ зi беретiн болсын, екi дљниеде де жаћсылыћ крмейiн,
бар байлыѕым мен балаларымныѓ ћызыѕы бџйырмасын».
Ант iшудiѓ екiн-
шi бiр тљрi мылтыћ џѓѕысын сљю едi. Ал љшiншi тљрi бойынша, ант
iшушiнi ата-баба зиратын љш рет айналдырып ткiзген. Ћолѕа Ћџран
џстап та ант берген.

жүктеу 44,75 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 106 107 108 109 110 111 112 113 ... 481