Технологиялар

 

Әлеуметтік әрекет-уақытқа сәйкес реттелген әлеуметтік әрекеттің 

актісі,  әдістердің,  дағдылардың,тәсілдердің  жиынтығы  әлеуметтік 

тапсырманы  мақсатқа сәйкес орындауға бағытталған. 

Жобалау  жағдайы  -  әлеуметік  құбылыстардың,  үрдістердің 

жүйесі, жобалау әрекетіне ықпал жасайтын. 

Жобалау  жағдайы  келесідей  компонентерден  тұрады:  қатынас, 

процесстер, орта, әрекет,заттар,қызмет, құрал т.б. 

Жоспарлау-ғылыми  және  тәжірибеде  дәлелденіп  белгіленген 

мақсат,  міндеттер,  орындалу  уақыты,  темпі,құбылыстың  даму 

барысы,қоғамның қажеттілігіне байланысты  іске асу жолдары. 

Жоспарлау-ғылыми  және  тәжірибеде  дәлелденіп  белгіленген 

мақсат,  міндеттер,  орындалу  уақыты,  темпі,құбылыстың  даму 

барысы,қоғамның қажеттілігіне байланысты  іске асу жолдары.  

Әлеуметтік  жоспарлаудың  әдістері,  олардың  әлеуметтік 

жоспарлау  әдістерінің  жалпы  ғылымдық  топтасытылуы:  мәселелік-

ќұрылымдық; 

бағдарламалық-құрылымдық; 

құрылымдық-

технологиялық; 

жүйелік 

талдау 

әдісі; 

мәселелік-жүйелік; 

бағдарламалық-жүйелелік және т.б. бөлінеді. 

1.Жобаны  жоспарлауда  мақсат  міндеттерге  сай  іс  шаралар 

реттеліп    қарастырылады.  Жоспарлауда  ресурстар,  уақыт,өту  орны, 

кейнгі нәтиже есепке алынады. 

2.Одан  кейін  әлеуметтік  жоспардың  орындалу  жолдары 

қарастырылады:  іс  шаралар  реттері,  оларды  орындайтын  адамдар, 

қажетті  ресурстар,  жұмыстарды  орындау  шарттары,  қажетті 

материалдар,  жабдықтар.Орындалу  нәтижесі  әлеуметтік  бағдарлама, 

жоспар, сондай ақ  қажетті расчеттар, календарлық уақыттқа бөлінген. 

Жұмсалатын  ресурстар  жоспарлауда  нақты  болуы  қажет,  артық 

ресурстар  жобаны  орындауда  мақсатқа  жетуде  кері  әсерін  тигізеде 

деген пікірді ғалымдар білдіреді. 

Уақыт ережесі. Егерде, жоба жоспарланған уақытқа сай келмесе, 

оны бірнеше жобаға бөліп кезекпен орындалуын қарастырған жөн. 

Орын  ережесі.  Егерде,  жобаның  бір  стандарт  бойынша  үлкен 

территорияда  орындалуы  қйындық  тудырса,  онда  оны  кішігірім 

локальды  жобаларға  бөліп  бірнеше  жерде  орындалуы  қарастырылуы 

керек. 

3.  Келесіде  жоспарды  қабылдау  бекіту  іске  асады.  Арнайы 

процедура арқылы іске асады, лауазымды құжатта көрсетіледі. 

4.  Әлеуметтік  жобаны  орындау.  Басқару  структуралары, 

бөлімдері тағайындалады. Қажетті жағдайларда жобаға өзгертулерде, 

түзетулерде еңгізілулері де мүмкін. 

 

5.Орындалған  әлеуметтік  жобаның  қортындысын  шығару  есеп, 

тексеу  есептері,құжаттары  арқылы  қабылданады,  ол  туралы  ақпарат 

қортынды жасайтын құжатта көрсетіледі. 

Кейнгі нәтижені есепке алу ережесі. Кез келген жоба негативті не 

позитивті  нәтижемен  аяқталулары  мүмкін.  Сондықтан  негативті 

нәтижені  минимумға  дейн,  ал  позитивті  нәтижені  максимумға 

жеткізуге тырысу қажет. 

Әлеуметтік  жобаны  орындауға  байланысты  жұмытар  келесідей 

топтастырылад: 

ақпараттық, 

аналитикалық, 

эксперттік, 

ұйымдастырушылық, 

құқықтық, 

кординациялық, 

қаржылық, 

кадырлық,  мотивациялық,  материалды–техникалық,  коммерциялық, 

оқытушылық,  болжаушылық,  пропагандистік,  қамтамасыз  ету 

қызметі. 

Форма  –белгілі  түрде  реттелген  қызмет,мазмұнды  ұйымдастыру 

тәсілі, 

әдісі, 

құралы, 

жобаны 

орындаушылар, 

қажетті 

аудиториялар.Жоба түрінің сыртқы көрнісі. 

Құрал-мақсатқа  жету  үшін  қолданылатын  тәсілдер,  операциялар  

жиынтығы. 

Жобаны  орындау  барысында    орындалатын  іс  шараларға  қарай 

әдіс,  тәсілдер  нақтыланып,  қолдануға  лайықтылары  таңдалып 

алынады. 

Әлеуметтік жобаны орындауда уақытша басқару орган құрылады, 

жоба  аяқталғаннан  кейін  таратылады,  немесе  бақа  жаңа  жобаны 

орындауға кіріседе. 

Әлеуметтік  жобалар:  түрлері,  классификациясы  (тарихи-мәдени 

бағытталған әлеуметтік жобалар; әлеуметті-педагогикалық және т.б.).  

Жоба  -  (латынша  projectus-алға  қарай  лақтыру;  жобалау  – 

болашақтағы  объектінің  образын  жасау)  құжаттар  жиынтығы 

(расчетар,  чертеждар),  белгілі  затты,  құрлысты  орындау  үшін 

жасалған жоспар, құжат. 

 Әлеуметтік жобалаудың жіктелуі:  

-  қоғамдағы  әлеуметтік  мәселелердің  қолдануына  байланысты  

шешілуіне байланысты; 

- әлеуметтік жобаны қарастыру, құрастыру уақыты бойынша; 

-  әлеуметтік  жобада  қарастыру  мәселесінің  күрделігі  тереңдігі 

бойынша;  

-  әлеуметтік  жобаның  мазмұндық  сипатына,  қолданылатын  әдіс, 

тәсілдерге, дәлелдігіне қарай; 

-  әлеуметтік  мәселелердің  шешілу  масштабына  қарай.  Бұл 

тұрғыда  локальдық  жеке  мәселелерді  шешуге  бағытталған,  және 

 

стратегиялық  базистік  мәселелерді  шешуге  бағытталған,  ұзақ  уақыт 

мерзімде шешілетін. 

Басқаша  жіктеу келесідей сипаттарына қарай жіктеледі: 

-әрект  жасау  сферасына  қарай:  техникалық,экономикалық, 

әлеуметтік, аралас,  ұйымдастырушылық.; 

-құрамы, 

құрылымына  қарай:  монопроект,  мультипроект, 

мегапроект.  Монопроект  -  әртүрлі  типтегі  жеке  жоба  түрі. 

Мультипроект-  бірнеше  монопректілерден  тұратын  кешенді  жоба, 

көпжобалық басқаруды қажет ететін. 

Мегапроект  -  белгілі  региондардың,  салалардың  дамуын 

қарастыратын  бағдарлама.  Оның  құрамына    бірнеше  моно  және 

мультижобалар кіреді. 

Әлеуметтік жобалаудың ерекшеліктері: 

• әлеуметтік мәні, нәтижесі бар әрекет;  

• нәтижесі тәжрибелек  мәнге ие;  

• жоспарланып ойластырылған;  

• оның барысында конструктивтік әрекеттесуге түсу іске асады; 

• ол арқылы әлеуметтік дағды қалыптасады. 

Әлеуметтік  жобалауды  орындауда  атқарылатын      жұмыстар 

негізгі  және  қамтамасыз  етуге  қажетті  деп  екі  топқа  бөлінеді. 

Негізгілерге  жатады:  жобалауға  дейнгі  саралау,  негізгі  мақсатты 

белгілеу  жұмысты  жоспарлау,  жұмысты  жүргізу  ,жобаны  қабылдау, 

бекіту, қажетті жағдайда өзгертулер еңгізу, қортынды шығару. 

Сонымен,  әлеуметтік  жобалау  ғылыми  басқару,  жоспарлау, 

болашақта іске асатын әлеуметтік объектінің дамуы. 

Жобалау түрлеріне қарай:инвестициялық, инновациялық, ғылыми 

зерттеушілік,білім берушілік. 

-  Жоба  масштабына  қарай:  дүниежүзілік,  мемлекетаралық, 

ұлттық, региноаралық,корпоративтік, ведомствалық,жеке мекеледің. 

- Жобаның орындалуының созылу мерзіміне қарай: аз уақытта (3) 

жылда  орындалатын,  (3  жылдан  5  )  орташа,  ұзақ  (5  жылдан  астам) 

уақытқа созылып орындалатын. 

Әлеуметтік жобалаудың бағыттары 

Аймақтық  стратегияның  түрлері.  Стратегиялық  жобалау  мен 

жоспарлау. 

Мақсатты 

аймақтық 

бағдарламалар. 

Аймақтық 

жобалаудың технологиясы. 

Электральды  мінез-құлықты  жобалау.  Электральды  мінез-

құлықты  зерттеу  мәселесі.  Электральды  мінез-құлықты  әлеуметтік 

жобалауды бағыты. 

Өмір  сүру  салты  -  әлеуметтік  жобалауды  объектісі.  Адамның 

өмірлік  қамтылу  жүйесі  және  өмірлік  жағдайлар  әлеуметтік