1.2.1 Ethernet желісінің технологиясы
Желілік технологиялар – бұл компьютерлік желіні құруға жеткілікті болып саналатын, стандартты хаттамалар мен оларды жүзеге асыратын бағдарламалық 0амтамасыз ету мен аппараттық құралдардың (мысалы, желілік адаптерлер, драйверлер, кабельдер мен қосқыштар) жүйелік жиынтығы. «Жеткілікті» эпитеті бұл жиынтық жұмыс істейтін желіні құруға болатын құралдардың ең аз жиынтығы екендігін көрсетеді. Мүмкін бұл желіні, мысалы, Ethernet стандартты хаттамаларына қосымша IP хаттамасын, сонымен қатар арнайы байланыс құрылғыларын – маршрутизаторларды қолдануды қажет ететін қосалқы желілерді бөлу арқылы жетілдіруге болатын шығар. Жақсартылған әрі жетілдірілген желі, желінің негізін құрайтын Ethernet технологиясы арқылы қосымша қондырғылардың көмегімен сенімді және жылдамырақ болады.
Ethernet стандарты 1980 жылы қабылданды. Осы технология негізінде салынған желілердің саны қазіргі уақытта 5 миллионға бағаланады, ал мұндай желілерде жұмыс істейтін компьютерлердің саны 50 миллионға жетеді.
Ethernet негізінде қойылған негізгі міндет – бұл деректер берудің бөлінетін ортасында қол жеткізудің кездейсоқ әдісі. Мұндай орта ретінде қалың немесе жұқа коаксиалды кабель, бұралған жұп, оптикалық талшық немесе радио толқындарын пайдалануға болады.
Ethernet стандарты электр байланыстарының топологиясын қатаң түрде бекітеді. Компьютерлер бөлінетін ортаға «жалпы шина» типтік құрылымына сәйкес қосылады (1.6 сурет). Кез келген екі компьютер уақытты бойынша бөлетін шинаның көмегімен деректерді алмасады. Байланыс желісіне қол жеткізуді арнайы контроллерлер – Ethernet желісінің адаптерлері басқарады. Әр компьютерде, дәлірек айтқанда, әр желілік адаптерде ерекше мекен-жайға ие. Деректер беру 10 Мбит/с жылдамдықпен жүреді. Бұл мән Ethernet желісінің өткізу қабілеттілігі болып табылады.
Ethernet желісінің негізгі сипаттамалары:
-дәстүрлі топология сызықты (желілік) шина
-басқа топологиялар жұлдыз - шина
- берілу түрі тар жолақты
-қол жеткізу әдісі CSMA/CD
-мәліметтер жылдамдығы 10 және 100 Мбит/с
-кабельдік жүйе жуан және жұқа коаксил, UTP
1.6 сурет - Ethernet желісіне мысал.
Кездейсоқ қол жеткізу әдісінің маңызы келесідей. Ethernet желісіндегі компьютер желі бос болған жағдайда, яғни басқа бірде-бір компьютер алмаспаған жағдайда ғана деректерді желі арқылы жібере алады. Сондықтан Ethernet технологиясының маңызды бөлігі - ортаның қол жетімділігін анықтау тәртібі.
Компьютер желі бос екеніне көз жеткізгеннен кейін, ол беруді бастайды және сонымен бірге қоршаған ортаны «түсіреді». Бөлінетін ортаны бір түйінге ерекше пайдалану уақыты бір кадрдың берілу уақытымен шектеледі. Кадр – бұл Ethernet желісінде компьютерлер арасында алмасатын мәліметтердің бірлігі. Кадр бекітілген форматқа ие және деректер өрісімен қатар алушының мекен-жайы және жіберушінің мекен-жайы сияқты қызметтік ақпараттардан тұрады.
Ethernet желісі, кадр деректерді беруде бөлінетін ортаға кірген кезде, барлық желілік адаптерлер бір уақытта осы кадрды ала қабылдап бастайтындай етіп жасалған. Олардың барлығы кадрдың бастапқы өрістерінің бірінде орналасқан мекен-жайды талдайды, егер бұл мекен-жай өзінің адресіне сәйкес келсе, кадр желілік адаптердің ішкі буферіне орналастырылады. Осылайша, тағайындалған компьютер оған арналған мәліметтерді алады.
Кей жағдай бір уақытта екі немесе одан да көп компьютерлер желінің бос екендігі туралы шешім қабылдап, ақпаратты жібере бастағанда мәселе туындауы мүмкін. Соқтығысу деп аталатын бұл жағдай желі арқылы деректердің дұрыс берілуіне жол бермейді. Ethernet стандарты соқтығысуларды анықтау және дұрыс өңдеу алгоритмін қарастырады. Соқтығудың пайда болу ықтималдығы желілік трафиктің қарқындылығына байланысты.
Соқтығысу анықталғаннан кейін, өздерінің кадрларын жіберуге тырысқан желілік адаптерлер беруді тоқтатады және кездейсоқ үзілістен кейін олар қайтадан ортаға кіріп, соқтығысуды тудыруға алып келген кадрды беруге тырысады.
Ethernet желілерінің басты артықшылығы, яғни танымал болуына себеп болған, олардың үнемділігі болып табылады. Желіні құру үшін әр компьютерге бір желілік адаптер, сонымен қатар қалаған ұзындықтағы коаксиалды кабельдің бір физикалық кесіндісі жеткілікті. Сонымен қатар, Ethernet желілерінде ортаға қол жетімді мекен-жай және деректерді берудің қарапайым алгоритмдері енгізілген. Желінің жұмыс жасау логикасының қарапайымдылығы жеңілдетуге алып келеді, сәйкесінше,желілік адаптерлер мен олардың драйверлерінің арзандауына алып келеді. Сол себепті де, Ethernet адаптерлері өте жоғары сенімділікке ие. Сонымен, Ethernet желілерінің тағы бір керемет ерекшелігі - олардың жақсы таралуы, яғни жаңа түйіндерді қосу кезіндегі қарапайымдылығы. Ethernet желілері кабельдік және топологияның әртүрлі нұсқаларын пайдаланады. Біз төрт Ethernet топологиясын қарастырамыз.
1. 1990 жылы 10BaseT бұралған жұп кабелі негізінде Ethernet желісін құруға арналған 802.3 сипаттамасы жарияланды (10 биттік жылдамдығы 10 Мбит/ с, базалық-тар жолақты, Т – бұралған жұп). Осы типтегі желілердің көпшілігі жұлдыз түрінде жасалған, бірақ олар сигнал тарату жүйесі бойынша шинаны ұсынады. Әдетте, 10BaseT желі концентраторы мультипорттық қайталаушы рөлін атқарады. Әр компьютер концентраторға қосылған кабельдің екінші ұшына қосылады және екі жұп сым қолданады: біреуін қабылдау үшін, екіншісін беру үшін. 10BaseT сегментінің максималды ұзындығы – 100 м, минималды кабельдің ұзындығы – 2,5 м. ЛВС 10BaseT 1024 компьютерге дейін қызмет ете алады.
2. 10Base2 (10-биттік жылдамдығы 10 Мбит/с, Base – тар жолақты, 2 - 100 м-ден екі есе асатын қашықтыққа беру). Желінің бұл түрі жұқа коаксиалды кабельге бағытталған, ең аз ұзындығы 0,5 м. Компьютерлердің ең көп саны - 30. Жұқа Ethernet желісі – кішігірім кеңселер мен жұмыс топтарына арналған желілерді іске асыруда үнемді әдіс. Желі төрт репитермен қосылған, ең көп дегенде бес кабельдік сегменттерден тұра алады, бірақ жұмыс станцияларына тек үш сегмент қосыла алады. Осылайша, екі сегмент қайталаушылар үшін сақталған, оларды репитер аралық қосылыстар деп атайды. Бұл конфигурация әдетте 5-4-3 деп аталады.
3. 10Base5 (10 биттік беру жылдамдығы 10 Мбит/с, базалық-тар жолақты, 5 - 500 м болатын бес сегмент) – бұл стандартты Ethernet деп аталады. Қалың коаксиалды кабельдік желілер (қалың Ethernet) шина топологиясын пайдаланады. Қалың Ethernet магистральдық сегментте 100 түйінге дейін қолдана алады. Магистральды сегмент (магистраль) – бұл негізгі кабель, трансиверлерлерге жұмыс станциялары мен репитерлер байланысқан.
4. 100BaseX (100 биттік беру жылдамдығы, 100 Мбит/с, базалық-тар жолақты, X - кеңейту) – бұл қолданыстағы Ethernet стандартының кеңеюі. UTP 5-ші категориясында тұрғызылған, CSMA/CD-ге қол жетімді әдісін және жұлдыз-шина топологиясын қолданады, мұнда барлық кабельдер конентраторға қосылған.
5. Gigabit Ethernet (жылдамдығы 1 Гб/с). Gigabit Ethernet стандарты жақында ғана кәсіпорындар нарығында пайда болды. Оның басты артықшылығы – 10 және 100 мегабиттік Ethernet стандарттарымен бірдей желіні пайдалану мүмкіндігі. Мұнда сонымен қатар қашықтықтағы шектеулер туралы ойлану керек, бірақ ол сервер фермасына қандай артықшылықтар бере алады.
Достарыңызбен бөлісу: |