Ж‰мыс к‰ні тәртібініњ негізгі міндеттері

Менеджер мен мамандардыњ ж‰мысыныњ тәртібі µз белгілеуіне сәйкес келуі ‰шін, олардыњ µз уақыт аралықтары бойынша, сондай-ақ ењбек зањдарыныњ талаптарына сай болуы тиіс.

• 
  ой ењбегінде µзініњ ж‰мысын жолѓа қою. Егер алѓашқы саѓаттарда ж‰мыс ойдаѓыдай істелетін болса:
  

• 
  әуелі ењ қиын ж‰мыстан бастаѓан жµн;
  

• 
  қиын ж‰мыстан-жењіл ж‰мысқа, тартымсыз ж‰мыстан тартымды ж‰мысқа бірте-бірте ауыс.
  

• 
  ењ жењіл ж‰мысты алѓашқы кезекке қалдыр; әуелі ж‰ріс-тұрысты кµп қажет ететін ж‰мысты тындыр; жењіл ењбектен ауырына, тартымды ењбектен тартымсызына бірте-бірте ауыс. Уақыт тапшылыѓын азайту, µзіњніњ мақсаткерлігіњді, ұйымдастырушылыѓыњды арттыру ‰шін Л. 3 Зайверт µзіндік менеджментті ±сынады. ¤зіндік мнеджменттіњ басты міндеті- µз м‰мкіндігіњізді барынша пайдалану, тіршілігіњніњ баѓыт-баѓдарын саналы т‰рде мењгеру, оныњ µзі кғсіптік жэне µзіндік мақсаттарѓа жетуге, ‰немдей отырып ж‰мысты тиянақты орындауѓа, ењбекті жақсы ұйымдастыруѓа, жоѓары нәтижеге жетуге ықпал етеді. Ж‰мысты уақытты пайдалануды талдаудан бастайды, ол ‰шін µзіњ менеджер ретінде қатысатын барлық жұмыс т‰рлерініњ тізімі жасалып, оныњ деректерін кестеге түсіреді.
  

Г Иә, жоқ

Жұмыс түрі Уақыт аралығы

А-қажетті жұмыс, Б-уақыт шығынының есесі, В- ж‰мысты орындау тиімділігі, Г- ж‰мысты орындау ‰шін белгіленген уақыт аралыѓы д‰рыс алынѓандыѓы.

Тиісті к‰нгі ж‰мыстыњ жалпы ‰зақтыѓы (Ж.Ж.¥) және оныњ әрбір калонкадаѓы ұзақтыѓы жоқ жауабына т‰сіріп (ИА, ИБ, ИВ, ИГ) теріс жауап ‰лгісін анықтањыз (ИА: ЖЖ¥ 100 т.б). Егер А калонкасындаѓы ‰лес 100 пайыздан асса, онда сіздіњ іс-әрекетіњіздіњ болѓаны, сіз µз билігіњізді ж‰ргізе алѓансыз; Б- калонкасында 100 пайыздан кем демек уақыт шыѓыны тым кµп, сондықтан сіз б‰ныњ себептерін анықтап, оны жою шараларын іздестіріњіз. В- калонкасы бойынша: істі жоспарлауѓа ұйымдастыруѓа, ерекше кµњіл бµлу крек. Г- калонкасы бойыцнша: 10 пайыздық жаѓдайда ж‰мысты орындау сәті жете емес ойластырылѓандықтан, өз уақытыњызды нашар жоспарлайсыз. Өзіндік менеджменттіњ қызметі: мақсат қою уақытты жоспарлау, шешім қабылдау, оны жүзеге асыру, ұйымдастыру, басқару.

Өзіндік менеджмент

Уақыт қажеттілігін азайту және мақсаттылықты, ±йымдастырушылықты арттыру ‰шін неміс маманы Л. Зайверт µзіндік менеджментті ұсынады. ¤зіндік менеджменттіњ негізгі міндеті µзініњ бар м‰мкіндігін жоѓары дењгейде тиімді пайдалану, сыртқы жаѓдайларды жењу, µміріњді саналы басқару.[55] Өзіндік менеджменттіњ қызметтері: мақсат қою, шешім қабылдау, оларды іске асыру, ұйымдастыру және басқару

1.2 Орта кәсіптік білім беруді жандандыру «инновация»

Бүгінгі таңда оқу процесінің жетілдірілуін, дамуын анықтайтын педагогикалық орта екені анық. Сондықтан кәсіптік білім беру мақсаттарын жүзеге асырудың педагогикалық жағдайын зерттеу орта кәсіптік білімді мамандарды даярлаумен шұғылданатын орта кәсіптік білім беру мүмкіндіктерін жан жақты талдаумен тікелей байланысты.

Егер бұл жағдайлар оқу процесінің тиімділігін жеткілікті қамтамасыз етсе, онда маман даярлау сапасы қойылған мақсатқа сай болады.

Оқыту өнері дидактикалық процесті дүрыс үйымдастырып, оқыту мақсатын дәл жүзеге асырып, педагогикалық талаптарды орындаумен тікелей байланысты екені сөзсіз.

Оқу орындарының ұстаздар құрамының кәсіпкерлігі өте жоғары, сапалы кәсіптік білім беруге бағытталған болса ғана ол оқу процесінің тиімділігіне ықпал жасай алады;

Біздің ойымызша оку процесінің жемістілігін арттыратын негізгі педагогикалық жағдайлар төмендегілер :

- кәсіптік білім беруді стандарттандыру;

- оқытудың жаңа түрлері мен әдістерін колдануға бағытталған педагогикалык процестердің әдістемелік жағынан толық қамтамасыздандырылуы;

- педагогикалық ұжымның өз бетімен ақпараттық - әдістемелік қамтамасыздандырылуымен шұғылдануы;

- мүғалімдердің үздіксіз білім жетілдіру жүйесін жасау;

- білім беруде оқушылардың ғылыми зерттеу мен оқу - іздестіру жұмыстарын дамытуды қамтамасыз етуге жағдайлар жасау.

Соңғы жылдардағы саяси, әлеуметтік экономикалық өзгерістер білім беру жүйесіне де әсерін тигізді. Оны реформалаудың ең бір сатысы - оқу педагогикалық процесті стандарттандыру.[56]

Орта кәсіптік білім беру Мемлекеттік жалпы міндетті стандартты кәсіптік білім беруді дамытудың маңызды бағыттарын, оның құрамын, кәсіптік білім беру бағдарламалары мен оларды жүзеге асыруға қойылатын жалпы талаптарды, мемлекеттік білім беру стандартына кіретін мамандықтар бойынша даярланатын мамандардың білімдерінің мазмұны мен деңгейіне қойылатын мемлекеттік талаптарды орындауға негізделген оқу-бағдарламалық құжаттардың құрамын анықтайды. Жоғарыда аталған жағдайлар мамандар даярлау

- оқушылардың жалпы интеллектуалдық дамуына;

- оқытушы әдіскерлік семинарлар, курстар, жиналыстар, конференциялар ұйымдастыру;

- оқу - әдістемелік материалдар (әдістемелік құралдар, журналдар, стендтер, т.б.) шығару

- әдістемелік материалдардың беташарын өткізуді ұйымдастыру, ізденістік жұмыстардың көрмесін өткізу

- бірыңғай әдістемелік жүйе жасау

Әдістемелік жүмыстағы педагогикалық ұжымның өз бетінше білім жетілдіруін жандандыру мен білім алудағы оқушылардың белсенділігі өзара тығыз байланысты және бір - біріне айтарлықтай әсер етеді.

Осы байланыс пен өзара жақсы әсерді тек қана әдістемелік кабинеттің дұрыс ұйымдастырылған жұмысы қамтамасыз етеді. Орта кәсіптік білім беруде болып жатқан өзгерістер оқу орындарының ұстаздарының алдына кәсіптік шеберлікті үзбей арттыруды қойып отыр. Ұстаз тұлғасына қойылатын талаптар әрқашан да жоғары болғаны әйгілі, ал қазіргі кезде мемлекеттік стандартты енгізу барысында педагогикалық кадрларды таңдап, орындарға қойып, біліктіліктерін жетілдіру мәселелеріне қойылатын талап көп есе зор.

Сондықтан, мүғалім қызметінде ізденіс пен ынталылық толық көрінуі үшін жан - жақты жағдай жасау керек, ал ол тек қана жоғары кәсіби білімділікті, педагогика- негіздерін, жаңа техяологияларды толық игеру негізінде ғана жүзеге асуы мүмкін. Басқа сөзбен айтқанда, үздіксіз біліктілікті көтеру әр педагог үшін бүгінгі таңның басты міндетті талабы.[57]

Білімді жетілдірумен әркім өз еркімен шүғылдануы тиіс, себебі бар білім дамымалы жағдайда тез ескіреді, яғни, білімді жаңартып отыру өте қажет. Біліктілікті жетілдіру:

- психолого - педагогикалық біліктілікті көтеру

- мамандық бойынша кәсіпкерлік деңгейін көтеру

Мамандық бойынша білім жетілдіру 4-5 жылда бір рет болса, психолого - педагогикалық білім күнделікті жетілдіріліп, жаңарып отыруы керек. Себебі, мүғалімге оқушылардың ішкі дүниесін түсініп, тұлғаның даму заңдылықтарын, жас ерекшеліктерін, кәсіби қалыптасуын білу керек. Бұл ұстаздар мен студенттер арасында тиімді карым -қатынас орнауына игі әсерін тигізеді. Мұғалімдердің білімін жетілдіру жүйесі: өз бетінше дайындалу, білімді арнайы, психолого – педагогикалық әдебиеттерді оқу арқылы көтеру.

- оқу - әдістемелік материалдар (әдістемелік құралдар, журналдар, стендтер, т.б.) шығару

- әдістемелік материалдардың беташарын өткізуді ұйымдастыру, ізденістік жұмыстардың көрмесін өткізу

- бірыңғай әдістемелік жүйе жасау

Әдістемелік жүмыстағы педагогикалық ұжымның өз бетінше білім жетілдіруін жандандыру мен білім алудағы оқушылардың белсенділігі өзара тығыз байланысты және бір - біріне айтарлықтай әсер етеді.

Осы байланыс пен өзара жақсы әсерді тек қана әдістемелік кабинеттің дұрыс ұйымдастырылған жұмысы қамтамасыз етеді. Орта кәсіптік білім беруде болып жатқан өзгерістер оқу орындарының ұстаздарының алдына кәсіптік шеберлікті үзбей арттыруды қойып отыр. Ұстаз тұлғасына қойылатын талаптар әрқашан да жоғары болғаны әйгілі, ал қазіргі кезде мемлекеттік стандартты енгізу барысында педагогикалық кадрларды таңдап, орындарға қойып, біліктіліктерін жетілдіру мәселелеріне қойылатын талап көп есе зор.

Сондықтан, мүғалім қызметінде ізденіс пен ынталылық толық көрінуі үшін жан - жақты жағдай жасау керек, ал ол тек қана жоғары кәсіби білімділікті, педагогика- негіздерін, жаңа техяологияларды толық игеру негізінде ғана жүзеге асуы мүмкін. Басқа сөзбен айтқанда, үздіксіз біліктілікті көтеру әр педагог үшін бүгінгі таңның басты міндетті талабы.[58]

Білімді жетілдірумен әркім өз еркімен шүғылдануы тиіс, себебі бар білім дамымалы жағдайда тез ескіреді, яғни, білімді жаңартып отыру өте қажет. Біліктілікті жетілдіру:

- психолого - педагогикалық біліктілікті көтеру

- мамандық бойынша кәсіпкерлік деңгейін көтеру

Мамандық бойынша білім жетілдіру 4-5 жылда бір рет болса, психолого - педагогикалық білім күнделікті жетілдіріліп, жаңарып отыруы керек. Себебі, мүғалімге оқушылардың ішкі дүниесін түсініп, тұлғаның даму заңдылықтарын, жас ерекшеліктерін, кәсіби қалыптасуын білу керек. Бұл ұстаздар мен студенттер арасында тиімді карым -қатынас орнауына игі әсерін тигізеді. Мұғалімдердің білімін жетілдіру жүйесі: өз бетінше дайындалу, білімді арнайы, психолого – педагогикалық әдебиеттерді оқу арқылы көтеру. Сонымен қатар, түрлі семинарлар, конференциялар, әдіскерлік бірлестіктер, отырыстарында жаңа білім алу, түрлі білім жетілдіру факультеттерінде, бөлімдерінде, қысқа мерзімді курстарда оқу, білім деңгейін алыстан оқу арқылы көтеру, стажировкалар, мамандану, т.б. оқу түрлері.

Орта деңгейлі мүғалім. Ол негізінен тек қана білім жетілдіру; факультеттерінде оқып, біліктілігін тұрақты түрде көтеруге тырысады. Жаңа білім алуды кажет деп таппай, білімін әрбір 5 жылда-

мүғалімге оқытушы менеджер ролін беріп, білім беру процесінің сапасын арттыру. Түлғалық- бағытты білім беру студенттерді белгілі бір жауапкершілікпен өз бетінше шешім қабылдауға, оку барысында студенттердің ғылыми - зерттеушілігінің дамуына жағдай жасауы мүмкін. Зерттеу жұмыстары студенттердің өз бетімен жүмыс жасау түрлерінің барлығын тиімді пайдалануға, пән аралық және пән ішіндегі байланыстарды қамтуға, оқу материалдарының жүйелілігі мен ақпараттық сыйымдылығын камтамасыз етіп, оқуды жекелендіріп, үздіксіз өз бетімен білім алу қажеттігін қанға сіңіреді.

тәжірибелік сабақтарда (тәжірибе өткізу, іскерлік ойын, машиналарда жаттығу);

сабақтан тыс кезде (пәндік үйірмелер, ғылыми қоғамдарда, кәсіптік конкурстар, шығармашылдық жұмыстар жазу, техникалық ізденіспен шұғылдану, іздену жүмыстары, зерттеу және рефераттық жұмыстар);

Оқушылардың ғылыми зерттеу және оқулық - зерттеу жүмыстарын жүзеге асыру шарттары болып : оқудағы ізденістік; бірігіп жұмыс істеу технологиясы, т.б. (іштей қажеттіліктен сыртқы қимылға бару нәтижесі).

Ғылыми зерттеу жұмыстары барысында пайда болған оқушылардың қызытушылығы мамандар даярлаудың сапасының өсуіне әкеліп соғады.

Қорыта келгенде, аталып өтілген кесіптік білім беруді жандандырудың педагогикалық жағдайлары оқу процесінің сапасы мен мамандарды кәсіби даярлауға айтарлықтай ықпал етуі мүмкін.

Орта кәсіптік оқу орындарының басшыларымен арнайы ұйымдастырылған мақсатты жұмыстың жүргізілуі ондағы тәрбие жұмысына коммуникативтік басшылықты жетілдірудің тиімділігін көрсетті.

Қазіргі білім беру саласында оқытудың озық технологияларын меңгермейінше сауатты, жан-жақты маман болу мүмкін емес. Соңғы он жылда инновациялық процесс тек оқыту мен тәрбиелеу процесінде ғана емес, басқару процесінде де кеңінен таралуда.

Қоғам өзгерісіне қарай ой өзгереді, әсіресе бүгінгі нарықтық жағдайдағы экономикалық қиындықтар адам психикасына әсер етпей қоймайды. Сондықтан оның әлеуметтік мінез-құлқын, психикалық реттеу механизмдерін түсіне білудің маңызы зор. Қайткенде мүғалімдердің жақсы жүмыс істеу ынтасын оятуға болады, олардың кәсіптік шеберліктерін қалай шыңдауға болады? Бұл сұрақ тек мені ғана емес осы салада жүрген әріптестер, сіздердің де көкейлеріңізде жүргені анық. Біздің ойымызша басқару ісін қайта құрудағы басты мақсат - «бұйрықшылдықтан» арылу, яғни бүгінгі менеджері бүйрық, жарлықтан қарағанда қарамағындағылармен жемісті ынтымақтастық қарым-қатынасқа көшуі тиіс. Мұның өзі басқару стилін өзгерте отырып жаңа басқару мәдениетін қалыптастыру деген сөз. Білім беру ұйымдарын басқару-бұл шығармашылық іс-қимылдар жиынтығы. Бұл жерде ең маңыздысы, басқару теориясының негіздері жөніндегі арнайы біліммен қаруланып қана қоймай сонымен бірге нақты жағдайларды саралай отырып, нәтижесінде дұрыс қорытынды жасай білу қажеттілігі.

Басқару дегеніміз – бұл өз жұмыстарында аз шығын жұмсай отырып жақсы нәтижеге жетуді көздеген адамдар қауымдастығының қызметін ұйымдастыру мен оларға бағыт-бағдар беру үшін үздіксіз әсер ету процесі.

Кез-келген басшы өзінің білімі мен тәжірибесіне сүйене отырып басқарады. Басты бағыт пен оң шешім қабылдауға, оның білімі көмектессе, ал сезімталдығы жалпы жүмысты қалай басқару және бақылау қажеттігін көрсетіп отырады. Сондықтан басқару тек қана ғылым емес, немесе білім қоры емес, сонымен бірге ол - өнер.[61]

Бүгінгі орта кәсіби оқу орны менеджеріне ұйымдастырушы, басшы және педагог ретінде бірнеше қызмет аясын атқаруға тура келеді. Орта кәсіби оқу орны менеджері ретінде ол мектеп жұмысын жоспарлау, оқу-тәрбие процесін бақылау, сапасын арттыру, еңбек тәртібін сақталуын қадағалау, ұжымның құқықтық және әлеуметтік қызмет нормаларының сақталуын жүзеге асырумен шұғылданады.

Педагог ретінде ол, ең алдымен, жалпы оқу орны ұжымының психологиялық ерекшеліктерін жете меңгерген, оқу-әдістемелік дидактикалық жаңалықтан хабардар, ғылыми-зерттеу, ізденістер бағытын білетін шебср ұстаз болуы тиіс.

Басқару ағымындағы оншақты жыл көлемінде талдау жасайтын болсак, қоғамды демократияландырудың басталуы, әлеуметтік-экономикалық өзгерістер, білім мазмұнын, оқу мен тәрбиелеу процесін түбірімен жаңарту әр түрлі жаңалықтарды дүниеге әкеліп. оны іс жүзінде пайдалануға кең жол ашты. Білім беру мазмұнындағы, жаңылықтармен басқарудың арасында айтарлықтай қайшылықтар пайда болды. Мұның себебі, басқару ісіндегі жаңалықтарды толық зерттеп, оқу орны өміріне енгізудің жетіспей жатқандығынан. Орта кәсіби оқу орнын басқару жұмысына жасалған талдауға карағанда, мынадай кемшіліктерді байқаймыз:

• 
  Оқу орнындағы педагоггар, оқушылар мен ата-аналар ұжымы қызметіндегі демократиялық жүйенің тұтастығының болмауы;
  
• 
  басқарушының да, бағынышты жақтың да жаңалықты меңгеруге дайындығының жетіспеуі;
  
• 
  жаңалықты енгізу мен таратуға экономикалық және метериалдық-техникалық базаның жетіспеуі;
  
• 
  оқу орны және оқу орнынын тыс буындардың көзқарасының әр түрлілігі;
  
• 
  оқу орнының басқару жүйесін жетілдіру мен бүкіл оқу орны ұжымының үндестінінің жетіспеуі.
  

Оқу-тәрбие процесі нәтижесінің басты шарты - бұл педагогикалық ұжымның біртұтастығы.

• 
  ұжымның біртұтастығы, қызметтегі сыйластық;
  

• 
  педагогтың қорғалғандығы (қиын кезеңдерге оған көмектің әр келетіндігіне, ұжымға арқа сүйеуге болатындығына сенімі);
  

• 
  бағыныштыларға оң көзқарас;
  
• 
  ұдайы білімі мен біліктілігін жетілдіру;
  
• 
  ұжымдық әдістемелік шығармашылық жұмыстар;
  
• 
  басқарудың демократиялық бағыты;
  
• 
  шешім қабылдаудағы қауымдастық немесе алқалық шешім;
  

• 
  материалдық жағдайы (жұмыс тәртібі, жалақының уақытында берілуін қамтамасыз ету, сыйақы тағайындау мүмкіндігі т.б.);
  

• 
  өзара сенім мен бірлескен іс-қимыл;
  
• 
  дер кезінде дау-жанжалдың алдын-алу;
  
• 
  педагогикалық қызметтегі жетістіктер;
  
• 
  оқушымен жақсы қарым-қатынаста болу.
  

Осы аталған мәселелер дұрыс шешілгеңде ғана педагогикалық ұжымда жақсы қарым-қатынас орнап, оқу-тәрбие процесі өз мақстына жетеді.

Педагогикалық қызметтің табыстылығы ұстаздың өз әрекетін талдай алатындығына тікелей тәуелді. Бір қарағанда бұл оп-оңай, әркімнің қолынан келетін секілді көрінгенмен көп мұғалімнің қиналатынмәселесі. Рефлекция жаздыру, дәстүрлі түрде айтсақ, өз сабағына жазбаша талдау мұғалімге не үшін қажет деген сұраққа:

- педагогикалық проблемаларын анықтауға педагогикалық-психологиялық ситуациялардың нақты жолдарын іздеуге және шеше білуге;

• 
  өзінің педагогикалық әрекеттері мен нәтижесі үшін өз жауапкершілігін арттыруға;
  
• 
  әдістемелік жетілу бағытында өзіне нақты не қажет екенін білуге және оны жою жолдарын анықтауға;
  
• 
  өзіндік тұлғалық жетілу әдістерін меңгеруге;
  
• 
  өз оқушыларының іс-ерекеттеріне, табыстары мен жетістіктеріне мұғалім ретінде жауапты екенін сезінуге көмектеседі, -деп жауап беруге болады.
  

• 
  Оқу орны мернеджерінің жаңа құндылықты бағдарлауы;
  
• 
  Қабілеті мен жаңа басшы ретінде бейнесін көрсететін шығармашылық деңгейі;
  
• 
  Процеске қатысушыларды жаңа технология мен инновациялық қызметті меңгеруге үйретуі;
  
• 
  Тек инновациялық процесс параметрлері ғана емес, сонымен қатар ол жүзеге асатын ортаның ерекшелігін ескере отырып жасаған кешенді жобалар (бағдарламалар, жоспарлар);
  
• 
  Инновациялық қызмет жүзеге асу үшін қажетті әлеуметтік-экономикалық орта, оны психологиялық-педагогикалық және материалдық-техникалық жағынан қамтамасыз ету;
  
• 
  Инновациялық процеске қатысушылардың белсенді, ықпалды, қарсылықгы және әрекетсіз қарым-қатынасы.
  

Жалпы оқу-тәрбие процесіне педагогикалық жаңалық енгізу мынадай бағытта қарастырылады:

• 
  Білім беру мекемесінің қызметін тұтастай жаңарту;
  
• 
  Мүғалім еңбегін жаңаша ұйымдастыру;
  
• 
  Әдістеме және пәндерді оқыту әдісі мен мазмұны арасындағы байланыстар;
  
• 
  Оқытушы мен оқушы қарым-қатынасы және оқу-тәрбие процесіндегі жаңа технологияларды пайдалану;
  
• 
  Мұғалімнің білім көтеруі, шығармашылық қызметі, ғылыми-зерттеу жұмыстарымен айналысуы т.б.;
  
• 
  Оқушы еңбегін ұйымдастыру, оның мемлекеттік стандартқа сай білім алуын қамтамасыз ету;
  
• 
  Жеке тұлға ретінде жан-жақты қалыптастыру;
  
• 
  Дене тәрбиесі, санитарлық-гигиеналық талаптардың орындалуы.
  

Оқу-тәрбие процесін ғылыми негізді басқарып, оның басты элементтерінің бірі- педагогикалық талдауды дұрыс ғылыми негізде жүргізу, мұғалімдердің педагогикалық іс-әрекетін, даму бағытын әділ бағалау, олардьщ жағаша қызмет етуге ынтасын көтереді.[62] Оқу орнындағы басқарудың ұйымдастыру-педагогикалық және әлеуметтік-психологиялық формалары мен әдістерін жетік білу, басқаруды демократия мен жариялылық негізінде шығармашылық іскерлікпен жүргізу ұжымның негізгі талаптары болып табылады.

Білім сапасын басқарудың қызметі

Басқару қызметі латын тілінен аударѓанда «орындалу» деген мағынаны білдіреді. Бұл басқару жүйесі мен басқару объектілерінің арасындағы мақсатқа бағытталған басқару жүйесіне қатысты белгілі бір іс-әрекеттің орындалуы. Білім сапасы- стандартқа сай болуы тиіс, сол себептен жоспарды оку орнының білім бағдарламасы түрінде, яѓни оны сегіз модульдік құрылым түрінде көрсетуге болады:

1модуль-педагогикалық ұжымыныњ оқыту жұмысының нәтижесі талдауда, дамытуы мен тәрбиелеуі, оқушылардың адамгершілік және физикалық түрғыдан калыптасып дамуы, ата-аналар мен оқушылардыњ талаптарының орындалуы.

2. 
   модуль - білімнің мақсаты мен міндеті.
   
3. 
   модуль- оқу пәндерінің тізімі.
   

5 модуль - қосымша білім беру бағдарламасына міндетті бағдарламамен байланысты болуы.

6 модуль- вариативті бағдарлама бөлімін оқу-әдістемемен қамтамасыз ету.

7 модуль- оқу-тәрбие үрдісін ұйымдастыру негіздерін сипаттау,

Басқару жұмысының жалпы кµрсеткіштері мен критерийлері: Жұмыстыњ тиімділігін талдау мен баѓалауды олардыњ атқарѓан іс әрекеттерініњ жалпы кµрсеткіштері мен критерилері арқылы анықтауѓа болады: ұйымдастыру іс әрекетінің жүйелілігімен ұқыпты орындалуы

(конфликтілер саны, µзара кµмектесу, басқару жұмысының нәтижелі орындалуына жауапкершілік).

Мамандардыњ жұмыстарын баѓалау кµрсеткіштері мен критерийлері:

А) Біліктілігі.

Кәсіби педагогикалық (оқу және тәрбие теориясынан негізгі педагогикалық-психологиялық білімініњ болуы);

Басқарудыњ барлық қ‰рылымындаѓы іс-әрекеттердіњ негізгі баѓыттарын ±йымдастырушылық-басқарушылық білімніњ бо­луы;

М‰кіндіктерді тиімді, ұтымды пайдалануда жеке жоспарлар мањызды роль атқарады. Олардыњ негізінде апталык жоспарлар, әр к‰ндік жоспарлар жасалынады.[63]

Апталық жоспарларды жасаудыњ негізгі принциптері

1. өзіңіздің жұмыс күніңізді 60 пайызѓа жоғары ауырлатпаңыз, себебі әлеуметтікр күнде көрінбейтін белгісіз жұмыстармен айналысуѓа тура келеді;

3.¤зіњіздіњ жеке жоспарларыњызды ұмытпаңыз, одан келесі аптада істелетін ж‰мыстарды µзіњіздіњ апталық күнтізбегіњізге кµшіріњіз, оѓан белгілі уақыт бµліњіз.

4. Күнтізбеңізден қарањыз, тексеріњіз, қандай қосымша ж±мыстарды осы аптада атқару керек жғне ол канша уақытты алады.

5. Уақ ж±мыстарды бµлек шыѓарыњыз және топтањыз.

Әр күндік жоспар жасаудың негізгі принциптері

1. ‡йден ж‰мысқа дейінгі уақытты ертењгі к‰н жоспарын ойлауѓа пайдаланыњыз немесе м‰ндай жоспарды кешке ойластырып қойыњыз.

2. ¤зіњізге тәртіп қойыњыз, белгілі тапсырмаларды жұмыс к‰нініњ аяѓына дейін орындауѓа.

3. Ештењеге асықпай, µзіњіздіњ ж‰мыс к‰ніњізді 10-15 минут ойлаудан бастањыз.

4. Жұмыстардың негізін анықтаңыз.

Менеджмент еңбегінің мазмұны, сипаты, ерекшеліктері.

Менеджментте бірлескен ењбек объективті қажеттілік, µйткені оны ж‰зеге асыру ‰шін адамдардыњ бірлесіп әрекет етуі кажет, ал м‰ныњ µзі менеджмент арқылы қамтамассыз етіледі.

Менеджмент ењбектерін салыстыруды мынадай тиісті белгілері бойынша жүргізуге болады: еңбек заты, тікелей мақсат, ењбек нәтижесі, ењбек құралы, ењбек сипаты және оныњ мазм±ны.

Ењбек заты дегеніміз- адам ењегіне арналѓаны, адамныњ ењбекке к‰ш жұмсауы. Мұѓалімдер ењбек қ‰ралдарыныњ кµмегімен оқушылардыњ мањызды, жања ақпараттарды мењгертеді.

Менеджмент ењбегініњ затына кµбінесе мәліметтерді жатқызады. ¤йткені менеджер, кызметкерлер мәліметтерді µњдеумен айналысады. Алайда мәліметтерді менеджмент ењбегініњ бірден-бір қ‰ралы деп есептеуге болмайды. Таѓы бір атап кµрсететін жайт, менеджмент объектісі- адамдар болып саналады.

Ењбек заты- б‰л іс-әрекетке баѓытталѓан нәрсе. Басқару кезіндегі ықпал ететін объектілері- адамдар, ұжым м‰шелері.

Менеджмент- ењ алдымен адамдармен жұмыс істеу. Тек мәлімттерді µњдеу менеджердіњ қызметкерлермен тікелей қарым-қатынас жасауын алмастыра алмайды. Кей кездерде менеджердіњ қызметкерлермен қарым-қатынасын мәлімет ісіндегі ерекше т‰рі, мәліметтерді алудыњ және таратудыњ ерекше түрі ретінде қарастырады. Алайда «мәлімет» ұѓымын менеджменттіњ ерекше және оныњ негізгі заты ретіндегі «адам жэне оныњ іс-әрекеті» ±ѓымымен біріктіруге болмайды. Адамдарѓа және олардыњ іс-әрекеттеріне менеджмент ењбегініњ негізгі ықпалдары баѓытталѓан. Ал, мәлімет адамдардыњ іс-әрекетін бейнелейтін құралы болып саналады.

Қазіргі заманғы орта кәсіби оқу орны мекемелерінің функцияларының күрделенуіне байланысты, әсіресе тәрбие беру саласында, оны ұйымдастырушылық-педагогикалық қарым-қатынас деңгейінде күшейтудің неғұрлым жаңа, оңтайлы формаларын табу талап етіледі.

Орта кәсіптік білім беру оқу орны менеджерінің педагогикалық мамандардың тәрбие беру жұмысындағы белсенділігін арттыру жөніндегі өзінің коммуникативтік ұйымдастырушылық- педагогикалық қызметін жетілдірумен қатар, тәрбие беру саласында белгілі білімі, жалпы бұл процеске тікелей өзі әзірлеген тұжырымдамалық, жүйелі көзқарасы, тәрбие беру процесінің педагогикалық заңдылықтары туралы түсініктерінің болуы қажет.

Біз осының бәрін ескер отырып, зерттеу барысында орта кәсіптік білім беру мекемесі менеджерінің педагогикалық кадрларды тәрбие жұмысына белсенділігін арттыру тұжырымдамасын жасадық. Тұжырымдама мына төмендегідей бөлімдерді қамтиды:

- Орта кәсіби оқу орнындағы педагогикалық кадрлардың кешенді тәрбие жұмысының негізгі бағыттары мен менеджердің коммуникативтік қызметтерінің міндеттері.

- Орта кәсіби оқу орны менеджерінің педагогтармен тұлғааралық қарым-қатынасы.

- Орта кәсіби оқу орны менеджері және психологиялық қызмет көрсету жұмысының жетекшісі.

- Орта кәсіби оқу орны менеджері және әлеуметтік қызмет көрсету ісінің жетекшісі.

- Орта кәсіби оқу орны менеджері және педагогика пәнінің оқытушысы.

- Орта кәсіби оқу орны менеджері және оқудан тыс тәрбие беру жұмысы мен оқу орнынан тыс мәдени ағарту жұмысының ұйымдастырушылары.[64]

Орта кәсіптік оқу орны менеджерінің мақсатты коммуникативтік ұйымдастырушылық-педагогикалық қызметінің процесі педагогикалық кадрлардың тұлғалық модельдік бейнесіне ықпал етудің нәтижесі ретіндегі тәрбие беру жұмысының сапасын жетілдіру мен арттыру мақсатында әріптестердің белсенді өзара шығармашылық әрекеттестіктері арқылы әлеуметтік-кәсіптік себепке, адамгершілік-этикалық негізге құрылады. Бұл процестің табысқа жетуі менеджердің тұлғалық, адамгершілік, ұйымдастырушылық-педагогикалық, кәсіптік, коммуникативтік, әлеуметтік жеке қасиетіне, оның педагогикалық кадрлармен шапшаң, жауапты және басқару-шығармашылық айланысына, мінез-құлық мәдениеті мен кішіпейіл қатынасына байланысты. Осыған сәйкес педагогикалық орта кәсіби оқу орны менеджерінің ұйымдастырушылық-педагогикалық қызметінің құрылымдық-функционалдық моделі жасалды. Модельде менеджердің коммуникативтік, басқарушылық қызметінің ерекше маңыздылығы, оқушыға жеке, кәсіптік-әлеуметтік бағыттың мотивациялық ықпалын күшейту, сыпайы әрі орынды сын, байланысты реттеу мен түзету, ең бастысы оқытушының белсенді, шығармашылық тәрбие беру жұмысына бағдарлау болып табылады. Бұл арада менеджердің оқытушыға дербес, ізгілікті қатынасы, оны оқу процесінде ғана емес, сондай-ақ оқудан тыс уақытта да тәрбие жұмысына өз еркімен қатысуы қажет.[65]

Менеджер оқытушылармен тұлғааралық қарым-қатынасқа түскенде біріншіден олардың әрқайсысының эмоционалдық-тұлғалық, қызығушылық-қажеттілік ерекшеліктерін ескеруі керек. Педагогикалық кадрларды тәрбие беру жұмысына тарту, яғни олармен тәрбие беру процесінің мәні мен мазмұны, оның ерекшеліктері, ұлттық және азаматтық құндылықтарды сүйеніш ету, оқушыларды нақты іс-әрекетке үйрету, тірбие берудің әр түрлі формалары, түрлері мен әдістері, оқушыларға өзіндік дара көзқарас, жаңа педагогикалық технологияларды пайалану, шығармашылық көзқарас, инновациялық әдістерді іздестіру сияқты мәселелерді кеңінен талқылау.

Оқу орындарының ұстаздар құрамының кәсіпкерлігі өте жоғары, сапалы кәсіптік білім беруге бағытталған болса ғана ол оқу процесінің тиімділігіне ықпал жасай алады;

Біздің ойымызша оку процесінің жемістілігін арттыратын негізгі педагогикалық жағдайлар төмендегілер :

- кәсіптік білім беруді стандарттандыру;

- оқытудың жаңа түрлері мен әдістерін колдануға бағытталған педагогикалык процестердің әдістемелік жағынан толық қамтамасыздандырылуы;

- педагогикалық ұжымның өз бетімен ақпараттық - әдістемелік қамтамасыздандырылуымен шұғылдануы;

- мүғалімдердің үздіксіз білім жетілдіру жүйесін жасау;

- білім беруде студенттердің ғылыми зерттеу мен оқу - іздестіру жұмыстарын дамытуды қамтамасыз етуге жағдайлар жасау.[65]

Кәсіптік білім берудің кегізгі мақсаты - түлғаның қабілеті мен мүмкіндіктерін ескеру. Сондықтан түлғаның ішкі жан дүниесіне, ақыл- ойына, дүниетанымына, мәдениетінің дамуына үлкен назар аударылуда. Оны жүзеге асыру тек қана түлғаға бейімдеп оқыту аркылы жүргізілмек. Окытудың түлғаға бейімдеу - әркім өз мүмкіндіктерін, өзін-өзі басқару, ізденіспен шұғылдану жүйесін жасау.

Окытудың түлғаға бағытталған түрлері студенттердің тұтас - түлғалық дамуын қамтамасыз ететін нақты педагогикалық технологиялары. Олар :

- түлғаны қолдауға бағытталған;

- демократияны, теңдікті, оқытушы - студент арасындағы карым қатынасты реттеу;

- қарым - қатынас технологиясы - түлғаға еркіндік пен толық ерік-
беруге баса көңіл бөлу.

Оқытудың түлғаға бейімделген технологиялары оқушылардың пәнге деген қызығушылығын арттырып, айтылған мағлұматтарды тез игеріп, оқу процесін жеделдетуі мүмкін.

Түлғалық-бағытты білім беру оқушыларды белгілі бір жауапкершілікпен өз бетінше шешім қабылдауға, оқу барысында оқушылардың ғылыми - зерттеушілігінің дамуына жағдай жасауы мүмкін. Зерттеу жұмыстары оқушылардың өз бетімен жүмыс жасау түрлерінің барлығын тиімді пайдалануға, пән аралық және пән ішіндегі байланыстарды қамтуға, оқу материалдарының жүйелілігі мен ақпараттық сыйымдылығын камтамасыз етіп, оқуды жекелендіріп, үздіксіз өз бетімен білім алу қажеттігін қанға сіңіреді.[66]

- тәжірибелік сабақтарда (тәжірибе өткізу, іскерлік ойын, машиналарда жаттығу);