26
«Сенсорлық процестері мен кеңістіктік-уақыттық бейімделуін дамыту»
бөлімі келесідей бөлімшелерді қамтиды:
1)
есту қабілетін дамыту;
2)
көру қабілетін дамыту;
3)
кеңістікте бейімделуін дамыту;
4)
уақыттық бейімделуін дамыту;
5)
тактильдік-қозғалыстық түйсігін дамыту;
6)
дәм және иіс сезімін дамыту.
«
Қимыл-қозғалыс саласын дамыту» бөлімі келесідей бөлімшелерді
қамтиды:
1)
ұсақ моторикасын дамыту;
2)
мимикасы мен пантомимикасын дамыту;
«
Зерделік саласын дамыту» бөлімі келесідей бөлімшелерді қамтиды:
1)
жадын дамыту;
2) тіл мен ойлау қабілетін дамыту;
3) қиялын дамыту;
4) зейінін дамыту.
Сабақ барысында іс жүзіне асырылатын жалпы түзету жұмысы жеке
оқушыларға немесе шағын топ оқушыларына тән кемшіліктерді түзетуге
арналған сабақтармен толықтырылуға міндетті. Мысалы, бір балаларда
қолдың ұсақ қимылдарының дамымағаны айқын байқалады, ал басқаларында
көру арқылы қабылдау үдерісі әлсіз, ал үшіншілеріне кеңістікте бағдарлау
қиындықтар туғызады. Зерде дамуы бұзылған балаларға дер кезінде
көрсетілетін психологиялық педагогикалық көмек олардың табысты
оқуының алғы шарты болып табылады.
Өзгеріске, жаңалыққа толы бүгінгі заман талабы мұғалімге алдында
отырған бірі шапшаң, бірі баяу, енді біреулері төмен қабылдайтын зейіні,
қабылдауы, есте сақтауы, ойлауы әр қилы шәкірттердің жүрегіне жол таба
білетін білім біліктілігі жоғары, жаңашыл, ізденімпаз ерен қасиет иесі
болуды міндеттейді. Әлемдік оқу үрдісінің өзегі – жаңа технологиялар екені
мәлім. Әрбір технология өзіндік жаңа әдіс тәсілдерімен ерекшеленеді. Әдіс
тәсілдерді мұғалім ізденісі арқылы оқушы қабілетіне, қабылдау деңгейіне
қарай іріктеп қолданады.
Сонымен қатар, зерде даму бұзылған балаларды түзете-дамыту кезінде
заманауи жаңа әдіс-тәсілдерді қолдану: біріншіден, оқушылардың білімін
берік меңгерту құралы болса, екіншіден, балалардың сабаққа деген
қызығушылығын, белсенділігін арттырып, білім сапасын көтеру болып
табылады.
27
28
29
30
ИНКЛЮЗИВТІ БІЛІМ БЕРУДІ ЖҮЗЕГЕ АСЫРУ БАҒЫТЫНДА
ЖҮРГІЗІЛЕТІН ЖҰМЫСТАР
Кабиева Гулбариса Нагимовна
Атырау облысы, Индер ауданы,
М.Сиранов атындағы орта мектептің педагог-психологы
«Мүмкіндігі шектеулі азаматтарымызға көбірек көңіл бөлу керек. Олар
бізде аз емес. Ондай адамдарға қамқорлық көрсетілуі тиіс. Бұл өзіміздің және
қоғам алдындағы біздің парызымыз»
Н.Ә. Назарбаев
Инклюзив–сөзі латын тілінен аударғанда «өзімді қосқанда» ал,
ағылшын тілінен аударғанда «араластырамын» деген мағынаны білдіреді.
[
Бүгінгі таңда инклюзивті білім беруді қолдау бағытында жалпы білім беретін
мектептерде ақыл-ой дамуында ауытқуы бар немесе психикалық дамуы
тежелген оқушылар білім алуда. Әр оқуышының білім алуда өз ерекшеліктері
31
бар].Мәселен әр оқушының эмоционалдық және психикалық таным
процестерінің дамуы деңгейі әртүрлі.
Қазіргі таңда әр оқушыға жеке тұлға ретінде қарап, саналы тәрбие
сапалы білім беру өмір талабы болып табылады. Осы ретте мектебімізде
мүмкіндігі шектеулі оқушының даму деңгейі мен жас ерекшелігі ескеріліп
білім берілуде. Бүгінде еліміздің барлық аймағында мүмкіндігі оқыту
сыныптары біртіндеп ашылып жатыр.
[
Инклюзивті білім берудің мақсаты: даму мүмкіндігі шектеулі
балаларды қалыпты балалармен бірге білім беру. Яғни адамның жынысына,
дініне, шығу тегіне қарамастан тең құқылы жеке тұлға ретінде білім беру
жүйесі болып табылады.]
Бүгінгі таңда даму мүмкіндігі шектеулі балалар проблемасы өзекті
мәселелердің бірі болып отыр. Әр баланың өз өзінің адамгершілік қасиетін
бағалауы, өзіндік менін анықтауға ықпал ету. Адам бойындағы жақсы мен
жаман қасиеттерді ажырата отырып, өмірде қолдана білуге үйрену.
[
Қарым-қатынас мәдениетін сақтай отырып, өз ойын еркін жеткізуге
ойлап сөйлеуге дағдылану. Ойын кезінде бұрын бала мән бермеген қарамаған
нәрселерге көңіл бөлуге болады]. Дидактикалық ойындар оқытушыға әртүрлі
педагогикалық тапсырмаларды сабақ кезінде қолдануға мүмкіндік береді.
Даму мүмкіндігі шектеулі балалар ойындарды қызығушылықпен орындайды.
Дидактикалық ойындар баланың сабақта қызығушылықпен қабылдауына
мүмкіндік береді. Сабақ оқыту кезіндегі ойындар баланың ойын кезеңінен
өтіп білім алу кезеңіне қалай өткенін байқамай қалады. Балалардың мәтінді
оқуы және ойын түріндегі оқуы, санауы, есеп шығаруы неше түрлі
фигураларды құрастыруы баланың ой өрісінің дамуына сөздік қорының
молайуына әсерін тигізеді. Дидидактикалық ойындар баланың қиялын
шарықтатады, көңілін көтереді. Ойындар баланың мүмкіндігін қабілетін
көрсетеді. Ол кезде бала физикалық және психикалық түрде дамиды.
Ойын баланың қалыптасуына көмектесетін ең күшті фактор. Ойын ең
бірінші баланың жылдамдығын, икемділігін, шынайылығын, ойлау қабілетін
арттырады.
[
Даму мүмкіндігі шектеулі балалардың мінез-құлықтары жылдам өзгеріп
тұрады, көңілі басқа нәрсеге жылдап ауып кетеді. Содан кейін оның көңілін
белгілі бір тапсырмаға, сабаққа әлде бір ойынға аудару үшін көп күш керек.]
Негізінен бір ойынды таңдағанда тәртіпке шақыратын, шыдамдылыққа
үйрететін ойындар қажет. «Суреттер бір-бірімен несімен ерекшеленеді»,
«Бұлардың қайсысы артық», «Менің есімім», «Кім ең ұзын», «Бау» т.б.
Сабақ кезінде ойын бір екіден аспауы тиіс және оған 10 минуттай уақыт
керек. Егер оқушы шарсаса онда оған демалуға қимылдап жүруге уақыт бөлу
керек. Сондақтан ойынды сабақтың ортасында аяғында жүргізуге болады.
Даму мүмкіндігі шектеулі балалардың бір нәрсеге көп көңіл бөліп қарауы
қиын, шаршайды әлде жалығып кетеді.
Сондықтан әр сабақты көрнекілікпен өткізген тиімді. Біздің М. Сиранов
атындағы орта мектепте былтырғы оқу жылынан бастап даму мүмкіндігі
шектеулі бір оқушы оқытылуда. Ол оқушыға екі мұғалім сабақ берудеміз. Ол
оқушымен диагностикалық зерттеу жұмыстарынан бастап, түрлі түзету
Достарыңызбен бөлісу: |
