4.6 Ұлттың тәрбиелік әлеуеті.Кез келген халықтың рухани-адамгершілік өмірінде халықтық педагогика бай және сан-алуан, өйт-кені ол түрлі этникалық ұлыстардың мыңдаған жылғы тәжірибесімен жасалған педагогикалық мәдениеттің ажырамас бөлігі болып табы-лады. Халықтық дәстүрлер әрқашан адамзаттық дамудың барысында, өзін этникалық, халықтық сананың табиғи құрамдас бөлігі екенін көр-сетті. Соған қарамастан дәстүрдің ескісі мен жаңасы да өзгеріске ұшы-рауда. Бірақ олардағы басты нәрсе - өтіп бара жатқан ұрпақ пен келер ұрпақтың арасындағы жанды байланыс болып сақталып келеді. Сондықтанда осы заманғы тәрбиенің мәні - халықтардың озық ізгілік дәстүрлерін қайта жандандыру арқылы ұрпақтардың адамгершілігін нығайту болып табылады.
Ұлттық мәдени құндылықтарды тәрбиелеу жүйесінде қолдану.Еліміздегі бейбітшілік пен ұлтаралық бірлік, ішкі және сыртқы саясат, соның ішінде ұлтаралық мәдениетті қалыптастыру мәселе-сі негізгі орын алады. Сондықтанда, негізгі міндет ұлттық мәдениет пен әлемдік өркениетті өзара сабақтастыра отырып, бүгінгі ХХІ ғасыр ағымына лайықты тұлға қалыптастыру.
Жастарға тәрбие беру көне түркі тектес халықтар дәуірінен бастау алады дейтін болсақ, тәрбиенің негізгі кө-зіне – көне тастағы жазбалар, халық ауыз әдебиеті мұралары, этнографиялық материалдар, халықтық салт-дәстүрлер, отбасы тәрбие-сі жатады.
Ұлттық тәрбиенің мақсатына тұлғаны ұлттық және жалпыадам-заттық құндылықтарға бағдарлау, ана тілін және мемлекеттік тілді, қазақ халқының, Қазақстан Республикасындағы этностар мен этника-лық топтардың мәдениетін құрметтеуге тәрбиелеу.
Жалпыадамзаттық құндылықтар - адам өмірі, бостандық, отба-сы, қарым - қатынас, адам бақыты, ұрпақ жалғастыру, еңбек ету, та-быс, ынтымақтастық, белсенділік, тәуелсіздік, махаббат, заңдылық, еркіндік, мәдениет, бейбітшілік, денсаулық және т.б.
Жоғары сапа деңгейіндегі ХХІ ғасырдағы немесе әлемдік жүйе-дегі құндылықтар - адам құқықтары, демократия, азаматтық қоғам, өркениет, әлемдік мәдениет және т.б.
Әлеуметтік құндылықтар - әлеуметтік орта, бедел, намыс, абы-рой, парыз, қарыз, тұрмыс, теңдік, еркіндік және т.б.
Рухани-адамгершілік, мәдени құндылықтар – өнер, мәдениет, әдебиет, тарих, тіл, діл, ар, ұят, дәстүр, әдет-ғұрып, салт, ұлттық дүниетаным, туыстық қатынастар, Отан, Ана, Жер және т.б.».
Ғалымдардың құндылық ұғымына берген тұжырымдары тұлға бойындағы рухты қалыптастыруға бағытталады.Рухы күшті халық тұрғанда жер де, ел де бар, халық бар, сенің тілің мен мәдениетін дамиды, рухың биіктеп, әлемдік өркениет көшіне ілесе алатын мәңгілік елге айналады.
Достарыңызбен бөлісу: |