51
баспа тҥрінде беретін және оқу процесінің тиімділігін арттыратын қҧрал болып
табылады. Оқулық пен оқу қҧралы ҧғымы бір-біріне мағынасы жағынан
мәндес.
Оқу-әдістемелік кешен (ОӘК) тҧтастай алғанда бір бҥтінді қҧрайтын
пәндер мен қҧбылыстардың жиынтығы. Ал мектепке арналған оқу әдістемелік
кешені білім беру және тәрбиелеу процесінде белгілі бір пәнге арналған
бағдарлама бойынша қолданылатын оқу қҧралы. Зерттеу барысында
дидактиканың негіздерінің бірін қҧрайтын ОӘК-нін қҧру проблемасын
зерттеген ғалымдардың еңбектерінің сарапталуы нәтижесінде оқулықтың
теориялық негізі, қҧрамы анықталған.
Жҥргізілген зерттеулер ОӘК-нін пайдалану нәтижесінде оқушылардың
бойында тӛмендегі дағдылардың қалыптасқандығын кӛрсетті: интеллектуалы
жоғары, ҧйымдастырушы және бейімделуші қабілеті бар, ақпараттандыру
жағынан сауатты, ӛзін-ӛзі бағалай білетін тҧлға. Физикадан білім беруді жҥйелі
жҥргізу ҥшін ОӘК–ін қолдану әдістемесі жасалынды. Оның қҧрамдас
бӛліктерінің мақсаттары мен жҧмыс принциптерін, функциясын, қолдану
мҥмкіндіктерін оқушыларға білім беру жҧмыстарын ҧйымдастыру ҥшін
пайдалануға болады.
ОӘК – педагогика ғылымына жуырда енгізілген ҧғым. «Кешен» латын
тілінен аударғанда байланыс, ҥйлесім деген мағынаны береді. Физика оқу-
әдістемелік кешені мҧғалімнің, оқушының және ата-ананың ӛзара байланысын
жҥзеге асырады. Мҧғалім ҥшін кешен мыналардан тҧрады: оқу-әдістемелік
қҧралы, оқулық, тірек конспектілері, жҧмыс дәптері, есептер жинағы,
зертханалық
және
сарамандық
жҧмыстар,
электронды
оқулықтар,
тәжірибелердің, зертханалық және сарамандық жҧмыстардың компьютердегі
виртуальды ҥлгілері, танымдық оқу ойындары, тесттері. Оқушылар ҥшін кешен
қҧрамына оқулық, сыныптан тыс оқулық, жҧмыс дәптері, есептер жинағы,
виртуальды ҥлгілер енеді. «Білім мазмҧнының компоненттері» 1-кестеде
кӛрсетілген.
Білім мазмҧнының компоненттері
1 - кесте
Мазмҧны
Білім мазмҧны
Оқулықта белгілену тәсілдері
I. Негізгі білім
Заңдар, қҧбылыстар, шамалар
және т.б. іс-әрекет тәсілдері
туралы.
Мәтін, тҧжырымдар, формулалар,
қорытындылар, суреттер, кестелер,
сҥлбелер, фотосуреттер
II. Оқушылардың іс-әрекет
тҥрлерін жҥзеге асыру
тәжірибесі
Есептер шығару, сарамандық
біліктер, тәжірибелер жҥргізу
және т.б.
Мәтіндегі, мәтіннен және тараудан
соң берілетін сҧрақтар, тапсырмалар,
зертханалық жҧмыстағы нҧсқаулар
және т.б.
III. Шығармашылық іс-әрекет
тәжірибесі (оқушылардың
шығармашылық қабілеттерін
дамыту элементтері)
Шығармашылық есептер,
зерттеушіілік эксперимент,
эвристикалық әңгімелеу
Мәтіндегі оқу проблемасының
қойылымы, шығармашылық
жаттығулар, танымдық ойындар,
қызықты тапсырмалар және т.б.
IV. Дҥниеге сезімділік
қатынас тәжірибесі (тарихи
мағлҧматтар, ӛмірмен
Пәнге деген қызығушылық
пен сҥйіспеншілікті дамыту
элементтері
Мәтіндік тіл, оның қызықты
мазмҧны (тарих, ӛмірмен байланыс,
қызықты қҧбылыстар немесе
52
байланыс, кӛрсетілімдердің
эстетикалық талапқа сәйкес
болуы, әсерлендіруші әңгіме)
олардың дағдыдан тыс тҥсіндірілуі
және т.б.) формулалармен
қҧбылыстардың әсемдігі,
ғалымдардың қызметін бағалағанда
адамгершілік проблемаларының
қойылымы, пәннің, ғылымның және
т.б. рӛлінің ашылуы
Жаңа буын оқулығын пайдалану ҥшін сынаудан ӛткізіліп сынып
оқушыларының білім сапасына ҥнемі салыстырмалы тҥрде мониторинг
жҥргізіліп, талдау жасалынып отыру қажет.
Әдебиеттер:
1. Қазақстан Республикасының Президенті Н.Ә.Назарбаевтың Қазақстан
халқына Жолдаулары – 2007 жыл 27 ақпан, 2008 жыл 16 ақпан, 2009 жыл 6
наурыз.
2. «Қазақстан Республикасындағы 12 жылдық жалпы орта білім беру
Тҧжырымдамасы».
3. 2005-2010 жылдарға арналған Қазақстан Республикасындағы білімді
дамыту бағдарламасы. - Астана, 2004. - 46 с.
4. 2011-2020 жылдарға арналған Қазақстан Республикасындағы білімді
дамыту бағдарламасы. - Астана, 2004. - 46 с.
5. Дидактические требования к разработке и экспертизе программ,
учебников и элементов УМК //Сост. Ж.А.Караев, Н.Н.Нурахметов,
Б.М.Дуйсембаев, М.Ж.Жадрина, Г.З.Байжасарова. - Алматы: РИК КАО им.
Ы.Алтынсарина, 1998. - 54 с.
6. Фаизова Л.Х., Хильченко Л.А., Сыздыкбаева З. Физика және
астрономия 8. - Алматы, Атамҧра, 2004. – 255 б.
7. Фаизова Л.Х., Хильченко Л.А., Сыздыкбаева З. Физика және
астрономия 8. Оқыту әдістемесі. - Алматы, Атамҧра, 2004. – 55 б.
8. Елеусинов Б., Сыздыкбаева З., Мырзабаева А.К., Мырзабаева Р.Б.
Физика және астрономия 9. - Алматы, Атамҧра, 2005. – 255 б.
9. Хамзина Б.Е., Елеусинов Б., Сыздыкбаева З.Физика және астрономия
8. Рабочая тетрадь. - Алматы, Атамҧра, 2004. – 79 с.
53
ОРТА МЕКТЕП ФИЗИКАСЫ ЖӘНЕ ПЕДАГОГИКАЛЫҚ
ТЕХНОЛОГИЯЛАР
1
Елеусинов Б.,
2
Сыздықбаева З.,
2
Елеусинова Ҧ.,
1
Абдрахманов Н.
1
«Ӛрлеу» БАҦО АҚ филиалы Қызылорда облысы бойынша ПҚ БАИ,
2
Қызылорда қ., Қазақ гуманитарлық заң және техникалық колледжі
baur_1960@mail.ru
Мемлекеттік білім стандарт бойынша физика оқу пәні ретінде Қазақстан
Республикасының жалпы орта білім берудің базистік оқу жоспарының
мемлекеттік компонентін қҧрушылардың бірі болып табылады. Орта мектептің
физика курсында білім алушыларға физика және астрономия саласындағы
іргелі білімдердің жеткілікті деңгейдегі толық кӛлемін беру арқылы
оқушылардың ойы, танымдық және шығармашылық қабілеті дамиды. Қоғам
және адамзат дамуындағы физиканың рӛлі туралы тҥсінігі, табиғат және
қоршаған ортаға, адамның дҥниеге кӛзқарасына алғы шарт болатын әлеуметтік
маңызды бағдары, білімі, әртҥрлі мәселелерді шешуге шығармашылықпен
қолдану дағдылары қалыптасады. Физикалық білім мазмҧнының дамуы физика
ғылымының ғарыштық қҧбылыстар саласындағы, ғаламшарлар мен Жер
қойнауындағы астрофизикалық қҧбылыстар, тірі әлем қҧбылыстарының кейбір
ерекшеліктері және тірі обьектілер, ақпараттық жҥйелер жайындағы зерттеу
обьектілерінің едәуір кеңеюімен байланысты.Қазіргі техниканың теориялық
негізі және оның ажырамас бӛлігі физика болып табылады. Байланыстың
лазерлік және талшықты оптика тҥрлері, ядролық және термоядролық
энергетика, қасиеттері алдын-ала берілген материалдар жасау қарқынды
дамуда.
Орта мектепте физиканы оқытудың тӛмендегідеймақсаттары бар:
а) Оқушыларға жеке және әлеуметтік проблемаларды шешуге мҥмкіндік
беретін, физика пәні бойынша базалық білім жҥйесін шығармашылықпен
қабылдау тәсілдерін ҥйретудің ӛмірлік дағдыларын қалыптастыру;
б) Физикалық теориялардың біртҧтас жҥйесі тҥрінде кӛрініс беретін
әлемнің
шынайы
физикалық
бейнесі
арқылы оқушының
ғылыми
дҥниетанымын қалыптастыру.
Бҧл мақсаттарға жету ҥшін бірнеше міндеттерді шешу қажет:
а) білімді ҧжымдық және жеке дара қабылдау тәсілдерін тиянақты
меңгерту негізінде оқушыларды ҥздіксіз білім алуға дайындау, ол ҥшін оқу-
эксперименттік
зерттеулер
жҥргізуге
және
бақыланған
физикалық
қҧбылыстарды теориялық тҧрғыда тҥсіндіруге мҥмкіндік беретін ғылыми және
таным әдістерінің керекті дағдыларын қалыптастыру;
б) оқушы санасында табиғат пен оны танып білу туралы білімнің
қисынды жҥйесін қалыптастыру;
в) оқушылардың шығармашылық қабілетін және ойын дамыту, оларды
шығармашылық іс- әрекетке баулу;
Достарыңызбен бөлісу: |
