II.4.Тәжірибелік - эксперименттік жұмысының нәтижесі

Жалпы 70 оқушы қатысты

Анықтау эксперимент барысында нақты өлшемдер мен көрсеткіштер арқылы екі компонент бойынша (эмоциональдық – мотивациялық, танымдық) оқушылардың экологиялық білімділігінің алғашқы деңгейі анықталды.

Оқушылардың экологиялық білім мен тәрбие беру, табиғат ресурстарын тиімді пайдалану мен қоршаған ортаны қорғауда белсенді әрекет жасай алатын жеке тұлғаның экологиялық сенімін қалыптастырып, белсенділігін көтеру. Сондықтан инновациялық оқыту технологиялар арқылы экологиялық білім беру оқушылардың табиғатқа деген көзқарасын қалыптастыру арқылы жүзеге асады. Осыған байланысты оқушылардың экологиялық деңгейін анықтауға болады.

Жоғарғы деңгей: Инновациялық оқыту технологиясы арқылы экологиялық білімді жақсы менгерген, оның күнделікті өмірде қажеттілігін сонымен түсінеді, теория жүзінде алған білімін өмірмен ұштастыра алады, табиғат пен қоғамдағы өзгерістерді эмоциональды тұрғыда қабылдайды, табиғи орта қорғауға арналған іс-шараларға белсене араласады, өздігімен ізденеді.

Орта деңгей: экологиядан білімі бар болғанымен оны күнделікті өмірмен байланыстра бермейді, табиғат пен қоғамдағы өзгерістерді байқаған, эмоциональдық сезім мен тұрақты қабылдай алмайды, табиғи ортаны қорғауға арналған іс-шараларға қатысу барысында ішінара белсенділігін көрсетіп отырады.

Төмен деңгей: экология білімін нашар менгерген оны өмірде қажеттілігін түсінбейді.

Оқушыларға инновациялық оқыту технологиясы арқылы экологиялық білімділігін қалыптастырудағы эмоциональдық – мотивациялық компонентінің даму деңгейін анықтау төмендегі анкеттік сұрақтар бойынша жүзеге асты:

1. 
   Инновациялық оқыту технологиялар арқылы экология пәнін мектеп оқушыларына оқыту қажет деп ойлайсыз ба?
   
2. 
   Оқыту технологияларын экология сабағында қолдануға бола ма?
   
3. 
   Экология сабағында инновациялық оқыту технологияларын пайдаланса, сабақ қызық өте ме?
   
4. 
   Инновациялық әдіс-тәсілдер мен педагогикалық технологияларымен хабардар болғың келе ме?
   
5. 
   Инновациялық әдіс – тәсілдер мен педагогикалық технологияларды зерттеп, экология сабағында қалай қолдану керек екенін үйренгіңіз келе ме?
   
6. 
   Экология пәнінің бүгінгі таңда алатын орны қандай?
   
7. 
   Экология туралы біліміңді интернет арқылы жетілдіргің келе ме?
   
8. 
   Экологиялық этика дегенге қалай түсінесіз?
   
9. 
   Жер шарында болып жатқан табиғи апаттарға көзқарасыңыз қалай?
   
10. 
    Мектептеріңде танымжорық жұмыстарын ұйымдастыра ма?
    

Сұрақтарға берген жауаптарды қысқаша көрсетуге болады: «бірінші сұраққа» «иә» - 45 %, «жоқ» -30 % , «жауап беруге қиналамын» –25 %. Бесінші сұраққа «иә» - 50 %, «жоқ» - 15 % , «маған бәрібір» – 35 %. Жетінші сұраққа «иә» - 50 %, «жоқ» -10 % , «жауап беруге қиналамын» – 40 %.

4-сурет Инновациялық оқыту технологиялары арқылы оқушылардың экологиялық білімділігін қалыптасытудағы эмоционалдық – мотивациялық компонентінің даму деңгейінің көрсеткіштері

Қорытынды

Дәстүрлі емес сабақ технологиясы арқылы экологиялық білім беру мақсатында жүргізілген тәжірибелік – эксперимент жұмысымыздың барысы мен нәтижесі мына төмендегідей қорытынды жасауға мүмкіндік береді.

Жоғарыда аталып көрсетілгендей еліміздегі экологиялық жағдайлар кейбір жерлеріміздің экологиялық апат аймағына айналуы, педагогикалық, философиялық, психологиялық әдебиеттерге қоршаған ортаны қорғау туралы талдау жасау бұл мәселенің бірден пайда болғанын көрсетеді.

Дипломдық жұмысымда мектептің оқу – тәрбие үрдісінде инновациялық оқыту технологияларын пайдаланудың теориялық, педагогикалық негіздері жан – жақты ашылды. Инновациялық оқыту технологиялар арқылы оқушыларға білім беруге болатындығын атап көрсетті.

Экологиялық білім беру жүйесі міндеттерін шешуде жалпы орта білім беретін пәндердің алатын орны ерекше. Бұл салада педагогика теориясы мен орта мектептің осы бағыттағы іс – тәжірибесін зерттеу және экологиялық білім беру мүмкіндіктерін, орқушылардың қоршаған ортаға даген жауапкершілік қатынасын барлық пәндер негізінде жүргізуді қажет етеді.

Тақырып бойынша жүргізілген педагогикалық тәжірибелік зерттеу жұмысымызда жалпы орта білім беретін мектептерде инновациялық оқыту технологиялары арқылы экологиялық білім берудің қазіргі жағдайы зерттелініп, мына міндеттерді шешуге бағытталды:

• 
  инновациялық оқыту технологиясы арқылы экологиялық білім беруге;
  
• 
  модульдік оқыту технологиясы арқылы білім беруге;
  
• 
  деңгейлеп саралап оқыту технологиясы арқылы оқушылардың білім деңгейін тексеруге;
  
• 
  электрондық оқулықтарды қолдануға бағытталды.
  

1. 
   Қазақстан Республикасының «Білім туралы» заңы (баптары бойынша түсіндірмелері) және оны жүзеге асыру жөніндегі құжаттар. – Астана, 2000.
   
2. 
   Қазақстан Республикасының жалпы білім беретін мектептер тұжырымдамасы. //Қаз.мұғ.1991.
   
3. 
   Қазақстан Республикасының Экологиялық қауіпсіздігінің тұжырымдамасы, 1996. //Егеменді Қазақстан. 1 маусым.
   

5.Қазақстан Республикасында 2004-2015 жылдарға арналған экологиялық қауіпсіздікті сақтау туралы тұжырымдамасы. Астана, 2003.

6. Қазақстан Республикасының «Қоршаған ортаны қорғау туралы» Заңы.1997. Егеменді Қазақстан 5-6 тамыз.

7. Қоянбаев Ж.Б. Семья және балалар мен жеткіншектер тәрбиесі. –Алматы:

Рауан, 1990.-52б.

8. Бөлеев Қ.Терең тәрбие тамыры //Қазақстан 1996,№6.-44б.

9. Зверев И.Д. Экология в школьном обучении; Новый аспект образования. –

М: Знание, 1980.-45с.

10.Захлебный А.Н. Школа и проблемы охраны природы: Содержание природоохранительского образования. - М: Педагогика, 1981.-56с.

11.Сарыбеков Н.С. Воспитание любви к природе. – Алматы: Рауан, 1994.-42с.

12. Суравегина И.Г.Теория и практика форирования ответственного отношения школьников к природе в процессе обучения биологии. Автореф. Дисс.док.пед.наук. М.,1986. –32с.

13.Бейсенова А.С.Задачи экологического образования и воспитание в современной перестройке высшей школы,В сб.науч.трудов. Экологическое образование в Казахстане. –А: АГУ.1991. –100с.

14. М.Жанпейсова М.М. Модульдік оқыту технологиясы оқушыны дамыту құралы ретінде. А, 2002. - 4-6б.

15.Руссо Ж.Ж.Педагогическое сочинение. Т.2. –М.:1981. –320с.

16.Песталоции И.Г.Избранные педагогические сочининие. Т.2. –М.:1981. –250с.

17.Коменский Я.А.Избранные педагогические сочинения. М:Уч.пед.изд.1955. – 230с.

18. Құнанбаев А. Шығармалары – А: Жалын 1995.-330б.

19. Валиханов Ч. Следы шаманство у киргизов. Изб.произв.Каз. гос. изд. – Алматы, 1952.- 144 -147б.

20. Алтынсарин Ы. Таңдамалы шығармалар. – Алматы,1995. – 415б.

21.Иоганзен Б.Г., Лаптев И.П., Львов Ю.А. Экология , биогеоценология и охрана природы. – Томск: ТГУ, 1979.-142б.

22. Бұзаубақова К.Ж. Жаңа педагогикалық технология. –Тараз 2003.-137б.

23.К.Салпынова Экологиялық тәрбие берудің қазіргі жағдайы //География Казахстана и экология №3 2004 – 8б.

24.Бейсенова А.С. Қазақстан Республикасында эколог мамандарын даярлау А, 1987.-8б.

25. Болдырев Н.И. Мектептегі тәрбие жұмысының методикасы. –А: Мектеп.- 87б.

26.Фурсов В.И., Фурсов О.В. Экологическое воспитание и образование молодежи А. Рауан 1996 –15б.Суравегина И.Т. Теория и практика формирования ответственного отношения к природе в процессе обучения биологии : Автореф. дис.док.пед.наук. – М.,1986.-32с.

27. Даменова А.Қ. Компьютерлік технологияны экология сабағында пайдалану жолдары. «Ұстаздарды дайындаудағы педагогикалық инновациялар» атты халықаралық ғылыми – практикалық конференция 7 – 8 сәуір, Тараз, 2005 72-73б.

28. Таможняя Е.А. Компьютерные технологий: возможности использования.

// География в школое 2002№3. с 42-51.