-ҚОСЫМША Комсомол орта мектебінің директоры мен әдістемелік бірлестігінің мұғалім сабағына қойылатын талаптарының схемасы

Күні______________ Қолы_______________________

1. 
   Сабаққа берілген баға:
   

ә) сабақ мақсатына толық жетпеді;

б) сабақ мақсатына жетпеді.

Қажет болған жағдайда сабақтың білім беру деңгейін бағалауға болады.

2. 
   Мұғалімнің өз сабағына талдау жасату арқылы, мектеп басшысы, оның өз сыныбындағы оқушылардың білім деңгейін және талданып отырған сабақтың басқа сабақтар жүйесінде алатын орнын анықтауға мүмкіндік алады.
   
3. 
   Мұғалімнің сабақ барысындағы іс-әрекеті, еңбегі, қойып отырған мақсатының дұрыстығын бағалау.
   
4. 
   Сабақтың түрі, құралына, басты кезеңдеріне көңіл аударуы мақсатқа жету жолдары (болмаса мақсатына жете алмауы).
   
5. 
   Оқушылардың сабақ барысының әр кезеңінде жүргізілетін ұйымдастыру істері, олардың білім алуда тигізіп отырған пайдасы.
   

1. 
   Мұғалімнің сабаққа қойған мақсатының нақтылы орындалуы болмаса орындалмау мәселелерін анықтау.
   
2. 
   Мектеп басшысы мұғалім сабағының үлгілі жақтарын көрсеткісі келеді.
   

Ғалым Қоджаспарованың сабақ талдау схемасы:

1. 
   Өтілетін сабақтың тақырыбы, болмаса бөлімінде алатын орны. Сабаққа қойылып отырған мақсаттың дұрыстығын байқау.
   
2. 
   Сабақтың ұйымдастыру кезеңі:
   

ә) сабақтың құрылымы, оның әрбір элементтері үйлесімді болуы, уақыт дәлдігі. Сабақ құрылымының оқу материалы мазмұнына, қойылған мақсатқа сай келуі;

б) сыныптың сабаққа дайын болуы;

в) бүгін сабақ бойында белсенді түрде жұмыс жасауы;

г) оқушылармен сабақ барысында жеке дара, топ болып және ұжым болып жұмыс істетуді үйлестіре білу;

д) сабақ барысында уақытты тиімді пайдалана білу.

3. Сабақтың мазмұны:

а) материалдың ғылымилығы;

ә) сабақтың әр кезеңдерінде оқушылармен жұмыс жүргізу кезеңінде оқу материалдарын лайықты пайдалана білу;

б) сабақтағы өтілетін материалдың, бағдарлама талабына сай болуы;

в) сабақтың тәрбие беру бағыттары;

г) теорияның практикамен байланыстылығы, оқушылардың алған білімін практикада қолдана білуі;

д) сабақта оқытылып жатқан материалдың өткен сабақтардағы материалдармен байланыстылығы, қайталауда қолданылатын әдістер жүйесі;

е) пәнаралық байланыстар;

ж) Мұғалімнің тіл мәдениеті, сауатты сөйлеуі, сөз мәнері мен оның әсерлілігі, тіл ораманың байлығы;

з) оқушылардың сабақтан алған білім сапасы, іскерлігі мен дағдылары;

и) оқушылардың тіл байлығы, сөйлеу мәнері;

4. Сабақта қолданылған әдістер:

а) сабаққа қажетті жабдықтау, көрнекіліктер, дидактикалық материалдар, ақпараттық технологияларды сабақ кезеңдерінде пайдалану;

ә) сабақтың әр кезеңінде мұғалімнің қолданып отырған әдістері;

б) сабақта қолданып отырған әдістердің, сабақ мазмұнына, оның мақсатына және балалардың жас ерекшеліктеріне сай келуі. Қолданылып отырған әдіс-тәсілдің тиімділігі.

в) сабаққа қорытынды жасау, оқушылардың алған білім деңгейлерін тексеру, білімді нығайту мақсатында жаттығулар;

д) сабақты нашар үлгеретін, өз қатарынан төмен үлгеретін оқушылармен сабақ үстіндегі жұмыстар;

е) сабақ сапасын арттыра түсу мақсатында түрлі оқыту әдісін қолдану;

ж) оқушылардың білім дәрежесін бағалау, оның педагогикалық тұрғыдан құндылығы.

5. Мұғалімнің сабақтағы қарым-қатынасы:

Мұғалімнің сабақ үстінде жекелеген оқушылармен, бүкіл сыныппен қарым-қатынас стилі, дауыс ырғағы, ұстамдық белгілері.

6. 
   Оқушылардың сабақ үстіндегі еңбек барысы, тәртібі, мінез-құлықтары.
   
7. 
   Сабақты ұйымдастыру барысында оқушылардың оқу танымдық іс-әрекеттерінің, сабақтың әдістемелік істерінің бір бағытта болуы білім мазмұнына сәйкестігі.
   

Сабақта оқу-танымдық үрдісті таңдап алу, оның оқыту әдістемесінің лайықты болуы және оқыту, іс-әрекетіне сай келуі.

8. 
   Дидактикалық міндеттерді шешу барысында сабақтың бір кезеңінен екінші кезеңінің байланыстығы және дидактикалық мақсатқа жету жолдары.
   
9. 
   Сабақ барысында оқушылардың қызығушылығы, өтіліп жатқан оқу материалдарын меңгеруі, логикалық қорытынды жасай отырып сабақ мақсатына жеткендігін не жетпегендігін анықтау.
   
10. 
    Мұғалімге нақтылы кеңес беру (не оқу керек, осыған байланысты қандай зерделеу жүргізу керек), қажет болған жағдайда қайталап сабаққа қатынасу, оның уақытын белгілеу, талдау жасау, қорытындыға келу.
    

а) белгілі бір әдіс қолданылады;

ә) озат тәжірибе зерттеледі;

б) мұғалімнің келіспеушілігі (конфликт) туған жағдайда т.б. нақты фактілерге сүйеніп түсінісу

Талдау барысында осы мәселелер түгел ескерілуі қажет.
3-ҚОСЫМША
Мектеп басшысының басқару үрдісін жетілдірудегі сапалық көрсеткіштері

1. 
   Мектеп басшысының басқару үрдісін жетілдірудегі сапалық көрсеткіштері педагогикалық ұжымның және оның жеке мүшелерінің мектеп тұжырымдамасымен бағдарламаларының орындалу және оларды іске асыру дәрежесін талдап, анықтауға мүмкіндік береді.
   
2. 
   Бұл қосымша сауалдама басқарудың жалпы теориясына негізделе отырып, мектептегі оқу-тәрбие процесін терең талдай отыра, әр ұжым мүмкіндігіне байланысты жетілдіре түсу мүмкіндігін көздейді.
   

Келесі кезеңде, бүтін оқу жылы бойында әр сыныптар мен пәндер бойынша оқу бағдармалары бойынша қойылып отырған талаптар мен міндеттердің орындалуы бақыланады.

Оқушылардың әр қайсысының психо-физиологиялық ерекшеліктерін, олардың білім алуға құштарлығы, қызығушылығы және танымдық әрекеттерінің деңгейлерін алдын-ала зерделеп анықтау жұмысы тиянақталады.

Сондай-ақ, сабақты жүргізу барысында ұстаз бен оқушыларға қойылатын талаптар:

1. Мұғалімнің сабақ барысында нақтылы мақсат қоя білуі.

2. 
   Сабақтың ғылыми мазмұны.
   
3. 
   Оқудың өмірмен және қоғам дамуымен байланыстылығы.
   
4. 
   Оқытудың әдістері мен тәсілдерін барынша жетілдіре түсу.
   
5. 
   Оқушының ой-әрекеті белсенділігін дамыту, олардың өз алдына жұмыс істей білуіне дағдыландыру.
   
6. 
   Оқытуда әр оқушының жеке басының ерекшеліктерін ескеру.
   
7. 
   Оқушының біліктілігі мен дағдыларын қалыптастыру, бұл бағытта оларға ұдайы көмек көрсету.
   
8. 
   Оқушылардың есептеу техникасын, дидактикалық және көрнекілік материалдарды, ақпарат технологиясын ұтымды пайдалана білуге дағдыландыру.
   
9. 
   Оқушылардың танымдық әрекеттерін, қызығушылығын, қабілеттілігін арттыру жолында ұдайы іс-шаралары жүргізу.
   
10. 
    Пән бағдармаларында көрсетілген практикалық лабораториялық тапсырмаларды өз алдына орындауды үйрету.
    
11. 
    Әр оқушыға лайықты педагогикалық - психологиялық талаптарды мұқият қадағалап орындау.
    

• 
  пәндерді оқытуда әрбір жаңа сабақтың білімділік, тәрбиелік дамытушылық бірлігін қалыптастырып отыру.
  
• 
  пән апталығы, білім көрмесі, пәндік үйірмелер, пәндік олимпиадаларға, түрлі сайыстарға оқушылардың белсенді қатысуларын ұдайы бағыттап, басшылық ету.
  
• 
  Оқушылардың есте сақтау ұзақтылығы, зейін тұрақтылығы т.б. психологиялық категорияларды тәрбиелеу шараларын ұдайы қалыптастыру бағытында нақтылы атқарылуға тиісті істер жүргізу.
  
• 
  Оқушыларға білім бере отырып дамытумен тәрбиелеудің біртұтастығы:
  

ә) оқушы бойындағы бейімділікті пән мұғалімі мен бірлесіп анықтау;

б) оқушылардың танымдық әрекеттерін үнемі жетілдіру;

в) әрбір оқушының мектепте, үйде оқып тәрбиеленуіне қажетті жағдайлар жасау;

г) өзіндік білім алу мен ұйымдастыру білігі (хабарды ажырату, оны жүйелей білу, фактілерді классификациялау және одан нәтиже шығара білу, өз уақытын тиімді пайдалану) ;

д) оқушыларды бірігіп жұмыс істеуге бейімділік, келісе білу, әріптестерінің көзқарасы мен пікірін есепке алу білу ісіне бағыттау;

ж) әр пән бойынша оқулықтарды, дидактикалық материалдарды, қосымша әдебиеттерді, сөздіктер мен энциклопедияларды (жоғары сынып оқушылары) тиімді пайдалану жолында ұдайы бағыттап отыру;

з) оқушыларға арналған жалпы гигиеналық принциптерді сақтау, үйге берілетін тапсырмалардың нормативін сақтау, оқу еңбегін үйлестіріп отыру, сабақ кестесінің қалыптасқан ғылыми тұрақтылығын сақтау, апта күндерінде берілетін жүктемелерді реттеп отыру.

1. 
   Өзіңе де, оқушыға да қатаң талап қоя біл.
   
2. 
   Оқушыға қойылатын қатаң талап, оның жеке басын құрметтеу мен қатар жүретін болсын.
   
3. 
   Оқушылармен қарым-қатынастың қызықты болуы – сіздің жұмыстарыңыздың табысты болуының кепілі.
   
4. 
   Өз тәрбиешілеріңізді қадағалап, жан-жақты зерттей біліңіз, оған не керек екенін, не қызықтыратынын көре біліңіз.
   
5. 
   Оқушыларды қызықты істерге бастай біліңіз.
   
6. 
   Оқушыларды қатыстыра отырып жасалған нақтылы жоспармен жұмысты істеу пайдалы және әсерлі болатының есте ұстаңыз.
   
7. 
   Әр уақыт жинақы, жайдары болу мен қатар, әр оқушының өз орнын таба біліңіз, олардың көңіл-күйін түсіне біліңіз.
   
8. 
   Сіздің жеке басыңыздың тәртібі әр уақытта үлгі болуға тиіс, қандай қиын жағдаяттарда болмасын, өзіңізді бір қалыпта ұстай біліңіз.
   
9. 
   Тәрбиешінің ең алдымен өзі тәрбиелі болуы тиіс. Оқушы сізді әділдігіңіз, тапқырлығыңыз, талапкерлігіңіз үшін сыйлайды.
   
10. 
    Оқушылардың уақытына орай істелетін жұмыс жоспарланып, нақтылы міндеттері белгіленуі тиіс. Оның нәтижесі қорытылып, бағаланып тұруы тиіс.
    
11. 
    Сіздің педагогтік дивизіңіз: «Біздің міндетіміз – бала жүрегін оята білу» болуы тиіс.
    

Өткен оқу жылында жүргізілген тәрбие жұмыстарының қорытындысы және оған талдау жасау (жекелеген сыныптар мен бүтін мектеп бойынша). Жаңа оқу жылындағы тәрбие жұмыстарының міндеттері:

І. Оқу жылында сабақтан тыс жүргізілетін тәрбие жұмыстары.

1. Тәуелсіз мемлекетіміздің жоғары мәдениетті, білімді, рухы мықты азаматын қалыптастыру.

2. Саяси-қоғамдық мәдениеті мен білімін шыңдай түсу.

3. Оқушылардың танымдық қызығушылығын арттыру, білім алу жолында жауапкершілігін күшейте түсу.

4. Оқушылардың жоғары адамгершілік, рухани мүдделілік, рухани байлығын арттыруға тәрбиелеу.

5. Қазақстандық патриотизмге, жаһандасуда қабілетті болуға тәрбиелеу.

6. Құқықтық тәрбие беру ісін қалыптастыру.

7. Еңбек тәрбиесі. Қоғамдық пайдалы еңбек және экономикалық тәрбие.

8. Эстетикалық тәрбие: мектептегі жас өнерпаздарының ұжымының жұмысын қалыптастыру (үйірмелер, студиялар, түрлі клубтар, секциялар), сондай-ақ, жас өнерпаздардың байқаулары, конкурсы, тақырыптық кештер, түрлі көрмелер т.б. оқушылардың жоғары мәдениетті мінез-құлқын қалыптастыру бағытында тәрбиелеу.

9. Дене тәрбиесі және сауықтыру жұмыстары: президенттік санамаларының нормативтерін орындау; спорттық үйірмелер мен секциялардың жұмыстары; көпшілік-спорттық іс-шаралары, түрлі спорттық байқаулар мен жұмыстар; жазғы және каникул кезеңдеріндегі сауықтыру жұмыстары. Салауатты өмір салтын оқушы дағдысына айналдыру.

10. Өлкетану және туризм ісіне қажетті материалдық базасын жабдықтау. Оқушылардан өлке тану инструкторын дайындау; оқушылардың өлке тану және туризм жөніндегі білімдері мен дағдыларын толықтыра түсу; оқушыларға экологиялық тәрбие беру; табиғатты және мәдени ескерткіштерді қорғау, сақтандыру істеріне тәрбиелеу.

11. Оқушылардың техникалық, өнерпаздық істерге тәрбиелеу.

12. Тәрбие жұмысын басқару және жүргізу кезеңдерінде жеткілікті мәдениет ошақтарын пайдалану.

13. Жұртшылық пен қоғамдық орындармен және ата-аналармен тығыз байланыста отырып, жүргізілетін тәрбие жұмыстарын ұйымдастыру.