Т. И. Есполов ҚР ҰҒА академигі, профессор



жүктеу 1,69 Mb.
Pdf просмотр
бет8/92
Дата19.01.2020
өлшемі1,69 Mb.
#27104
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   ...   92

19 
 
3. ҒЫЛЫМИ ӘЛЕУЕТТІҢ ЖАҒДАЙЫН ТАЛДАУ. 
(Ғылыммен  айналысатын  ғылыми  ұйымдардың  ЖОО,  автономдық 
білім  беру  ұйымдарының  сапалық  құрамы,  отандық  ғылыми 
кадрларды даярлаудың сапасы, шетелдік ғалымдарды тарту, сондай-
ақ  Қазақстанда  ғылыми  зерттеу  жүргізу  үшін  инфрақұрылым 
(инженерлік  бағыттағы  зертханалар,  ұжымдық  пайдаланымдағы 
ұлттық  ғылыми  зертханалар,  ғылыми-зерттеу  институттары 
және тағы басқа ғылыми ұйымдарды қоса алғандағы) 
 
Ғылыми-техникалық  әлеуеттің  ресурстық  өзегінде  «зерттемелер  мен 
өндіріс» жатады. Бұл ретте іргелі және қолданбалы ғылым басшылыққа алып, 
тәжірибелік-конструкторлық  зерттемелер  мен  ғылыми-техникалық  өнімді 
өндірістің  түрлі  саласына  енгізудің  мәні  зор.  Ал  ғылыми-техникалық 
әлеуеттің  негізгі  қозғаушы  күші  болып  білікті  мамандар  саналады.  Олар 
өзінің шығармашылық еңбегімен ғылыми-техникалық қызметке жан бітіреді.   
Ғылыми  мамандар.  Қазақстан  Республикасының  ғылыми-техникалық 
саласында  білікті  мамандар  негізгі  әлеуетті  күш  болып  саналады.  1991-2013 
жылдар  аралағында  ғылым  саласын  қаржыландырудың  деңгейі  тиісті 
деңгейде болмағандықтан ҒЗТКЖ іске асыратын ғалымдардың саны 1,7 есеге 
(40,9 мың адамнан 23,7 адамға) төмендеді, соның ішінде зерттеуші-мамандар 
1,6 есеге (27,6 мың адамнан 17,2 мың адамға) қысқарған. 
Жалпы  алғанда  2000  жылдар  мен  2013  жылдар  аралығында  ҒЗТКЖ 
жұмыстармен  айналысқан  қызметкерлердің  саны  8,9  мың  адамға  артып, 
60,6%-ды  құраса,  дәл  осы  кезеңде  зерттеуші-мамандардың  саны  8,2  мың 
адамға  ұлғайып,  90,9%-ға  жетті.  Ал  техникалық  қызметкерлердің  үлесі  0,5 
мың адамға көбейіп, 12,0%-ға артқанын байқаймыз (3.1-кесте).  
Ал  2013  жылы  ҒЗТКЖ  жұмыстармен  айналысқан  ғылыми  мамандар 
Қазақстандағы экономикалық белсенді топтың 0,3%-ын құраған.  
2013  жылы  Қазақстандағы  ҒЗТКЖ  жұмыспен  айналысушыларды  1 
миллион  адамға  шаққанда  1392  адамға  тең  келгенін  байқауға  болады.  Бұл 
басқа  елдермен  салыстырғанда  айтарлықтай  төмен  көрсеткіш.  Айталық,  1 
миллион  адамға  шаққанда  ҒЗТКЖ  айналысатын  мамандардың  саны 
Финляндияда  7832,  Исландияда  6807,  Швецияда  5416,  Жапонияда  5287, 
АҚШ-та  4605,  Норвегияда  4587,  Австралияда  3759,  Канадада  3597, 
Францияда  3213  адамды  құрайды  [1].  Сараптама  барысында  2013  жылы 
ҒЗТКЖ  жұмыспен  айналысатын  қызметкерлердің  49,9%-ы  жоғары  кәсіби 
білім  беру  саласында,  23,3%-ы  мемлекеттік  секторда,  21,2%-ы  кәсіпкерлік 
және 5,6%-ы коммерциялық емес салаларда жұмыс істегеніне көз жеткіздік.   
3.2-кестеден 
соңғы  жылдары  жоғары  оқу  орындарда  ҒЗТКЖ 
айналысушылардың  саны  айтарлықтай  өскенін  байқалады.  Олардың  үлесі 
2010  жылы  –  17%-ға,  2011  жылы  –  19,9%-ға,  2012  жылы  –  28,6%-ға,  2013 
жылы  –  38,5%-ға  өскен.  Ғылыми  кадрлардың  бұлайша  өсуіне  негізінен 
мемлекеттік  деңгейде  қолға  алынған  шаралар  ықпал  еткені  белгілі.  Қазіргі 
таңда 
жоғары 
оқу 
орындарында 
ғылыми-зерттеу 
жұмыстарымен 


20 
 
айналысушыларға  барынша  қолдау  көрсетіліп,  ғылыми-зерттеу  ісімен  ғана 
айналысатын арнайы бөлімдер жасақталуда. 
 
3.1-кесте. 2000-2013 жылдар аралығындағы Қазақстан Республикасындағы ғылым 
саласындағы білікті мамандар мен ғылыми кдарлар дайындаудың динамикасы, мың 
адамға шаққанда 
 
 
Көрсеткіш 
Жыл 
2000  2005  2006  2007  2008  2009 
2010 
2011 
2012 
2013 
ҒЗТКЖ 
жұмыстармен 
айналысушылар-
дың үлесі, мың 
адам * 
14,76  18,91  19,56  17,8 
16,3 
15,8 
17,0 
18,0 
20,4 
23,7 
соның ішінде: 
зерттеуші-
мамандар 
9,01 
11,91  12,4 
11,5 
10,8 
10,1 
10,9 
11,5 
13,49 
17,2 
Техникалық 
қызметкерлер 
3,82 
4,4 
4,49 
4,1 
3,5 
3,5 
3,8 
4,0 
4,73 
3,36 
өзге де 
1,93 
2,60 
2,67 
2,2 
2,0 
2,2 
2,3 
2,6 
2,18 
2,9 
ҒЗТКЖ 
жұмыстармен 
айналысушылар-
дың үлесі, 10 мың 
адамға шаққанда, 
экономика 
саласындағы 
адамдар. 
23,8 
26,0 
26,4 
23,1 
20,7 
20,0 
21,0 
21,4 
24,2 
27,7 
Соның ішінде, 
зерттеуші-
мамандар 10 мың 
адамға шаққанда, 
экономика 
саласындағы 
адамдар 
14,5 
16,4 
16,8 
15,0 
13,7 
12,8 
13,4 
13,6 
16,0 
20,1 
Адамдардың 
жалпы үлесі: 
магистранттар, 
аспиранттар,  
докторанттар 

4691 
245 

4718 
303 

3792 
366 

2241 
508 

988 
439 
4216 
228 
666 
6586 
20 
960 
21159 

1337 
27149 

1588 
31950 

1892 
Бітірушілер: 
магистранттар, 
аспиранттар  
докторанттар 

1467 
78 

1630 
124 

1689 
150 

1475 
114 

1111 
104 
4595 
715 
211 
6843 
171 
207 
8353 
10 
159 
10117 

257 
12962 

373 
Кесте ҚР Статистика агенттігінің мәліметтері негізінде түзілді.  
*
ҒЗТКЖ  айыналысқан  мамандардың  үлесін  анықтауда  ғылыми-педагогикалық 
жұмыстармен айналысушылар есепке алынбады, педагогикалық қызмет бойынша ҒЗТКЖ 
айналысушылар да осыған тең келеді. 
 
 
Мемлекет  басшысының  «Қазақстан  –  2050  стратегиясы»  Жолдауында 
«жоғары  оқу  орындары  жаңаша  білім  беру  жүйесін  қалыптастырып, 
технологиялық  жетістіктерді  шоғырландырған  орталыққа  айналуы  тиіс»  деп 


жүктеу 1,69 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   ...   92




©g.engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет
рсетілетін қызмет
халықаралық қаржы
Астана халықаралық
қызмет регламенті
бекіту туралы
туралы ережені
орталығы туралы
субсидиялау мемлекеттік
кеңес туралы
ніндегі кеңес
орталығын басқару
қаржы орталығын
қаржы орталығы
құрамын бекіту
неркәсіптік кешен
міндетті құпия
болуына ерікті
тексерілу мемлекеттік
медициналық тексерілу
құпия медициналық
ерікті анонимді
Бастауыш тәлім
қатысуға жолдамалар
қызметшілері арасындағы
академиялық демалыс
алушыларға академиялық
білім алушыларға
ұйымдарында білім
туралы хабарландыру
конкурс туралы
мемлекеттік қызметшілері
мемлекеттік әкімшілік
органдардың мемлекеттік
мемлекеттік органдардың
барлық мемлекеттік
арналған барлық
орналасуға арналған
лауазымына орналасуға
әкімшілік лауазымына
инфекцияның болуына
жәрдемдесудің белсенді
шараларына қатысуға
саласындағы дайындаушы
ленген қосылған
шегінде бюджетке
салығы шегінде
есептелген қосылған
ұйымдарға есептелген
дайындаушы ұйымдарға
кешен саласындағы
сомасын субсидиялау