Тренинг для тренеров по обучению сельских НКО в рамках проекта «Поддержка сельских НКО»
ОФ «КАМЕДА» для Фонда Евразия Центральная Азия, июль 2013 г.
1
ТРЕНЕРЛЕРГЕ АРНАЛҒАН ТРЕНИНГ
ЖЕРГІЛІКТІ КЕҰ- ды ОҚЫТУҒА
АРНАЛҒАН
«Жергілікті КЕҰ- ды қолдау» жобасы аясында
Таратылатын материалдар
Ұзақтығы: 5күн
Өткізілетін мерзімі: 15-19шілде 2013 ж.
Өткізілетін орны: Алматы қаласы, Халықаралық Бизнес Академиясы
Тренер: Махаббат Еспенова, «КАМЕДА» ҚҚ орындаушы директоры
Тренер – аудармашы: Меруерт Сандықбаева, жобалар координаторы
Мақсаты: Стратегиялық жоспарлау, фандрейзинг, жергілікті КЕҰ- ды оқытуды әрі
қарай жалғастыру мақсатында тренингтер өткізу тақырыптары бойынша
ресурстық орталықтардың тренерлерінің біліктілігін арттыру және білімін
тереңдету
Тренинг для тренеров по обучению сельских НКО в рамках проекта «Поддержка сельских НКО»
ОФ «КАМЕДА» для Фонда Евразия Центральная Азия, июль 2013 г.
2
Тренингтерді өткізу және жоспарлау біліктілігін жетілдіру
Ұйымдастырушылық даму бойынша тренердің қажетті дағдылары
Тренер қандай аудиториямен жұмыс істеуіне байланысты, басшы болсын, КЕҰ қызметкері
болсын, ол кәсіби шеберлігінің белгілі бір деңгейін ұстануы қажет. Әрбір практик-тренер уақыт өте
келе өзінің бір стиліне ие болады, өзінің бәсекелестік артықшылығын көрсете білуі тиіс.
Тапсырыс берушілердің болжамына қарай тренер жұмысының жақсы көрсеткішін беріп қана
қоймай, мәселелерді шешетін қабілеті де болуы тиіс.
Табысты тренер стратег, эксперт, бизнес-серік және көшбасшы болуы шарт. Сондай-ақ
тренер жобаны басқару, ресурстарды дұрыс бөлу, оларды қолдана білуі тиіс.
Тренердің құзыр біліктілігінің моделі
Құзыр біліктілік моделі тренингтік қызмет көрсетудің сапасын арттыруға бағытталған. Тренердің
құзыр біліктілігі оқытудың негізгі кезеңдеріне және адам ресурстарын дамытуға, оқытудың
қажеттілігін бағалау кезеңінен оқытудың нәтижелерін енгізгенге дейін құрылған.
Тренингті дайындау, оқытудағы қажеттілікті анықтау оқытудың негізгі кезеңдері болып саналады.
Осы кезеңдерде нәтижеге бағытталған жұмыс жүргізіледі, тренингке қатысушылардың
ерекшеліктері мен күтілетін нәтижелерін анықтау.
Бизнес-тренердің міндеттерді сапалы орындау үшін қажетті құзыр біліктілігі:
Аудиторияның ерекшелігін ескере отырып оқытудың қажеттілігін зерттеу. Тренер
мақсат пен міндеттерді анықтайды, зерттеу жүргізеді, ақпаратты талдайды және жүйелейді.
Жоспарлау менеджментінің біліктілігіне ие. Тренер мінездемелерді және оқыту процесі
қатысушыларының ерекшеліктерін анықтайды.
Тренинг материалдарын және әдіс-тәсілдерін жоспарлау. Тренер оқыту тәсілдерін
біледі және жоспарлайды, тренингке қатысушылардың ерекшеліктерін ескереді. Тренингтің
негізгі кездерін анықтайды, контекстік мысалдар келтіреді, мақсаты мен мазмұнына сай
жұмыс материалдарын дайындайды.
Тренингке дайындық. Тренер қиыншылықтарды көре алады және олардың алдын алуға
дайындалады. Топтағы «қиын» қатысушылармен де тіл табыса алады. Барлық қосымша
материалдарды жоспарлайды және тренингтің техникалық жабдықтарын, тренинг өтетін
бөлмені дайындайды. Тренер өз эмоциясын басқара алады және бизнес-этикетті сақтай
алады.
Оқыту процесін басқару. Тренер оқыту процесінің әр кезеңдерінде міндеттердің
орындалуын үнемі бақылап отырады, өзгерістерге уақтылы мән береді және іс-шара
жоспарын дәлдеп отырады. Оқыту және даму бойынша бастамаларды қолдайды. Оқыту
процесінің барлық қатысушыларымен ынтымақтастықты дамытып отырады. Басқалар
ұсынған идеяларды қарастырады.
Тренингті өткізу уақытында тренерден сенімділікті, кәсіби шеберлікті күтеді. Бұл қасиеттерді іске
асыру үшін мынадай құзырлық қажет:
Тренинг әдістері мен стратегиялары. Тренер қатысушылардың өзін-өзі дамытуға
бағытталған талабын қолдайды, оқуға деген жақсы жағдай туғызады. Оқыту
бағдарламаларының параметрлерін анықтайды, тренинг өткізу барысында әр түрлі әдіс-
Тренинг для тренеров по обучению сельских НКО в рамках проекта «Поддержка сельских НКО»
ОФ «КАМЕДА» для Фонда Евразия Центральная Азия, июль 2013 г.
3
тәсілдер қолданады. Тренингке қатысушыларды кәсіби қызметінде зор табыстарға жетуіне
мүмкіндік туғызады. Практикада жаңа білім мен біліктілігін қолдануды көтермелейді.
Тренинг өткізу. Тренинг жүргізу кезінде тренер ережелер орнатады, мақсатты айқындап
береді, уақытты басқару принципін қолданады. Тренер ашық және зейінді болуы
тиіс. Тренер сұрақ қоя біледі, дискуссияны басқара алады, түсіндіреді, қорытынды
жасайды, нақты кері байланыс орнатады. Тренинг қатысушыларының тәртібін қадағалап
отырады, оқу іс-шараларын соңына дейін жүргізеді.
Ең жақсы шешім қабылдау үшін эксперт облысында пәндік білімді қолдану. Тренер
оқудың мақсатына жету үшін ресурс жинайды, тренинг тақырыбы бойынша экспертбола
алады. Тапсырыс берушінің мәселелелерін жан-жақты зерттеп талқылайды, себеп-салдар
байланысын анықтайды және дұрыс шешім ұсынады. Өз ісінің маманы екенін көрсетеді,
тәжірибесін дәріптейді. Тапсырыс берушінің бизнесі дамуына оқудың зор пайдасы тиуін
қамтамасыз етеді.
Бизнес үшін тренинг құнды зат болғандықтан, тренинг нақты нәтижелер беруі тиіс. Тренер оқудың
нәтижелерімен жұмыс істей алуы тиіс. Қандай жарқын және есте қаларлық тренинг болса да,
нәтижесі іс жүзінде көрінуі тиіс.
Сын тұрғысындағы құзырлықтар:
Оқытудың тиімділігі мен нәтижесінің бағасы. Тренер оқытудың нәтижесі үшін
жауапкершілік алады, оқытудың бағалауы мен табыс критериін анықтайды. Тренингке
қатысушылардың реакциясын байқап отырады, бизнес үшін құндылықтарды және
оқытудың нәтижесін талқылайды. Әдіс-тәсілдердің қолдану тиімділігін, оқу материалдарын,
оқыту шарттарын бағалайды. Өзін-өзі бағалау жүргізеді, сын көтереді, қорытынды жасайды
және өз шеберлігін шыңдайды. Есепберу құжаттарын құрастырады, ұсыныстар әзірлейді.
