Зигмунд Фрейдтің психоаналитикалық концепциясы                          Чарлз Кулидің «Айналық МЕН»теориясы

 

Зигмунд Фрейдтің психоаналитикалық концепциясы                          Чарлз Кулидің «Айналық МЕН»теориясы 

                               (1856-1935)                                                                                                         (1865-1925) 

 

 

 

 

 

Тұлға үш компоненттен тұрады: 

ИД (оно)- санасыз инстиктілер, ляззатқа бөліну. 

Я (Эго) – еріксіз немесе қысыммен ортаға бейімделу. 

Аса Я (Супер эго) – қоғамның моральдік тіреулермен бірлігі. 

Басқа адамдар – бұл айна. Кулидің пікірінше, қоғамдағы бірінші 

фактілер – адамдардың бір-бірі жөніндегі ойлары. Адамның өзі 

туралы ойы – менің басқа адамдарға қалай көрінуіме беретін бағасы 

деп есептеген. «МЕН» 4 элементтен тұрады: 

Мен шын мәнінде қандаймын; 

Өз-өзімді қалай көремін; 

Оны басқалар қалай көреді; 

Оның өмір салты басқалардың көзінде қалай көрінеді. 

Джордж Герберт Мид (1863-1931) Басқаларға қаралудың (Обобщенного другого) концепциясы 

Мидтің әлеуметтану теориясының пайда болу негізінде өткендегі болған әрекет, оқиға (қысқаша «акт») ұғымы 

 жатыр. Бұл акт ұғымы әрекеттеуші субъектінің шынайы өмірді қабылдаудағы ерекшелігін анықтайды.  

Мидтің пікірінше, әрекет етуші субъект кең мағынада физикалық «субъект», «тірі форма», «әлеуметтік мен» 

 («я») ретінде қарастырылады. Объектілер ұғымының мазмұны, Мидтің пікірінше, индивидтің өткендегі барлық ерекшелігімен 

сипатталатын тәжірибесі. Осыған қарай объектілер индивид пен олардың арасындағы қатынастарды бейнелейді. 

 

 

 

 

10.3 Тұлғаның әлеуметтік мәртебесі 

 

Мәртебе - лат. статус - істің жай-күйі, жағдайы азаматтың, заңи тұлғаның, мемлекеттік органнын халықаралық 

ұйымның  құқықтық  жағдайын  сипаттайтын  құқықтары  мен  міңдеттерінің  жиынтығы.  Индивидумның  немесе 

топтың  бірқатар  белгілер  (экономикалық,  кәсіптік,  этникалык,  т.б.  белгілер)  бойынша айқындалатын  әлеуметтік 

ара қатынас жағдайы әлеуметтік мәртебе деп аталады 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

10.4 Дж. Мид бойынша тұлғаны қалыптастыруда үш кезеңге бөледі: 

 

Дайындық  (1-3  жаста)  бала 

үлкендердің 

жүріс-тұрысына 

түсініксіз  еліктейді  (қыз  бала 

қуыршағын тәрбиелейді). 

Мәртебе 

Басты 

айналасындағылар 

бөліп 

қарастыратын мәртебе: 

Президент; 

Рок-Звезда. 

Қол  жеткен  мәртебе  адамның 

өзінің  күш  жұмсауымен  анықталады 

(мысалы,  жазушы,  генерал,  студент, 

директор және т.с.с.). 

Белгіленген мәртебе 

 этникалық  шығу  тегі,  туған 

жері,  отбасы,  жынысы  мен 

жасы  т.б. 

факторлармен 

байланысты. 

Әлеуметтік 

Әлеуметтік  үлкен  топтың 

өкілі ретінде алатын орны. 

ҚР азаматы; 

Мұсылман. 

Жеке  

индивидуалды 

сапасы 

бойынша 

шағын 

топтар 

арасында орны.  

Лидер; 

Жалқау.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

11 БӨЛІМ. БАСҚАРУ  ӘЛЕУМЕТТАНУЫ 

11.1 Басқару әлеуметтануының объектісі және субъектісі 

 

 

Ойындық  (3-4  жаста)  сәби  өз 

бейнелейтін  адамдардың  жүріс-

тұрысын  түсіне  бастайды,  бірақ 

рольді орындау әлі берік емес. 

Ақырғы  (4-5  жаста)  кезеңінде 

балдырғанның 

рольдік 

жүрыс-

тұрысы 

жинақылық 

пен 

мақсаттылықты  көрсетеді  және 

басқа  ойнаушылардың  рольдерін 

сезіну қабілеті бастайды. 

Басқару  әлеуметтануы  –  қоғамдық  қарым-қатынастарды  реттеп,  оның  салалық  сипаты  мен 

ерекшеліктерін сақтау, жетілдіру, сол арқылы қоғамның болмысына ықпал ету. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

11.2 Басқару әлеуметтануының қызметтері 

 

 

 

Басқару әлеуметтануының объектісі: 

Әлеуметтік жүйелер және олардың деңгейі; 

Әлеуметтік  процестер  және  әлеуметтік  жүйе  ретінде  қарулы  күштердің  ішіндегі  қарым-

қатынас. 

Басқару әлеуметтануының субъектісі: 

Мемлекеттік ұйымдар, басқару органдары; 

Қоғамдық ұйымдар.  

Басқару әлеуметтануының қызметтері 

 

Қызметтік 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

12 БӨЛІМ. МӘДЕНИЕТ ӘЛЕУМЕТТАНУЫ 

12. 1  Мәдениеттің құрылымы 

 

 

 

Тәрбиелік 

Ұйымдастырушылық 

Мәдениет – қоғам мүшелерімен өндірілетін, әлеуметтік тұрғыдан 

қабылданып, қолданатын және ұрпақтан ұрпаққа өту қабілеті бар рухани 

және материалдық өнімдерден құралған белгілі бір күрделі жүйе. 

Мәдениеттің құрылымы (мәдениет жүйе ретінде)