9
«скансена» деп атайды. Себебі бұндай мұражай 1891 жылы Швецияның
Скансен аралығында ашылған.
Мұражай-қорықтар
дегеңіміз
мәдени
және
табиғи
мұраның
территориялары мен жылжымайтын объектілерін музейлендіру негізінде
құрылған және соған сәйкес мәртебе алған ашық аспан астындағы музейлер
тобы. Музей-қорықтар бір территорияда болуы немесе бірнеше жинақталған
территорияларды қамтуы мұмкін.
ХХ ғасырдың соңынан бастап музей-қорықтар объектілері арасында өзара
байланысты қайта құру немесе сақтау үлкен роль атқаруда. ХХІ ғасырда
мұражай-қорықтарды сақтау мен дамытудың маңызды факторы сәйкес
заңдылықты өңдеу мен әрекетке кіргізу болып табылады.
Қазақстанда 26 мыңға жуық мемориалдық, тарихи, археологиялык,
архитектуралық және тұғырлы ескерткіштер бар. Оларды сақтау, зерттеу.
құжаттау мақсатында мәдениет, ақпарат және қоғамдык келісім министрлігі
жүйесінде
арнайы
институттар:
«Казпроектреставрация»,
трест
«Казреставрация», республикада 21 реставрациялық шеберханалар, 10
мемлекеттік тарихи-мәдени қорық-мұражайлар қалыптасқан.
Зерттеу көкейкестілігін ашық аспан астындағы мұражай қызметін
жетілдіру қажеттілігі және қазіргі кезеңде мәдени қорықтар қызмет көрсету
сапасын арттырумен анықталады.
Мұражайлар өз профилі бойынша археологиялық, тарихи, нақты-тарихи,
тарихи-мәдени мұражай-қорықтар, этнографиялық, көркемдік, ғылыми-
техникалық, сәулеттік, мемориалдық, ашық аспан асты болып келеді.
Мұраны көкейтестілендіру дегеңіміз - нысандары мен оларды
интерпретациялауда әлеуметтік-мәдени ролінің белсенділігін арттыру жолдары
арқылы осы заманғы мәдениетке мәдениш табиғи мұраны ендіру мен сақтауға
бағытталған қызмет іс жүзінде нысандарды пайдаланудың белгілі бағыттары
қалыптасқан; бастапқы арнаулы бойынша; бастапқыдан айрықша, бірақ
нысандардың сана құндылығына зиян келтірмейтін арналуы бойынша;
презентация және зерттеу мақсаттарына орайш. Көптеген жағадайда
басымдық немесе жалғыз мүмкіндік жолы ретінде оны музейлендіруі
қарастырылады.
Ансамбльдік мұражай ашық аспан астындағы мұражайлардың бір түрі
болады. Бұның қызметі ең алдымен мәдени және табиғи мұраның
жылжымайтын
нысандарын
музейлендіруге
арналған.
Ансамбльдік
мұражайларға - үй-мұражайы, мұражай-монастрлер, мұражай-храмдар,
мұражай-усадьбалар, мұражай-сарайлар және т.б. жатқызылады.
Мұражайларды сақтайтын мұраларыш доминантты үлгілеріне орай
коллекциялық мұражайлар және ансамбльдік мұражайлар,- деп бөлуді Ресей
музейтанушылары 1980 жылдарының соңында ұсынды.
Мәдени мұра нысандарын бірегей мемлекеттік тіркеу (реестр
Достарыңызбен бөлісу: