5. ПӘН БОЙЫНША ДӘРІСТЕР КЕШЕНІ
5.1. Дәрістердің тезистері
1 тақырып: Билік мемлекет мәнінің негізгі белгісі мен негізгі мазмұны ретінде (2 сағат)
Алғашқы қауымдық қоғам, оның дамуы және ыдырауы.Мемлекет пен құқықтың пайда болуы, оның объективтік заңдары. Мемлекет пен құқықтың қалыптасу жолдары мен нысандары.Мемлекеттік билік: түсінігі мен белгілері.Мемлекет ұғымы мен белгілері.Мемлекет функциясы түсінігі және оның түрлері.Мемлекет функциясын жүзеге асыру әдістері мен нысандары.Мемлекеттің типі: формациялық және өркениеттік көзқарастар.Мемлекет нысаны ұғымы және оның элементтері.Басқару нысаны.Мемлекеттің құрылым нысаны.Саяси режим
2 тақырып: Мемлекет пен құқықтың қазіргі тұжырымдары (2 сағат)
Мемлекеттің мәні: әр түрлі көзқарастар. Әлеуметтік нормалар ұғымы және түрлері .Құқықтың ұғымы, мәні және оның негізгі белгілері.Құқықтың қағидалары мен функциялары.Құқық пен моральдың өзара байланысы.Құқықтың қайнар көздері ұғымы және оның түрлері.Құқық және құқықтық жүйе.Негізгі құқықтық семьялардың жалпы сипаттамасы.
3 тақырып: Саяси жүйе және оның азаматтық қоғамды қалыптастырудағы ролі (2 сағат)
Саяси жүйе ұғымы және құрылымы.Қоғамның саяси жүйесіндегі мемлекеттің орны мен рөлі. Мемлекет механизмі ұғымы және құрылымы.Мемлекет механизмі қызмет етуінің және құрылымының негізгі қағидалары.Мемлекеттік органдар: ұғымы, белгілері, түрлері
Саяси партиялар. Азаматтық қоғам ұғымы және құрылымы.Азаматтық қоғамның мәні мен қағидалары.
4 тақырып: Құқықтық шектеулер жүйесі мен мемлекет қызметін бақылау нысандары (2 сағат)
Конституцияда бекітілген “ тепе – теңдік және тежемелік жүйесі” заң шығарушы, атқарушы, сот билігінің нақты бір билік түріне қатысты құқықтық шектеулердің жиынтығын білдіреді. Құқыққа бағына отырып, мемлекеттік органдар ондағы ерекшеліктерді бұза алмайды және осы міндеттерді орындамағаны үшін жауапкершілікке тартылады. Жалпы қоғамның мемлекеттік құрылымдардың өз міндеттерін орындауды бақылауының нысандары болып референдумдар, депутаттардың сайлаушылар алдында есеп беруі және т.б. табылады.
5 тақырып: Құқық бостандықтың шамасы және адам құқығының кепілі ретінде (2 сағат)
Құқықтық мәртебе тұлғаның іс жүзіндегі мәртебесін, оның қоғамдағы нақты жағдайын бекітеді. Құқықтық мәртебе дегеніміз – субьектілердің құқықтары мен міндеттерінің, сонымен қатар, мемлекеттік органдар мен лаузымды тұлғалардың өз әлеуметтік рөлдерін орындауға бағытталған өкілеттіктерінің констиция мен заңнамада танылған жиынтығы.Құқықтар мен міндеттер құқықтық мәртебенің негізін құрайды. Құқықтық мәртебенің құрылымы төмендегідей элементтерден құралған:
құқықтар мен міндеттер;
заңды мүдделер;
құқықсубьектілік;
азаматтық;
заңды жауапкершілік;
құқықтық қағидалар.
6 тақырып: Құқықтық мемлекеттегі құқықтық реттеу шектері (2 сағат)
Жеке тұлға, құқық, мемлекет.Құқықтық мемлекет түсінігі және мәні.Құқықтық мемлекеттің қағидалары.
7 тақырып: Қазіргі ҚР заңнамасының даму бағыттары (2 сағат)
Құқық шығармашылық ұғымы, түрлері.Құқық шығармашылық қызметінің қағидалары.Құқық шығармашылықтың негізгі сатылары
НҚА жүйелеу.Заңды техника
8 тақырып: Құқықтық қатынастар теориясын зерттеудің қазіргі көзқарастары (2 сағат)
Құқықтық қатынас ұғымы және оның түрлері.Құқтық қатынастың пайда болу шарттары. Заңды факт.Құқықтық қатынас субъектілері. Құқық және әрекет қабілеттілік.Құқықтық қатынастың объектілері.
9 тақырып: Құқықтық реттеу механизмінің тиімділігі (4 сағат)
Нормативтік актілер: түсінігі, түрлері.Құқық нормасының ұғымы және белгілері.Құқық нормасының құрылымы.Құқық нормасының түрлері.Құқық нормасы мен нормативтік акті бабының арақатынасы. Құқық жүйесі мен заңнама жүйесі.Құқықты жүзеге асыру ұғымы мен әдістері.Құқық қолдану процессінің негізгі сатылары.Құқықтағы кемшіліктер және оларды толықтыру тәсілдері.Құқық нормасын талқылау ұғымы және түрлері.Құқық нормасын талқылау тәсілдері және талқылау актілері.Құқықтық реттеу механизмі.
10 тақырып: Өтпелі кезең қоғамындағы құқықтық нигилизм және құқықтық тәртіп (4 сағат)
Құқықтық сана: ұғымы, құрылымы, түрлері.Құқықтық мәдениет және құқықтық тәрбие.Құқықтық нигилизм және құқықтық идеализм. Құқықтық мінез-құлық: ұғымы, белгілері, түрлері.Құқықбұзушылық: ұғымы, белгілері, құрамы, түрлері.Әрекеттің құқыққа қайшылығын жоққа шығаратын мән-жайлар.Заңды жауаптылық түсінігі, қағидалары. Заңды жауаптылықтың түрлері.Заңдылық пен құқықтық тәртіп.Заңдылықтың қағидалары.Заңдылық пен құқықтық тәртіптің кепілдіктері.
11 тақырып: ҚР-дағы құқықтық реформаның мемлекеттік бағдарламасы (4 сағат)
Қазақстан Республикасының 2010 жылдан 2020 жылға дейінгі кезеңге арналған Құқықтық саясат тұжырымдамасы: Ұлттық құқықтық жүйенің негізі конституциялық құқық болып табылады. Оның қарыштап дамуы 2007 жылғы конституциялық реформа нәтижесінде елеулі түрде жаңарған Қазақстанның қолданыстағы Конституцияның принциптері мен нормаларына сүйенеді. Азаматтардың мемлекеттік органдарға және мемлекеттің лауазымды тұлғаларына өтініш жасау тетіктерін, олардың мемлекетті басқаруға қатысуының және өз құқықтары мен бостандықтарын қорғау тәсілдерінің нысандары ретінде жетілдіру керек, оның ішінде мемлекеттің “электрондық үкімет” арқылы ұсынатын қызметтер ауқымын кеңейту қажет. “Билік және бағыну” принциптерінен толық көлемде бас тарту мүмкін емес, алайда әріптестік-жәрдемдесу, функционалдық-клиенттік, тікелей қорғау принциптерін қолдану аясын кеңейту керек. Осыған байланысты, тіркеу, рұқсат ету-лицензиялық рәсімдерді оңайлату, коммерциялық және коммерциялық емес ұйымдардың қызметіне мемлекеттік органдардың заңсыз араласуына тосқауыл қою жөніндегі жұмысты жалғастыру қажет.
Кәсіпкерлік белсенділікті ынталандыру мақсатында агенттердің азаматтық құқық субъектілері қатарына енгізу тиімділігін қарастыру және мүліктік айналымда кең қолданылатын шарт институты ретінде агенттік келісім мәселелерін регламенттеуі қажет.Азаматтық кодекстің міндеттемелер туралы жалпы және жеке нормаларын жетілдіру жөнінде шаралар қабылдау қажет.
Зияткерлік меншік құқығын айқындайтын нормативтік құқықтық актілерді ұлттық мүдделерді ескере отырып, осы саладағы халықаралық стандарттарға сәйкес келтіруге баса назар аудару қажет.
12 тақырып: Адам құқығы мен оларды қорғау (2 сағат)
Қазақстан Республикасының жаңа Конституциясы (1995ж.) азаматтардың құқықтары мен бостандықтарын нығайта отырып, халықаралық актілердің нормалары мен принциптеріне сүйенеді. Аталған және басқа халықаралық актілер мынадай негізгі құқықтар мен бостандықтарды жариялайды: кез келген адам өмір сүруге, бостандыққа және жеке басына қол сұғылмауына құқылы; ешкім де азапталмауы, қадір – қасиетін кемсітетіндей көз алартушылыққа және жазаға ұшырамауы тиіс; барлық адамдар заң алдында тең, заңмен тең дәрежеде қорғалуға құқылы; кез келген адам тұратын орнын мемлекет шегінде еркін алмастыруға және таңдауға құқылы; кез келген адам өзінің, отбасының және басқаларының денсаулығын және тұрмыс жағдайын қолдауға қажетті өмірлік деңгейде еңбек етуге, білім алуға, дем алуға құқылы.
құқық қорғау органдарына мыналарды жатқызуға болады:
- соттардың қызметін ұйымдық қамтамасыз етуді жүзеге асыратын органдар( ҚР Жоғарғы Сотының жанындағы Сот әкімшілігі жөніндегі комитет және оның облыстардағы, Астана мен Алматы қалаларындағы әкімшілері);
- прокуратура органдары;
- қылмыстарды анықтауды, жолын кесуді және тергеуді жүзеге асыратын органдар (ҚР ІІМ, ҰҚК, ӘдМ, Қаржы полициясы агенттігінің кейбір алдын ала тергеу және анықтау органдары);
- құқықтық көмек пен құқықтық қамтамасыз етуді ұйымдастыруды қамтамасыз ететін органдар (адвокатура, нотариат).
Соттар (аудандық және оларға теңестірілгендер, облыстық және оларға теңестірілгендер, ҚР Жоғарғы Соты) бізше, құқық қорғау органдарына жатады.
5.2. Ұсынылатын әдебиеттер тізімі:
1.Актуальные проблемы теории права / курс лек. Под ред. А.Г.Хабибуллина. Уфа 1995.
2. Алексеев С.С. Общая теория права . Курс в 2 тт. М.,1981, 1982.
3. Бабаев В.К. Теория современного права. Н.Новгород. 1991.
4. Баянов Е. Қазақстан Републикасы мемлекеті мен құқығының негіздері, Алматы, 2003.
5. Венгеров А.Б. Теория государства и права. Т.1,2. М.,1996.
6. Гайман-Черновюк В.И. Очерк теолрии государства и права М.,1996
7. Жеругов Р.Т. Теория государства и права. / Ввопросах и ответах . М.,1996.
8. Ибраева А. Общая теория государства и права А., 2000
9. Ибраева А.С., Ибраев Н.С. Теория государства и права: Учеб. Пособие. – Алматы: «Жеті жарғы», 2003.
10. Жоламан Қ.Д. Мемлекет және құқық теориясы, Алматы, 2005.
11. Комаров С.А. Общая теория государства и парва Сарнск, 1994.
12. Кулапов В.Л. Юридический словарь общеобьязательных категорий и терминов. Саратов, 1993.
13. Курс лекции по теории государства и права/ под ред. А.В..Малько, Саратов. 1993
14. Комарпов С.А. Общая теория государства и права. Саранск, 1994.
15. Курс теории государства и права. / под. Ред. И.П.Марова, Тюмень, 1994.
16.Лазарев В.В. Теория государства и права. М., 1992.
17. Лившиц Р.З. Теория права. М., 1994.
18. Ибраева А.И. Мемлекет жєне ќ±ќыќ теориясы, Алматы, 1997.
19 Малько А.В. Экзамен по теории государства и права: сто ответов на сто вопросов. М., 1996.
20. Марченко М.М.Теория государства и права М., 1996.
21. Общая теория государства и права. М., 1998
22. Общая теория права. / под ред. А.С.Пиголтна. М., 2000
23. Общая теория права. Курс лекции под ред . Б.К.Бабаева, Н.Новгород, 1993.
24. Обща теория праа и госудапрства. / под. Ред. В.В.Лазарева. М., 1996.
25. Табанов С.А. Салыстырмалы құқықтану негіздері, Алматы, 2003ж.
26. Теория государства и права. / под. Ред. А.В.Венгенова. М., 1995.
27. Теолрия государства и праа. Отв. Ред. В.М. Королский. М., 1997.
28. Теория государства и права. Курс лекции под ред, М.И.Матузова. М., 1999.
29. Теория государства права . / Марченко. М., 1998.
30. Теория государства и права. / под ред. Н.А. Ктаева. Уфа, 1994
31. Теория государства и рправа. Под ред. Г.Н.Манаова .м., 2000
32. Хропанюк В.Н. Теория государства и права. М., 2000
33. Черданцев а.Ф. Теория государста и права. Курс лекции . Екатеринбург, 20001.
34. Четвернин В.А. Понятие права и государства. М.,1997.
35. Тихомиров Ю.А. Теория закона. М.,2000.
36. С. Өзбекұлы, Ө. Қопабаев. Мемлекет және құқық теориясы. – А., 2006ж.
6. СЕМИНАР (ПРАКТИКАЛЫҚ) САБАҚТАРДЫҢ ЖОСПАРЫ ЖӘНЕ ӘДІСТЕМЕЛІК НҰСҚАУ
Оқытудың кредиттік технологияға өту жағдайларында оқу-педагогикалық процессінің алдынды келесі мәселелер тұр, жалпытеориялық және әдістемелік ғылым ретінде мемлекет және құқық теориясының ерекшеліктерін нақты айқындау қажеттілігімен байланысты, кез келген студентке оның артықшылығы мен маңыздылығын жеткізу.
Мүмкіндігінше, кредиттік жүйенің құрамдас бөліктерін толық көлемде жұмылдыру: қарастыратын тақырып бойынша дәріс алдында студенттерге «дайындық материалдар» ұсыну, СОӨЖ мен семинар сабақтарына дайындалу мақсатында бяндамаларды бөліп беру, оқытушы студенттерге жеке кеңес беруді қолдану. Дәріс сабағында алған материал практикалық сабақтарда бекітіледі, жетілдіріледі. Семинар сабағында студенттер тартпа материалдармен, тестілермен жұмыс жасайды
№
|
Тақырып
|
Семинар сабақтарының сұрақтары
|
Апта
|
Әдебиеттер
|
1
|
Билік мемлекет мәнінің негізгі белгісі мен негізгі мазмұны ретінде
|
Алғашқы қауымдық қоғам, оның дамуы және ыдырауы
Мемлекет пен құқықтың пайда болуы, оның объективтік заңдары
Мемлекет пен құқықтың қалыптасу жолдары мен нысандары
Мемлекеттік билік: түсінігі мен белгілері
Мемлекет функциясы түсінігі және оның түрлері
Мемлекет функциясын жүзеге асыру әдістері мен нысандары
Мемлекеттің типі: формациялық және өркениеттік көзқарастар
Мемлекет нысаны ұғымы және оның элементтері
|
1
| 11,26
|
2
|
Мемлекет пен құқықтың қазіргі тұжырымдары
|
Мемлекеттің мәні: әр түрлі көзқарастар
Мемлекет ұғымы мен белгілері
Әлеуметтік нормалар ұғымы және түрлері
Құқықтың ұғымы, мәні және оның негізгі белгілері
Құқықтың қағидалары мен функциялары
Құқықтың қайнар көздері ұғымы және оның түрлері
Құқық және құқықтық жүйе
Негізгі құқықтық семьялардың жалпы сипаттамасы
|
2
| 4,19 |
3.
|
Саяси жүйе және оның азаматтық қоғамды қалыптастырудағы ролі
|
Саяси жүйе ұғымы және құрылымы
Қоғамның саяси жүйесіндегі мемлекеттің орны мен рөлі
Саяси партиялар
Азаматтық қоғам ұғымы және құрылымы
Азаматтық қоғамның мәні мен қағидалары
|
3
| 5,37 |
4.
|
Құқықтық шектеулер жүйесі мен мемлекет қызметін бақылау нысандары
|
Конституцияда бекітілген “ тепе–теңдік және тежемелік жүйесі” заң шығарушы, атқарушы, сот билігі - нақты бір билік түріне қатысты құқықтық шектеулердің жиынтығы
Құқыққа бағына отырып, мемлекеттік органдар міндеттерді орындамағаны үшін жауапкершілікке тартылуы.
Жалпы қоғамның мемлекеттік құрылымдардың өз міндеттерін орындауды бақылауының нысандары: референдумдар, депутаттардың сайлаушылар алдында есеп беруі және т.б.
|
4
| 26,33 |
5.
|
Құқық бостандықтың шамасы және адам құқығының кепілі ретінде
|
Құқықтық мәртебе
Құқықтық мәртебенің элементтері:
құқықтар мен міндеттер;
заңды мүдделер;
құқықсубьектілік;
азаматтық;
заңды жауапкершілік;
құқықтық қағидалар
|
5
| 4,11 |
6.
|
Құқықтық мемлекеттегі құқықтық реттеу шектері
|
Жеке тұлға, құқық, мемлекет.
Құқықтық мемлекет түсінігі және мәні.
Құқықтық мемлекеттің қағидалары.
|
6
| 6,19 |
7.
|
Қазіргі ҚР заңнамасының даму бағыттары
|
Құқық шығармашылық ұғымы, түрлері.
Құқық шығармашылық қызметінің қағидалары.
Құқық шығармашылықтың негізгі сатылары
НҚА жүйелеу.Заңды техника
|
7
| 33,37 |
8
|
Құқықтық қатынастар теориясын зерттеудің қазіргі көзқарастары
|
Құқықтық қатынас ұғымы және оның түрлері
Құқтық қатынастың пайда болу шарттары. Заңды факт
Құқықтық қатынас субъектілері. Құқық және әрекет қабілеттілік
4. Құқықтық қатынастың объектілері
|
8
| 2, 4 |
9.
|
Құқықтық реттеу механизмінің тиімділігі
|
Нормативтік актілер: түсінігі, түрлері
Құқық нормасының ұғымы және белгілері.Құқық нормасының құрылымы
Құқық нормасының түрлері
Құқық нормасы мен нормативтік акті бабының арақатынасы
Құқық жүйесі мен заңнама жүйесі
Құқықты жүзеге асыру ұғымы мен әдістері
Құқық қолдану процессінің негізгі сатылары
Құқықтағы кемшіліктер және оларды толықтыру тәсілдері
Құқық нормасын талқылау ұғымы және түрлері
Құқықтық реттеу механизмі
|
9-10
| 5,6 |
10
|
Өтпелі кезең қоғамындағы құқықтық нигилизм және құқықтық тәртіп
|
Құқықтық сана: ұғымы, құрылымы, түрлері
Құқықтық мәдениет және құқықтық тәрбие
Құқықтық нигилизм және құқықтық иедеализм
Құқықтық мінез-құлық: ұғымы, белгілері, түрлері
Құқықбұзушылық: ұғымы, белгілері, құрамы, түрлері
Заңды жауаптылық түсінігі, қағидалары,түрлері
Заңдылық пен құқықтық тәртіп.Заңдылықтың қағидалары
Заңдылық пен құқықтық тәртіптің кепілдіктері
|
11-12
| 37,38 |
11
|
ҚР-дағы құқықтық реформаның мемлекеттік бағдарламасы
|
Ұлттық құқықтық жүйенің негізі конституциялық құқық.2007 жылғы конституциялық реформа
Азаматтардың мемлекеттік органдарға және мемлекеттің лауазымды тұлғаларына өтініш жасау тетіктерін, олардың мемлекетті басқаруға қатысуының және өз құқықтары мен бостандықтарын қорғау тәсілдерінің нысандары ретінде жетілдіру, мемлекеттің “электрондық үкімет” арқылы ұсынатын қызметтер ауқымын кеңейту
Кәсіпкерлік белсенділікті ынталандыру, мүліктік айналымда кең қолданылатын шарт институты ретінде агенттік келісім мәселелерін регламенттеу.
Азаматтық кодекстің міндеттемелер туралы жалпы және жеке нормаларын жетілдіру жөнінде шаралар қабылдау.
Зияткерлік меншік құқығын айқындайтын нормативтік құқықтық актілерді ұлттық мүдделерді ескере отырып, осы саладағы халықаралық стандарттарға сәйкес келтіру.
Әлеуметтік, экологиялық заңнамаларды дамыту
Қылмыстық саясатты жетілдіру.
|
13-14
| 12,29 |
12
|
Адам құқығы мен оларды қорғау
|
халықаралық құқықтар мен бостандықтар
Президент жанындағы адам құқығын қорғау жөніндегі орган.
Құқық қорғау органдарының қызметтері мен түрлері
|
15
| 8,16 |
Достарыңызбен бөлісу: |