Таубаева ш. Т., Иманбаева с. Т., Берикханова а. Е

әдістердің кешені
ғана оқушылардың бойында қажетті тұлғалық сапа- 
ларыныц қалыптасуы турапы тұсінікті дұрыс құруға мүмкіндік береді.
Оқушылардың тэрбиеліліғінін неғізіне Л.С.Вығотскийдің бала- 
ның жас ерекшелігі мен жеке бас қасиеттерінің дамуы туралы неғізғі 
ұстанымын басшылықка алуға болады. Бұл үстаным бойынша, оку- 
шылардың тәрбиелік деңгейін анықтауда баланың әр жас кезеңіндеғі 
орталык психологиялық жана құрылымының, яғни 
өзіндік санасының
қалыптасуын
ескеруді керек етеді. Окушылардың өзара қарым-каты- 
насы олардың тэрбиелік деңгейін анықтауда басты рөль атқарады деп 
түйіндейді.
Оқушынын тәрбиелік деңгейі жас ерекшелігіне, меңгерілген бі- 
лім, білік, іскерлік дағдыларына лайыкты әлеуметтік жэне әдептілік- 
адамгершілік қарым-қатынастағы жеке басының мінез-қүлық көріні- 
сімен анықталады. Олай болса, 
тәрбиелік өлшемнің көрсеткіші
әр 
сыныпта өзгеріп отыратындыктан, педагогикалық тұрғыдан субьек- 
тивтік баға беріледі.
М.И.Шилова тәрбиелік жүйеде тұлғаны диагностикалауда негіз- 
гі сапалық өлшеміне оның тэрбиелігі, білім, білік, дағды, эрудициясы, 
элеуметтік ортамен қарым катынасы, тұлғалық рухани касиеттері, 
еңбекке қатынасы, эстетикапык талғамы, өзін - өзі тануы, бағалауы, 
жетілдіруі т.б. алынады.
Диагностика - объектіге алынған тұлгаға, педагогикалык жүйе- 
ге талдау, оның дамуына, жетілу және қапыптасу үдерісін бакылай 
отырып, нәтижесін айкындау. Педагогикапық диагностика тұлғаның 
даму үдерісін зерттеу, білімге деген қатынасын, тэрбиелік деңгейлерін 
мінез - құлқын, іс - әрекетін, тұлғаралық қарым - катынастарына 
талдау жасау. 
Тэрбие диагностикасы дегеніміз
тұлғаның білімдік жэ- 
не тәрбиелік деңгейлерінің сапалық жэне сандық деңгейде жетілуіне, 
дамуына сипаттама бере отырып, өсу деңгейлерін айқындайды.
Мектепте диагностика жүргізудің негізгі максаты тұлғаның өсуі 
мен жетілуін айқындау. Тұлғаны диагностикапауда біз оның 
әлеумет-
тенуін, тәжірибесін, зиялылық жэне туа біткен
қасиеттерін негізге 
аламыз. 
Әлеуметтенуі -
дүниетанымы, адамгершілігі, эстетикалық 
құндылықтары, еңбекке қатынасы, ұйымдастырушылығы, қоғамдык 
белсенділігі; 
тэжірибелік -
ғылымилык, шеберлік, 
зиялылық -
қа- 
былдауы, ақылы, есте сақтауы, ерік - жігері, 
туа біткен қасиеттер
- 
жүйке жүйесі, мінезі, бейімділік қасиеттері.
Педагогикальіқ - диагностикалық эксперимент құрылымы мен
шарттары.
Педагогикалық - диагностикалық эксперимент 
құрылы-
мына
бастапқы зерттеу, анықтаушы, қалыптастырушы, бақылау, са- 
лыстыру, қорытындылау, бекіту қамтылады. Диагностикапаудың эдіс- 
темесіне, эдіс - тәсілдеріне сүйене отырып бақылау эдісі, сауалнама 
эдісі, эңгіме, эңгімелесу, интервью, тест, контект талдау т.б. әдістер 
негізінде эксперименттік жұмыстар жүргізу көзделеді.
196

Педагогикалық - диагностикалык зерттеуде ең маңызды әдіс- 
тердің бірі контект тапдау әдісі, зерттеуге алынған объектіден жазбаша 
шығарма, хат, эссе жазу аркылы окушының іс - әрекетіне мазмұнды 
тапдау жасапады. Жиі жүргізілген контект - талдау әдісінде оқушыға 
жекелей тұлғалык сыпаттама бере аламыз.
Мэліметтерді алу жэне жинактауға байланысты аз уақыт ішінде 
тест жүргізу арқылы түлғаның қабілеті мен көңіл - күйін айқындауда 
тест әдісінің көптеген бағыттарын пайдалануға болады: тұлғаға бағыт- 
талған, жобапау, интеллектіні айкындау, сыни тұрғыда ойлау, крите- 
риалдык - бағытталган т.б.
И.М.Борытко түлганың тәрбиелігі мен білімділігіне диагнос- 
тика жүргізуде төмендегі 

жүктеу 5,09 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: