Сќуенова Р., Нџѕыманова Н. Ћазаћстан тарихы

1 9
Ќр топ з нџсћаларын дайындап, кзћарастарын дќлел-
дейдi. Соѓынан мџѕалiм ћорытынды жасайды.
Мџѕалiм ктерiлiс барысын ќѓгiмелегенде, оћушыларды
ћатыстыра отырып, зара талћыѕа салады. Мына мќселе-
лерге назар аударылады.
— ћозѕалыстыѓ жалпыхалыћтыћ сипаты;
— Кiшi жљз рубасыларыныѓ ћџрылтайында ћаралѕан
мќселелер;
— Игельстром реформасы жќне оныѓ сќтсiздiкке џшы-
рауы;
— Сырым Датџлыныѓ патша кiметiнiѓ отаршылдыћ
саясатына ћарсы ашыћ кљреске шыѕуы;
— Ктерiлiстiѓ жеѓiлу себептерi.
Оћушыныѓ бiлiктiк сапасын жљйелеп, бiлiмiн жинаћтау
љшiн зара байланысты, бiрiн-бiрi дамытатын сџраћтар
ћойылады.
1. Ктерiлiстiѓ басты талабы — жер мќселесi болды. Нелiктен?
2. Тарихи деректерде ктерiлiсшiлер саны ћанша адам деп
крсетiледi?
3. Ктерiлiске Кiшi жљздiѓ ћандай рулары ћолдау крсеттi?
4. Нџралыны хандыћтан тайдыруда екi жаћ екi тљрлi маћсат
кздедi. Ол ћандай маћсаттар?
5. 1797 жылы Сырым Датџлы кљрестi тоћтатады. Нелiктен?
Мџѕалiм оћушылардыѓ бiлiмiн жинаћтау, бекiту сџраћ-
тарына берген жауаптарын ћорытындылап, толыћтырады.
Таћырыпты ћорытындылау мџѕалiмнiѓ тќрбиелiк баѕыт-
таѕы  ћаѕидаларына тiкелей ћатысты.
Љй  тапсырмасы
Љй  тапсырмасы
Љй  тапсырмасы
Љй  тапсырмасы
Љй  тапсырмасы ретiнде ктерiлiстiѓ хронологиялыћ
кестесiн жасауды беруге болады.
Жылдар
Негiзгi оћиѕалар

2 0
§ 4. ХIХ ЅАСЫРДЫЃ БIРIНШI ЖАРТЫСЫНДАЅЫ
ЏЛТ-АЗАТТЫЋ ЋОЗЅАЛЫСТАР
Сабаћтыѓ бiлiмдiк маћсаты.
Сабаћтыѓ бiлiмдiк маћсаты.
Сабаћтыѓ бiлiмдiк маћсаты.
Сабаћтыѓ бiлiмдiк маћсаты.
Сабаћтыѓ бiлiмдiк маћсаты. XIX ѕасырдыѓ бiрiншi
жартысындаѕы џлт-азаттыћ ћозѕалыстардыѓ себебiн,
маћсатын, барысын тљсiндiрiп, осы ћозѕалыстардыѓ бiр-
бiрiнен жќне басћа џлт-азаттыћ кљрестерден айырмашы-
лыѕын, џћсастыѕын ашып крсету. Оћушылардыѓ  наза-
рын џлт-азаттыћ кљрестердегi џрпаћтар сабаћтастыѕына
аудару.
Сабаћтыѓ дамытушылыћ маћсаты.
Сабаћтыѓ дамытушылыћ маћсаты.
Сабаћтыѓ дамытушылыћ маћсаты.
Сабаћтыѓ дамытушылыћ маћсаты.
Сабаћтыѓ дамытушылыћ маћсаты. Тарихи оћиѕаларды
салыстырып, олардыѓ џћсастыћтары мен айырмашы-
лыћтарын аныћтай бiлу. Тарихи деректер мен ћџжаттарды
оћып талдау жасап, з ой-пiкiрiн бiлдiруге баулу.
Сабаћтыѓ тќрбиелiк маћсаты.
Сабаћтыѓ тќрбиелiк маћсаты.
Сабаћтыѓ тќрбиелiк маћсаты.
Сабаћтыѓ тќрбиелiк маћсаты.
Сабаћтыѓ тќрбиелiк маћсаты. Џлт-азаттыћ ћозѕа-
лыстыѓ тарихи мќнiн, ћазаћ халћыныѓ тќуелсiздiк жолын-
даѕы ерлiк кљресiнiѓ тарихи маѓызын тљсiндiру арћылы
оћушыныѓ отаншылдыћ сезiмiн ћалыптастыру.
Сабаћтыѓ  жоспары:
Сабаћтыѓ  жоспары:
Сабаћтыѓ  жоспары:
Сабаћтыѓ  жоспары:
Сабаћтыѓ  жоспары:
1. Орта жљздегi патшалыћ реформаларѕа ћарсылыћ. Сар-
жан Ћасымџлы бастаѕан ћозѕалыс (1825—1836 жж.)
2. Кiшi жљздегi Жоламан Тiленшiџлы бастаѕан ћозѕалыс.
3. Кенесары Ћасымџлы бастаѕан џлт-азаттыћ ћозѕалыс
(1837—1847 жж.).
Базалыћ  бiлiм. 
Базалыћ  бiлiм. 
Базалыћ  бiлiм. 
Базалыћ  бiлiм. 
Базалыћ  бiлiм. 1822 жылѕы «Сiбiр ћазаћтары туралы»
Жарѕы. Орта жљздегi Саржан Ћасымџлы бастаѕан ктерiлiс.
ХIХ ѕасырдыѓ 20—30-жылдарындаѕы Кiшi жљздегi Жо-
ламан  Тiленшiџлы  бастаѕан  ћозѕалыс.
1837—1847 жылдардаѕы Кенесары Ћасымџлы бастаѕан
џлт-азаттыћ  ћозѕалыс.
Тiрек  џѕымдар. 
Тiрек  џѕымдар. 
Тiрек  џѕымдар. 
Тiрек  џѕымдар. 
Тiрек  џѕымдар. Хандыћ билiктiѓ жойылуы, округтердiѓ
ћџрылуы, Кiшi жљздегi ктерiлiстiѓ џлт-азаттыћ сипаты,
Кенесары Ћасымџлы ктерiлiсiнiѓ басты маћсаты, ћазаћ
жерiнiѓ тџтастыѕы мен џлттыћ бiрлiгiн ћалпына келтiру.
Сабаћтыѓ типi
Сабаћтыѓ типi
Сабаћтыѓ типi
Сабаћтыѓ типi
Сабаћтыѓ типi:  аралас сабаћ.
Мџѕалiм таћырыпты тљсiндiру барысында патша кiме-
тiнiѓ 1822 жылѕы «Сiбiр ћазаћтары туралы» Жарѕыны
енгiзу арћылы Орта жљзде хандыћ билiктi жойѕанын оћушы-
лардыѓ естерiне тљсiрген жн.
Патша кiметiнiѓ Ћазаћстанда жљргiзген бiрiншi рефор-
масыныѓ отаршылдыћ мќнiне оћушылардыѓ назарын ауда-

2 1
рып, оћулыћ мќтiнiнен Орта жљздегi реформаѕа ћарсылыћ
туралы здiгiнен оћып, осыѕан ћатысты сџраћтар џсына
отырып, талдауды тапсыруѕа болады.
1. 1825—1836 жылдардаѕы ктерiлiсте Абылай џрпаћтары ћан-
дай маћсатты кздедi?
2. Осы ктерiлiстiѓ џлт-азаттыћ сипатта болѕанын ћандай фактi-
лер дќлелдейдi?
3. Ресей отаршылдыѕына ћарсы кљресте ћазаћ ћоѕамында бiрлiк
болмады. Оны неден круге болады?
4. Орта жљздегi Саржан Ћасымџлы бастаѕан ктерiлiстi Кiшi
жљздегi Сырым Датџлы бастаѕан ктерiлiспен салыстырыѓдар.
Џћсастыѕы мен айырмашылыѕы неде?
Жоламан Тiленшiџлы бастаѕан Кiшi жљздегi бас ктеру-
лердi оћушылар жеѓiл меѓгередi. Мџѕалiм патша кiметiнiѓ
отаршылдыћ саясатына ћарсы ћазаћ халћыныѓ азаттыћ
кљресi бiр сќт тоћтамаѕанын айтып, сабаћтыѓ тќрбиелiк
мќнiне оћушылардыѓ назарын аударѕаны дџрыс. Картаны
пайдалана отырып ктерiлiстiѓ негiзгi мазмџны жер жќне
жайылым љшiн кљрес екенiн айтып, патша кiметiнiѓ
ћазаћтардан тартып алѕан жерлерге, орыс-казактарды жќне
орыс шаруаларын ћоныстандырѕанын ћосымша мќлiметтер
арћылы тљсiндiредi (Ћазаћстан тарихы хрестоматиясындаѕы
ћџжаттар).
Осы мќселенi бекiту љшiн оћушылармен сџраћ-жауап
арћылы ќѓгiмелескен тиiмдi болмаћ.
1. ХIХ ѕасырдыѓ 20—30-жылдарындаѕы Кiшi жљздегi кљрес
ќскери-шептер салуѕа байланысты болды. Ћандай рулар жерiнен
айырылды?
2. Кiшi жљздегi азаттыћ ктерiлiстер арасындаѕы џрпаћтар сабаћ-
тастыѕын тљсiндiрiѓдер.
3. Жоламан Тiленшiџлымен бiрге кљрес жљргiзген батырлардыѓ
есiмдерi белгiлi. Олар туралы не бiлесiѓдер?
4. Жоламан Тiленшiџлы нелiктен ћарулы кљрес жолына тљстi.
Оныѓ себебi неде?
Келесi ћарастыратын таћырыпша Кенесары Ћасымџлы
бастаѕан џлт-азаттыћ кљрес туралы. Таћырыпша тмендегi
ћџрылым бойынша оћушылардыѓ оћу, танымдыћ ћызме-
тiнде жљйелiлiк, проблемалыћ, зерттеушiлiк  баѕытында
ћарастырылады. 22—23-беттегi кесте пайдаланылады.