|
 Қуандыкова Н. Т. ҚАржылық есеп модульдік бағдарлама бойыншаМатериалдық емес активтердің бағалануы және қабылдау есебі
|
| бет | 47/131 | | Дата | 12.12.2022 | | өлшемі | 449,84 Kb. | | #40573 |
| ?óàíäûêîâà Í. Ò. ?Àðæûëû? åñåï ìîäóëüä³ê áà?äàðëàìà áîéûíøàМатериалдық емес активтердің бағалануы және қабылдау есебі
Материалдық емес активтер және олардың сипаттамасы
Материалдық емес активтер түрлері
Материалдық емес активтердің және амортизациясының есебі
1.Материалдық емес активтер деп табиғи негізі жоқ, бірақ құндық бағасы бар және табыс әкелетін қасиеттері бар ұзақ мерзімді пайдаланылатын объектілерді атайды.
Өндірістік шаруашылық қызметтегі атқаратын функциясы және мақсатына байланысты активтер келесі топтарға бөлінеді:
интелектуалдық меншік;
мүліктік құқық;
басқалары.
Интелектуалдық меншікке мыналар жатады:
Фирма бағасы (гудвилл), тауар белгілері, Ноу-хау, авторлық және т.б құқықтар.
Мүліктік құқықтарға келесілер жатады: жер учаскелері, суды, тағы басқа табиғи ресурстарды пайдалану, есептеу техникаларын бағдарламалық қамтамасыз ету құқығы және т.б.
Басқа материалдық емес активтерге келесілер жатады: ұйымдастыру шығындары, ғылыми-зерттеу нұсқаулары, тәжірибе-конструкторлық нұсқаулар.Материалдық емес активтер ұзақ мерзімді және табиғи-заттай мағынасында ғана материалдық емес болып табылады.
Нарықтық экономиканың дамуына қарай кәсіпорынның мүліктеріндегі
материалдық емес активтердің маңызы мен үлесі артып отырады. Бұл техника мен технологияның дамуымен, ақпараттардың таратылуымен, экономикалық қатынастардың дамуымен байланысты. Материалдық емес активтер алыну құны бойынша есепке алынады, яғни оларүшін төленген сомалар бойынша есептеледі.
2. Материалдық емес активтерді есептеу үшін шоттардың типтік жоспарының 2700 «Материалдық емес активтер» бөлімшесінің шоттары пайдаланылады. Бұл бөлімше келесідей шоттарды қамтиды:
2710 «Гудвилл»
2720 «Гудвиллдің құнсыздануы»
2730 «Өзге де материалдық емес активтер»
2740 «Өзге де материалдық емес активтердің амартизациясы»
2750 «Өзге де материалдық емес активтердің құнсыздануынан болатын залалдар»
Кәсіпорындар материалдық емес активтерді келесідей жолдармен алады:
Жарғылық капиталға салымдар жолымен
Кәсіпорынның қызмет процесінде сатып алу
Басқа кәсіпорынмен қосылу жолымен
Заңды және жеке тұлғалар пайдалануға бергенде.
Материалдық емес активтерді кәсіпорындар қатысушылардың ақшалай төлеулерінің, өнімдерді, жұмыстарды және қызмет көрсетуді сатудан алынған табыстардың, құнды қағаздардан түскен табыстардың, банкінің қағаздарынан, тегін пайдалануға берілген төлемдердің және басқа заңды рұқсат етілген көздерден түскен табыстардың есебінен алады.
Материалдық емес активтердің құны оларды алуға жұмсалған нақтылы шығындардан және пайдалануға (жұмсалған нақтылы шығындардан) дайын жағдайға келтіруге жұмсалған шығындардан құралады.
Материалдық емес актив объектілерініңтүрлері бойынша алғашқы құны
Құрылтайшылардың кәсіпорынның жарғылық капиталына өз үлестерінің есебіне төлегенде екі жақтың келісімі бойынша;
Басқа кәсіпорындар мен адамдардан төленіп алғанда – бұл объектілерді алуға және дайын жағдайға келтіруге нақтылы жұмсалған шығындарға қарай;
Басқа кәсіпорындар мен жеке тұлғалардан тегін пайдалануға алғанда – сараптық жолмен бағалауда қалыптасады.
Материалдық емес активтер заңды және жеке тұлғалардан алынғанда
Дт 2730
Кт 1060, 1040, 1030, 1010, 3310, 3340
Құрылтайшылардың жарғылық капитлаға өз үлестері есебінен енгізген материалдық емес активтерді кіріске алынғанда
Дт 2730
Кт 5110
Материалдық емес активтердің амортизациясын есептеудің мынадай әдістері бар:
1. Амортизацияны бір қалыпты есептеу әдісі.
2. Амортизацияны (тозуды) орындаған жұмыстардың көлеміне пропорционалды түрде есептеу әдісі (өндірістік тәсіл).
3. Амортизацияны (тозуды) есептеудің жеделдетілген әдістері. Бұл әдістер өндірістік мақсатта пайдаланылатын негізгі құралдардың көптеген түрлері пайдаланудың алғашқы жылдарында тиімдірек жұмыс істейді немесе жоғарғы өнімділік қабілетін көрсетеді деген пайымдауға негізделген. Амортизацияны (тозуды) есептеудің жеделдетілген әдістері:
А) Кумулятивтік әдіс
Ә) Азайып отыратын қалдық әдісі.
Достарыңызбен бөлісу: |
|
|
