1.1.4 Деректерді желі және кабель арқылы беру
OSI моделі – бұл желінің негізі функиясы. Сондықтан, егер сіз OSI моделінің әртүрлі деңгейлерін желілік қосылыстары кезінде өзара әрекеттесетінін түсінсеңіз, нақты желілік функциялардың принциптерін түсінуге болады. Зерттеуді драйверлерден бастасақ, драйвер – аппараттық желі құраушыларының жұмысын қамтамасыз ететін бағдарламалар.
Драйверлер (driver) – бұл компьютерге әртүрлі құрылғылармен жұмыс істеуге мүмкіндік беретін бағдарламалық жасақтама (қамтамасыз етулер).
Драйверлер компьютерлік құрылғылар мен сыртқы құрылғылардың кез-келген түріне арналған. Драйверді қолданудың жақсы мысалы – принтер драйвері. Принтерлерді көптеген компаниялар шығарады және әртүрлі функциялары мен ерекшеліктері бар. Компьютер өндірушілері компьютерлерді принтердің әр түрімен жұмыс істеуге арналған бағдарламалық жасақтамасымен қамтамасыз ете алмай жатыр. Оның орнына, принтер өндірушілері өз принтерлеріне драйверлер жасайды, және сіздің компьютерініз құжаттарды принтерге жібере алатын болса, алдымен компьютерге осы құрылғымен байланысуға мүмкіндік беретін драйверді жүктеу керек.
Желілік адаптер картасының драйверлері рұқсат етілген басқару (OSI моделінің арналық деңгейі) ортасында орналасқан. Рұқсат етілген басқару ортасы желі адаптері карталарының физикалық деңгейіне бірлесіп қол жеткізуіне жауап береді, яғни драйверлер компьютер мен тақтаның арасындағы тікелей байланысты қамтамасыз етеді. Бұл, өз кезегінде компьютерді желіге қосады.
Компьютер және сыртқы құрылғылар бір-бірімен байланыса алса, желі компьютерлер арасында деректерді тасымалдауға дайын. Алайда, файлдардың көпшілігі оларды бүкіл кабель арқылы беру үшін тым үлкен. Біріншіден, мұндай блок кабельді толтырады және бүкіл желінің жұмысын «байланыстырады», екіншіден, қателіктердің пайда болуы бүкіл құрылғыны қайта таратуға алып келеді. Деректерді желі арқылы жылдам және оңай беру үшін, оны кішкене басқарылатын блоктарға бөлу керек.
Пакеттер – бұл файлдарға бөлінетін басқарылатын деректер блогы. Пакет компьютерлік желілердегі ақпараттың негізгі бірлігі болып табылады. Деректерді пакеттерге бөлген кезде олардың берілу жылдамдығы өсетіні соншалық, желідегі кез келген компьютер басқа компьютерлермен бір уақытта деректерді қабылдау және беру мүмкіндігін алады.
Пакеттердің құрамдас бөліктері: тақырып, мәліметтер, тіркеме (тіркеме). Тақырыпқа кіреді:
- пакеттің беріліп жатқандығы туралы сигнал;
- бастапқы мекен-жайы;
- белгіленген мекен-жайы;
- беруді синхрондаушы ақпарат.
Трейлер көбінесе қателіктерді тексеру туралы ақпаратты қамтиды, бұл циклдік азайтуды тексеру (Cyclical Redundancy Check, CRC) деп аталады. CRC – бұл пакеттік және бастапқы ақпараттарды математикалық қайта құру нәтижесінде алынған сан. Пакет діттеген жеріне жеткенде, бұл түрленулер қайталанады. Егер нәтиже CRC-пен сәйкес келсе, пакет қатесіз қабылданады.
Байланыс орнатылатын компьютерлер біршама халықаралық ұйымдарды еске түсіреді. Бұл ұйымдар пайдалана алатын көптеген тілдер мен қарым-қатынас әдістері бар. Есте сақтау маңызды: өзара түсіністікке жету үшін қарым-қатынасқа қатысушылардың бәрі бірдей тілде сөйлеуі керек және бірыңғай ережелер мен хаттамаларды ұстануы керек.
Хаттамалар – бұл кейбір байланыстарды жүзеге асыруды реттейтін ережелер мен рәсімдер жиынтығы.
Хаттамаларға қатысты үш негізгі ойды есте сақтаңыз:
1. Көптеген хаттамалар бар. Әр протокол әртүрлі мақсаттарға ие, әртүрлі тапсырмаларды орындайды, өзіндік артықшылықтары мен шектеулері бар.
2. Хаттамалар OSI моделінің әртүрлі деңгейлерінде жұмыс істейді. Хаттама функциялары оның жұмыс жасау деңгейімен анықталады.
3. Бірнеше хаттамалар бірге жұмыс істей алады. Оларды жиынтықтар немесе хаттама жиынтығы деп аталады. Желі бойынша мәліметтерді беру өзгермейтін тәртіптегі қадамдар қатарынан тұрады. ережелері мен рәсімдерін анықтайды. Жіберетін және қабылдайтын компьютерлер келесі процедураларды орындау үшін хаттамаларды қолданады:
- мәліметтерді пакеттерге бөлу;
- пакетке мекен-жай мәліметтерін қосу;
- пакеттерді таратуға дайындау;
- кабель арқылы берілетін пакеттерді қабылдау;
- бастапқы деректер блоктарын жинақтау үшін пакеттен деректерді көшіру;
- қалпына келтірілген блоктарды компьютерге беру.
Дұрыс хаттамаларды орнату желінің дұрыс жұмыс істеуінің кепілі емес. Компьютер деректерді кабель арқылы беру үшін әртүрлі қол жетімді болатын әдістерді қолданады.
Рұқсат етілген (қол жетімді) әдіс дегеніміз – компьютердің желілік тора арқылы деректерді қалай жіберіп, қабылдау керектігін анықтайтын ережелер жиынтығы.
Желіде бірнеше компьютер кабельді бірдей бірге бөлісу керек. Алайда, егер екі компьютер бір уақытта деректерді жіберуге тырысса, олардың пакеттері бір-бірімен «соқтығысып», бүлінеді. Бұл соқтығысу (коллизия) деп аталады (1.5 сурет).
Достарыңызбен бөлісу: |
