318
графикалық сипаттамасының тілі. UML кең профильді тіл болып табылатын
анықтау ҥшін қҧрылған, бҧл – ашық ҥлгі, UML-модельі болып аталынатын
графикалық символдарды пайдаланып жҥйенің абстрактілік модельін қҧру.
UML бағдарламалау тілі болып табылып, UML-модельдері негізінде кодты
генерациялауы мҥмкін.
UML – әдіс емес тіл екенін атап ӛтуі тиіс. UML тілі модельдеуде әр тҥрлі
пайдаланушылар мен ғылыми нысанды бағдарлауда талдау мәселелерінің кең
класы ҥшін қауымдық және дизайн ретінде пайдалану ҥшін бағытталған
(ООАП). Сонымен бірге UML атауының термині «біркелкі» кездейсоқ емес
және екі есе болып табылады. Бір жағынан, ол іс жҥзінде диаграмманың алдын
ала ӛнерін модельдеу және кӛптеген тілдерді әдіснамалар арасында қолма-қол
маңызды айырмашылықтарын жояды. Екінші жағынан, жҥйелерінің кең класс
әр тҥрлі модельдер және олардың даму кезеңдерін біріздендіру ғана емес,
бағдарламалық қамтамасыз ету, сондай-ақ бизнес-процестерді ҥшін
алғышарттар жасайды. UML тілі семантикасы жаңа модельдеу ҧғымдар одан
әрі жетілдіру ҥшін кедергі емес екенін осылай анықтайды.
UML диаграммалар мен санау стандартты жиынтығын кең ауқымда
ҧсынады.
UML диаграммасы
– элементтері жиынтығының графикалық кӛрінісі
болып табылады, жиі тҥйіндерінің (тҧлғалар) және жиектер (қарым-
қатынастармен) бар қосылған диаграмма ретінде бейнеленген. Диаграммалар
жҥйені визуалдау ҥшін әр тҥрлі нҥктелерден сурет салады. Келесі типтегі
диаграммаларды шығарады:
– пайдалану нҧсқаларының диаграммасы (usecase diagrams) – ҧйымның
бизнес-ҥдерістерді модельдеу (жҥйелік талаптар) ҥшін;
– класстар диаграммасы (class diagrams) – олардың арасындағы сыныптар мен
қарым-қатынастардың
тҧрақты
қҧрылымын
модельдеу
ҥшін.
Осы
диаграммаларды
сыныптар,
интерфейстер,
нысандарды
және
ынтымақтастықты,
сондай-ақ
қарым-қатынасты
кӛрсету.
Нысанды-
бағдарланған жҥйелерді моделдеу кезде, диаграмманың осы тҥрі жиі
пайдаланылады. Жобалау тҧрғысынан жҥйенің статистикалық тҥріне сыныптар
диаграммасы сәйкес келеді;
– жҥйелер тәртібінің диаграммасы (behavior diagrams);
– ӛзара қатынастар диаграммасы (interaction diagrams) – нысандар арасында
хабарлармен алмасуға модельдеу ҥшін. Ӛзара диаграммалардың екі тҥрі
болады: бірізділік диаграммасы (sequence diagrams) және кооперативті
диаграммалар (collaboration diagrams). Ӛзара қатынастар диаграммасында
нысандар арасында байланыстар ҧсынылады; атап айтқанда, хабарларды
нысандарға айырбастауға болады. Ӛзара қатынас диаграммалары жҥйесінің
динамикалық кӛрінісін шешу. Осы ретпен диаграммалар хабарлардың уақыты
материалдарына тапсырыс беруді, және ынтымақтастық диаграммалар
білдіретін - объектілердің қҧрылымдық ҧйымдастыру хабарларын жіберуге
және алуға кӛрінеді. Бҧл диаграммалар изоморфты болып табылады, яғни бір-
біріне айналдыруға болады;
319
– жағдай диаграммалары (statechart diagrams) – бір жағдайдан екінші
жағдайға ауысу кезінде жҥйе нысандарының тәртібін модельдеу ҥшін. Ӛзін
жағдайға қосатын ауысуларды, іс-шаралар және іс-шараларды қамтиды автомат
ҧсынылды. Жағдайлар диаграммасы жҥйенің динамикалық тҥріне жатады;
олар әсіресе интерфейс, сынып, немесе ынтымақтастықты ҥлгілеуде маңызды
болып табылады. Олар реактивті жҥйелерін модельдеу ҥшін ӛте пайдалы болып
табылады, олар нысан тәртібіне аса назар аударады.
– қызметтер диаграммасы (activity diagrams) – әр тҥрлі пайдалану
жағдайларда немесе модельдеу қызметі бойынша жҥйесін ҥлгілеу ҥшін. Бҧл
жағдай диаграммасының жеке тҥрі болып табылады; бҧл жҥйе шеңберінде бір
қызметтен басқару ағыны екінші жҥйеге ҧсынылап отырады. Қызмет
диаграммасы жҥйенің динамикалық т.ріне жатады; олар оның жҧмыс істеуі
модельдеу ең маңызды болып табылады және нысандар арасында бақылау
ағынын білдіреді;
– іске
асыру
диаграммасы (implementation
diagrams): компоненттер
диаграммасы (component diagrams) – иерархиялар компоненттерін модельдеу
ҥшін (жҥйе астында) жҥйелер; орналастыру диаграммасы (deployment
diagrams)
–
жҥйенің
физикалық
архитектурасын
модельдеу
ҥшін. Компоненттер
диаграммасында компоненттер
мен
олардың
арасындағы айырмашылықтар бірге ҧйымды ҧсынуына байланысты.
Компонентер диаграммасы іске асыру тҧрғысынан жҥйенің статистикалық
тҥріне жатады. Олар, әдетте, бір немесе бірнеше сыныптар немесе
интерфейстер бірлескен
салыстырылған
компоненті
ретінде
сынып
диаграммалар байланысты болуы мҥмкін.
MS Visual C++, Java, ObjectPascal/Delphi, PowerBuilder, MS VisualBasic,
Forte, Ada, Smalltalk сияқты қазіргі уақыттағы, интеграциясын қамтамасыз ету,
UML негізінде визуалды бағдарламалау қҧралдарын әзірлеуді алға қоса
алғанда, ең кӛп тараған тілдердің және бағдарламалау орталары бар кодты
генерациялау бағдарламаларды кері жібереді. UML дамыту назарға озық
идеялар мен әдістерін кӛптеген жылдардан бастап алынды, біз UML келесі
нҧсқасы,
сондай-ақ
басқа
да
перспективалы
технологиялар
мен
тҧжырымдамалар әсер етеді деп кҥтуге болады. Сонымен қатар, UML негізінде
кӛптеген жаңа перспективалық әдістерді анықтауға болады. UML оның ӛзегінің
басын жоққа ҧзартылуы мҥмкін
Сипаттамасы Тіл UML кҥрделілігін атап ӛте отырып, ол ресми тіліне тән
кҥрделілігі негізгі примитив кӛрсету ҥшін табиғи тілді пайдалану ҥшін кӛп
немесе аз дәрежеде қажеттілігі шыққан олардың барлық қатаң жҧмысын атап
ӛткен жӛн. Бҧл жағдайда, табиғи тіл, яғни, мета-тілі ретінде әрекет етеді, яғни,
ресми тілді сипаттау тілі болып табылады. Табиғи тілде тҥрлі дәрежеде ресми
тілде сипаттау ҥшін оның қолдану, содан кейін ресми емес болғандықтан,
дәлсіздіктер зардап шегеді. UML ӛзекті мәселе логикалық-лингвистикалық
бӛлшектерді талдау қамтымайды, бірақ бҧл мҥмкіндіктер semiformal оның
негізгі ҧғымдар стилі сипаттамасы қабылдау, атап айтқанда, қҧрылымы
сипаттау тіліне қарамастан UML кӛрсетіледі.
Достарыңызбен бөлісу: |
