Сабақтың тақырыбы: Техника қауіпсіздігі және жұмыс орнын ұйымдастыру

2.Үй тапсырмасын тексеру

3. Компьютермен жұмыс

4. Сабақты бекіту

5.Үйге тапсырма
Практикада компьютер арқылы сандық массивтiң ең кiшi және ең үлкен элементтерiн табу, элементтерiн реттеу , үздiксiз функцияның берiлген кесiндiдегi ең кiшi және ең үлкен мәндерiн табу жиi кездеседi. N элементтен тұратын сызықтық A массивiнiң ең кiшi элементiн (M) және оның нөмiрiн (L) табу тәсiлi мынадай:

M және L үшiн бiрiншi элементтiң мәнi мен оның нөмiрi алынады: M=A(1); L=1.

Екiншi элементтен бастап массивтiң әр элементiнiң мәнi бiрiншi элементтiң мәнiмен цикл бойынша бiртiндеп салыстырылып, алдымен кездескен А(1)-ден кiшi мән мен осы элементтiң нөмiрi M және L айнымалыларына меншiктеледi (бұл кезде М, L ұяшықтарына жаңа сандар енгiзiлгендiктен, оларда бұрынғы мәндер өшiп қалатыны белгiлi). Қалған массив элементтерi бiртiндеп М-нiң осы жаңа мәнiмен салыстырылады да, циклдi орындау әрi қарай жалғаса бередi. Цикл аяқталған кезде табылған ең кiшi элемент пен оның нөмiрi ALT+ F5 клавишалары арқылы экранан көруге болады.

Мысалы: кездейсоқ сандардан құрылған массив элементтерінің қосындысын табу керек.

PROGRAM E.K;

CONST N=100;

MAXVALUE=100+1;

VAR M:=ARRAY[1..N] OF INTEGER;

I: INTEGER;

BEGIN

FOR I:=1 TO N DO

M[I]:= RANDOM (MAXVALUE);

FOR I:=1 TO N DO

S:=S+M[I]

WRITE (‘S=’,S:3);END.

Екi өлшемдi массивтi, яғни n жолдан m бағаннан тұратын матрицаны сипаттау түрi төмендегiдей:

Type MS=array[1..n,1..m] of T;

Var A: MS;немесе

Var A: array[1..n,1..m] of T;

Мұнда Т – массив элементтерiнiң түрi; n, m айнымалыларының орнына олардың мәндерiн енгiзiп немесе оларды CONST бөлiмiнде сипаттап қою керек. Матрица элементтерiн экранға шығарғанда тиянақты нүктелi түрде шығарған дұрыс.

Ендiру:

for j:=1 to m do begin

writeln('A[',k,j,']=');

readln(A[k,j]); end;writeln; end;

Экранға шығару:

for k:=1 to n do begin

writeln;

for j:=1 to m do writeln(A[k,j]:p:q);end

program matkos; Uses crt; const r=30;

Type Ms=array[1..r,1..r] of real;

var A,B,C,S:Ms; k,i,j:integer;

begin clrscr;

for i:=1 to r do begin

for j:=1 to r do begin

writeln('A[',i,j,']='); readln(A[i,j]); end;

writeln; end;

for i:=1 to r do begin

for j:=1 to r do begin

writeln('B[',i,j,']='); readln(B[i,j]); end;

writeln; end;

writeln('Матрицалардың қосындысы:');

for i:=1 to r do for j:=1 to r do

S[i,j]:=A[i,j]+B[i,j];

for i:=1 to r do begin writeln;

for j:=1 to r do

writeln('S[',i,j,']=', S[i,j]:6:3); end;

writeln('Матрицалардың көбейтiндiсi:');

for k:=1 to r do

for j:=1 to r do begin C[k,j]:=0;

for i:=1 to r do C[k,j]:=C[k,j]+A[k,i]*B[i,j]; End;

for i:=1 to r do begin writeln;

for j:=1 to r do

writeln('C[',i,j,']=', C[i,j]:6:3); end;end.

1. 
   Екi өлшемдi массивтiң элементтерiн енгiзу қалай орындалады?
   
2. 
   Индекс дегенiмiз не?
   
3. 
   Программада массивтiң ең үлкен өлшемiн қалай анықтайды?
   
4. 
   Массивтi сипаттау үлгiсi қалай жазылады?
   
5. 
   Var бөліміндемассивқалайсипатталады?
   
6. 
   TYPE бөліміндемассивқалайсипатталады?
   

отырып,есептер шығаруға,прогрмма құруға дағдыландыру.

тәсілдерін жүзеге асырып, оқушылардың логикалық өрістерін дамыту

білу, тәрбиелеу

1. 
   Ұйымдастыру
   
2. 
   Өткен сабақты қайталау
   
3. 
   Компьютермен жұмыс
   
4. 
   Сабақты бекіту
   
5. 
   Үйге тапсырма
   

1. 
   Нақты X айнымалысын сипаттау:
   

С) Var x : array (1..n)of real; Д) Var x : array (1..n)of integerЕ) X of real

2. Символдық айнымалылар Паскаль тілінде...типіне жатады?

А) integer; В)real; С)string: Д)array(1..n)of string: Е)char:

3. Егер L-бүтін,S-тұрақты,P- нақты сандар болса,VAR түйінді сипаттаймыз?

А) Var : p : integer; L: real; const S=2;

B) const S=2: Var L: integer; p: real:

C) const S:=2; l ; integer; p: real;

Д) label s:=2: l: integer; p: real;

E) Var const s:=2 : l : integer; p: real:

4. LENGTH (S) функциясы...

А) S жолдық айнымалысының таңбасының санын есептеу

В) S жолдық айнымалысын кері оқу

С) S жолдық айнымалысын өшіру

Д) S жолдық айнымалының таңбаларын жеке-жеке жолдарға жазу

Е) S жолдық айнымалысын көшіру

5. UPCASE (Символ)функциясының қызметі

А) Латынның үлкен әріптерін кіші әріптерге ауыстырады

В) Латынның кіші әріптерін үлкен әріптерге ауыстырады

С) Символдарды санау

Д) Символдарды алфавит бойынша реттеу

Е) Қазақтың кіші әріптерін үлкен әріптерге ауыстырады

6. Бір жолға неше символ жазуға болады?

А) шексіз В) 255- тен аспауы керек С) 255- тен кем болмауы керек

Д ) 200-ден аспауы керек Е) 150 – ден аспауы керек

7.Символдық мән әрқашан ...белгісінің ішіне алынып жазылуы керек

А) <>тырнақша В)“ апостроф С )( ) тырнақша Д): қос нүкте Е ) [ ] тік жақша

8. Жолдың бірнеше таңбасын өшіру үшін.....функциясын қолданамыз?

A) CONCAT B)LENGTH C) COPY Д ) UPCASE E ) DELETE
9. INSERT (S1,S2,N) процедурасының қызметі.........

A) S1 жолын S2 жолының N орнынан бастап енгізу

В) S2 жолын S1 жолының N орнынан бастап енгізу

С) S1 жолын S2 жолынан кейін N қайталап жазу

Д) S2 жолын S1 жолынан кейін N қайталап жазу
Тест жауаптары

1	в	2	с	3	в	4	А	5	в
6	в	27	в	8	е	9	А

1. 
   Кіші латын әріпімен енгізілген жолды, үлкен латын әріптеріне ауыстыру программасын құрыңыз.
   

Var s:string:

k:byte:

begin

for k:=l to length (s) do

s[K]: =Upcase (s[k]);

writeln(s):

1. 
   Егер қосынды жинақтау алгоритiмiнде цикл параметiрi К болса бастапқы меншiктеуге не жатады?
   
   1. 
      S=0; K=1
      
   2. 
      S=0; K=0
      
   3. 
      S=1; K=0
      
   4. 
      S=1; K=1
      
   5. 
      Дұрысжауабы жоқ
      
2. 
   Егеркөбейтiндi жинақтауалгоритiмiндециклпараметiрi Кболсабастапқыменшiктеугенежатады?
   
   1. 
      P=1; K=1
      
   2. 
      P=0; K=1
      
   3. 
      P=0; K=0
      
   4. 
      S=1; K=0
      
   5. 
      Дұрысжауабы жоқ
      
3. 
   Алгоритм құрастыру барысында модификация блогi ненi бейнелеу үшiн пайдаланады
   
   1. 
      Цикл;
      
   2. 
      Тармақталу;
      
   3. 
      Қайталау санын азайту үшiн;
      
   4. 
      Массивтер;
      
   5. 
      барлығы дұрыс;
      
4. 
   Модификация блогiнде орындалатын әрекеттердi атаңыз
   
   1. 
      барлығы дұрыс;
      
   2. 
      Цикл параметiрiне бастапқы мәнiн меншiктеу;
      
   3. 
      Цикл параметiрiнiң ағымдық мәнiн соңғы мәнiмен салыстыру;
      
   4. 
      әр қайталауда цикл параметiрiн қадамына арттыру;
      
   5. 
      Циклаяқталуынтексеру;
      
5. 
   10 DIV 3 операциясының орындалуының нәтиже:
   
   1. 
      3;
      
   2. 
      4;
      
   3. 
      5;
      
   4. 
      2;
      
   5. 
      Дұрыс жауабы жоқ;
      
6. 
   10 MOD 3 операциясы орындалу барысындағы нәтиже:
   
   1. 
      1;
      
   2. 
      3;
      
   3. 
      7;
      
   4. 
      4;
      
   5. 
      Дұрыс жауабы жоқ;
      
7. 
   16-разрядты ондық жазылу түрi:
   
   1. 
      0A;
      
   2. 
      A0;
      
   3. 
      10;
      
   4. 
      01;
      
   5. 
      Дұрыс жауабы жоқ;
      
8. 
   Бүтiн сандарды бейнелеу үшiн неше байт падаланады?
   
   1. 
      2;
      
   2. 
      1;
      
   3. 
      3;
      
   4. 
      16дәрежесiне байланысты;
      
   5. 
      Дұрыс жауабы жоқ;
      
9. 
   Қай функция орындалу барысында нәтижесі бүтiн болуы мүмкiн?
   
   1. 
      Pred, Succ, Ord;
      
   2. 
      Pred, Succ, Sqrt;
      
   3. 
      Pred, Succ, Chr;
      
   4. 
      Pred, Succ, Odd;
      
   5. 
      барлығыдұрыс;
      
10. 
    Төмендекөрсетiлгендердiң iшiндеқайсысыидентификаторғажатпайды?
    
    1. 
       2222222;
       
    2. 
       FIO;
       
    3. 
       _Result;
       
    4. 
       ФИО;
       
    5. 
       барлығыдұрыс;
       
11. 
    Төмендекөрсетiлгендердiң iшiндеқайсысыидентификаторғажатпайды?
    
    1. 
       1Gruppa;
       
    2. 
       SUmma;
       
    3. 
       Nomer_Doma;
       
    4. 
       Сумма;
       
    5. 
       барлығы дұрыс;
       
12. 
    Символдық айнымалыны бейнелеуге неше байт керек?
    
    1. 
       1;
       
    2. 
       2;
       
    3. 
       3;
       
    4. 
       Символдың кодына байланысты;
       
    5. 
       Дұрыс жауабы жоқ;
       
13. 
    Төмендегi функциялардың қайсысының орындалу барысында нәтижесiнiң типi Char?
    
    1. 
       Pred, Succ, Chr;
       
    2. 
       Pred, Succ, Sqrt;
       
    3. 
       Pred, Succ, Ord;
       
    4. 
       Pred, Succ, Odd;
       
    5. 
       барлығыдұрыс;
       
14. 
    Программаныңкелесi үзiндiсiніңорындалубарысындағынәтиже: if not false then ClrScr
    
    1. 
       Экран тазарады ;
       
    2. 
       Экран тазармайды ;
       
    3. 
       Паскальде жазылуы дұрыс емес;
       
    4. 
       Экран тусi өзгередi;
       
    5. 
       Дұрыс жауабы жоқ;
       
15. 
    Программаның келесi үзiндiсi орындалу барысындағы нәтиже: if 0= true then ClrScr;
    
    1. 
       Экран тазармайды ;
       
    2. 
       Экран тазарылады;
       
    3. 
       Экран түсi өзгередi;
       
    4. 
       Барлығы дұрыс;
       
    5. 
       Дұрыс жауабы жоқ;
       
16. 
    CASE операторында қай типтi операндтар пайдалануға болмайды?
    
    1. 
       string;
       
    2. 
       char;
       
    3. 
       integer;
       
    4. 
       boolean;
       
    5. 
       Дұрыс жауабы жоқ;
       
17. 
    FOR операторы туралы айтылған сөйлемдердiң қайсысы дұрыс?
    
    1. 
       Цикл параметiрiн цикл денесiнде өзгертуге болмайды;
       
    2. 
       Цикл параметiрi әр-қашан да 1 өседi;
       
    3. 
       Бұл оператор кемiнде бiр рет орындалады;
       
    4. 
       Бұл оператор белгiсiз болуы мүмкiн;
       
    5. 
       Барлығы дұрыс;
       
18. 
    Қай типтi айнымалылар цикл параметiрi бола алмайды?
    
    1. 
       real;
       
    2. 
       byte;
       
    3. 
       integer;
       
    4. 
       char;
       
    5. 
       Дұрыс жауабы жоқ;
       
19. 
    Келесi циклнешереторындалады: for i:=i to i do ... ?
    
    1. 
       1 рет;
       
    2. 
       0 рет;
       
    3. 
       Паскальдежазылуыдұрысемес;
       
    4. 
       Дұрысдауабыжоқ;
       
    5. 
       10 рет
       
20. 
    WHILE мен REPEAT операторларыныңнегiзгi айырмашылығы?
    
    1. 
       REPEAT кемiнде 1 рет орындалады;
       
    2. 
       WHILE кемiнде 1 рет орындалады;
       
    3. 
       WHILE операторында индекстiк айнымалысы болуы тиiс;
       
    4. 
       WHILE шексiз болуы мүмкiн, ал REPEAT - жоқ ;
       
    5. 
       Барлығы дұрыс;
       
21. 
    while true do қандай әрекеттердiң орындалуын талап етедi?
    
    1. 
       шексiз цикл ;
       
    2. 
       1 рет орындалады да бiтедi;
       
    3. 
       орындалмайды;
       
    4. 
       Паскальде жазылуы дұрыс емес;
       
    5. 
       Дұрыс жауабы жоқ;
       
22. 
    Төмендегi циклдардыңқайсысыорындалмайды? a) while true and false do; b) while (2>3) or (5<10) do; c) while true or false do; d)while (6<=6) and (5.+5) do
    
    1. 
       а;
       
    2. 
       а,в;
       
    3. 
       с,а;
       
    4. 
       с,а,в;
       
    5. 
       Барлығы;
       
23. 
    Төмендегi пiкiрлердiң қайсысы дұрыс емес?
    
    1. 
       REPEAT циклдiң индекстiк айнымалысы болуы тиiс;
       
    2. 
       REPEAT цикiлiнде операторлық жақша керек емес;
       
    3. 
       REPEAT циклi кемiнде 1 рет орындалады;
       
    4. 
       REPEAT циклi шексiз болуы мүмкiн емес;
       
    5. 
       Барлығы дұрыс емес;
       
24. 
    Repeat until true операторы орындалу барысындағы нәтиже?
    
    1. 
       Цикл 1 рет орындалады да жабылады;
       
    2. 
       шексiз цикл;
       
    3. 
       орындалмайды;
       
    4. 
       Паскальде жазылуы дұрыс емес;
       
    5. 
       Дұрыс жауабы жоқ;
       
25. 
    Төмендегi тұрақтылардың қайсысы Real -типтi емес?
    
    1. 
       30000;
       
    2. 
       2.50;
       
    3. 
       1E20;
       
    4. 
       0.45e23;
       
    5. 
       Барлығы;
       
26. 
    Егер Integer- типтi сан Real-типтi санғакөбейтiлсе, нәтижесiнiңтипi қандай?
    
    1. 
       real;
       
    2. 
       string;
       
    3. 
       integer;
       
    4. 
       char;
       
    5. 
       дұрыс жауабы жоқ;
       
27. 
    Real-типтi айнымалы неше байт орын алады?
    
    1. 
       Пайдаланып отырған компилятор типына байланысты;
       
    2. 
       4;
       
    3. 
       Санның мәнiне байланысты;
       
    4. 
       2;
       
    5. 
       дұрыс жауабы жоқ;
       
28. 
    Келесi оператор Write (15. 123: 0) нәтижесi:
    
    1. 
       1.5E+01;
       
    2. 
       15;
       
    3. 
       15.123;
       
    4. 
       0;
       
    5. 
       дұрыс жауабы жоқ;
       
29. 
    Келесi оператор Write (15. 123: 0:0) нәтижесi:
    
    1. 
       15;
       
    2. 
       0;
       
    3. 
       15.123;
       
    4. 
       1.5E+01;
       
    5. 
       Барлығы дұрыс;
       
30. 
    Егер Type Days = (Mon, Tue, Wed, Thu, Fri, Sat, Sun), төмендегiлердiңқайсысыдұрыс?
    
    1. 
       Барлығыдұрыс;
       
    2. 
       Pred(Tue)=Mon;
       
    3. 
       Succ(Wed)=Pred(Fri);
       
    4. 
       Succ(Tue)=Wed;
       
    5. 
       Succ(Fri)= Sat
       
31. 
    Егер Type Days = (Mon, Tue, Wed, Thu, Fri, Sat, Sun), төмендегiлердiңқайсысыдұрыс?
    
    1. 
       Ord(Mon)=0;
       
    2. 
       Ord(Mon)=1;
       
    3. 
       Ord(Mon)=Mon;
       
    4. 
       Ord(Tue)=Tue;
       
    5. 
       Барлығыдұрыс;
       
32. 
    Төмендегi бөлiмдердiңқайсысымiндеттi түрдеПаскальпрограммасындаболуытиiс?
    
    1. 
       Begin-End бөлiмi;
       
    2. 
       Label бөлiмi;
       
    3. 
       Var бөлiмi;
       
    4. 
       Const бөлiмi;
       
    5. 
       Барлығы;
       
33. 
    Uses-қызметшi сөзi неүшiнпайдаланады?
    
    1. 
       стандарттықбиблиотекалардықосуүшiн;
       
    2. 
       Паскальдебұлсөзжоқ;
       
    3. 
       бұл пайдаланушының идентификаторы;
       
    4. 
       бұл логикалық функция;
       
    5. 
       дұрыс жауабы жоқ;
       
34. 
    StringVar = ‘ABCD’: Length(StringVar)= орындалунәтижесi?
    
    1. 
       4;
       
    2. 
       0;
       
    3. 
       ‘ABCD’;
       
    4. 
       Паскальде жазылуы дұрыс емес;
       
    5. 
       Дұрыс жауабы жоқ;
       
35. 
    StringVar = ‘ABCD’: Delete(StringVar, 3, Length(StringVar)); орындалунәтижесi?
    
    1. 
       StringVar = ‘AB’
       
    2. 
       StringVar =’A’ ;
       
    3. 
       StringVar = ‘ABCD’;
       
    4. 
       Паскальдежазылуыдұрысемес;
       
    5. 
       Барлығыдұрыс;
       
36. 
    COPY(‘ABCDEFGHIJ’, 4, 3)= орындалунәтижесi?
    
    1. 
       ‘DEF’;
       
    2. 
       ‘ABCD’;
       
    3. 
       ‘CDEF’;
       
    4. 
       ‘ABC’;
       
    5. 
       Барлығыдұрыс;
       
37. 
    POS(‘DE’,’ABCDEFGH’) = орындалунәтижесi?
    
    1. 
       4;
       
    2. 
       3;
       
    3. 
       5;
       
    4. 
       6;
       
    5. 
       Дұрыс жауабы жоқ;
       
38. 
    Массив элементтерi бiр типтес болуы шарт па?
    
    1. 
       ия;
       
    2. 
       жоқ;
       
    3. 
       әржағдайдаәртүрлi;
       
    4. 
       массивтiңөлшемiнебайланысты;
       
    5. 
       дұрыс жауабы жоқ;
       
39. 
    Write мен WriteLn негiзгi айырмашылығынеде?
    
    1. 
       WriteLn нәтиженi экранғашығарғаннанкейiнкурсордыжаңажолғаорналастырады;
       
    2. 
       Write тек 1 операнды болуы мүмкiн;
       
    3. 
       Write көрсеткiштi келесi жолға сiлтеп жiбередi;
       
    4. 
       WriteLn тек жазба типтес операндтармен жұмыс iстейдi;
       
    5. 
       дұрыс жауабы жоқ;
       
40. 
    Қандайтиптi мәлiметтер Write операторыменэкранғашығарылмайды?
    
    1. 
       set;
       
    2. 
       string;
       
    3. 
       char;
       
    4. 
       real;
       
    5. 
       дұрыс жауабы жоқ;
       
41. 
    Паскальда фонның түсiн бояу үшiн неше түрлі түстер бар ?
    
    1. 
       0-15;
       
    2. 
       0-7;
       
    3. 
       1-32;
       
    4. 
       1-4;
       
    5. 
       дұрыс жауабы жоқ;
       
42. 
    Егер х=1, онда у-ке 2 мәнiн меншiкте, ал егер х=2 тең болса у-ке 1 мәнiн меншiкте
    
    1. 
       if x=1 then y:=2 else if x=2 then y:=1;
       
    2. 
       if x=1 then y:=2 if x=2 then y:=1;
       
    3. 
       if x=1 then y:=2 else y:=1;
       
    4. 
       if x=1 then y:=1 else y:=2;
       
    5. 
       Барлығыдұрыс;
       
43. 
    Егер х=1, онда у-ке 2 мәнiн меншiкте, әйтпесе у-ке 1 мәнiн меншiкте
    
    1. 
       if x=1 then y:=2 else y:=1;
       
    2. 
       if x=1 then y:=2 if x=2 then y:=1;
       
    3. 
       if x=1 then y:=2 else if x=2 then y:=1;
       
    4. 
       Дұрысжауабыжоқ;
       
    5. 
       Барлығыдұрыс;
       
44. 
    Келесi циклдардыңқайсысы “Әзiрше?
    
    1. 
       While... Do ...;
       
    2. 
       Repeat...Until;
       
    3. 
       For i:=1 to 24 Do writeLn(i);
       
    4. 
       For N:=9 Downto 4 Do writeLn(n);
       
    5. 
       Дұрыс жауабы жоқ;
       
45. 
    Келесi циклдардыңқайсысы«Дейiн»?
    
    1. 
       Repeat...Until;
       
    2. 
       While... Do ;
       
    3. 
       For i:=1 to 24 Do writeLn(i);
       
    4. 
       For N:=9 Downto 4 Do writeLn(n);
       
    5. 
       Дұрыс жауабы жоқ;
       
46. 
    Келесi операторлардың қайсысы параметiрлi цикл болып табылады?
    
    1. 
       For I:= 1 to 100 Do WritLn(i);
       
    2. 
       Repeat ...Until;
       
    3. 
       While... Do ...;
       
    4. 
       For N:=9 Downto 4 Do WriteLn (n);
       
    5. 
       Дұрыс жауабы жоқ;
       
47. 
    Келесi операторлардыңқайсысыпараметiрлi(параметiрiнiңөсуi үлкеннен - кiшiгеқарай) циклболыптабылады?
    
    1. 
       For N:=9 Downto 4 Do WriteLn (n);
       
    2. 
       Repeat ...Until;
       
    3. 
       While... Do ...;
       
    4. 
       For I:= 1 to 100 Do WritLn(i);
       
    5. 
       Дұрыс жауабы жоқ;
       
48. 
    Шартты оператордың дұрыс жазылған вариантын таңдаңыз:
    
    1. 
       If<өрнек> Then < оператор > Else <оператор>;
       
    2. 
       If P Then Begin S1; S2; S3 End; Else S4;
       
    3. 
       If P Then; Begin S1; S2; S3 End;
       
    4. 
       If <оператор> Then < өрнек> Else <оператор>;
       
    5. 
       Барлығы дұрыс;
       
49. 
    Шартты оператордың дұрыс жазылған вариантын таңдаңыз:
    
    1. 
       If P Then Begin S1; S2; S3 End Else S4;
       
    2. 
       If P Then; Begin S1; S2; S3 End;
       
    3. 
       If <өрнек> Then < оператор > Else <оператор>;
       
    4. 
       If <оператор> Then < өрнек> Else <оператор>;
       
    5. 
       Барлығы дұрыс;
       
50. 
    Шартты оператор қай жерде дұрыс жазылмаған вариантын таңдаңыз:
    
    1. 
       If <оператор> Then < өрнек> Else <оператор>;
       
    2. 
       If <өрнек> Then < оператор > Else <оператор>;
       
    3. 
       If <өрнек> Then Begin S1; S2; S3 End Else S4;
       
    4. 
       If<өрнек> Then Begin S1; S2; S3 End;
       
    5. 
       Барлығыдұрыс;
       

отырып,есептер шығаруға,прогрмма құруға дағдыландыру.

тәсілдерін жүзеге асырып, оқушылардың логикалық өрістерін дамыту

білу, тәрбиелеу

6. 
   Ұйымдастыру
   
7. 
   Өткен сабақты қайталау
   
8. 
   Компьютермен жұмыс
   
9. 
   Сабақты бекіту
   
10. 
    Үйге тапсырма
    

2. 
   Нақты X айнымалысын сипаттау:
   

С) Var x : array (1..n)of real; Д) Var x : array (1..n)of integerЕ) X of real

2. Символдық айнымалылар Паскаль тілінде...типіне жатады?

А) integer; В)real; С)string: Д)array(1..n)of string: Е)char:

3. Егер L-бүтін,S-тұрақты,P- нақты сандар болса,VAR түйінді сипаттаймыз?

А) Var : p : integer; L: real; const S=2;

B) const S=2: Var L: integer; p: real:

C) const S:=2; l ; integer; p: real;

Д) label s:=2: l: integer; p: real;

E) Var const s:=2 : l : integer; p: real:

4. LENGTH (S) функциясы...

А) S жолдық айнымалысының таңбасының санын есептеу

В) S жолдық айнымалысын кері оқу

С) S жолдық айнымалысын өшіру

Д) S жолдық айнымалының таңбаларын жеке-жеке жолдарға жазу

Е) S жолдық айнымалысын көшіру

5. UPCASE (Символ)функциясының қызметі

А) Латынның үлкен әріптерін кіші әріптерге ауыстырады

В) Латынның кіші әріптерін үлкен әріптерге ауыстырады

С) Символдарды санау

Д) Символдарды алфавит бойынша реттеу

Е) Қазақтың кіші әріптерін үлкен әріптерге ауыстырады

6. Бір жолға неше символ жазуға болады?

А) шексіз В) 255- тен аспауы керек С) 255- тен кем болмауы керек

Д ) 200-ден аспауы керек Е) 150 – ден аспауы керек

7.Символдық мән әрқашан ...белгісінің ішіне алынып жазылуы керек

А) <>тырнақша В)“ апостроф С )( ) тырнақша Д): қос нүкте Е ) [ ] тік жақша

8. Жолдың бірнеше таңбасын өшіру үшін.....функциясын қолданамыз?

A) CONCAT B)LENGTH C) COPY Д ) UPCASE E ) DELETE
9. INSERT (S1,S2,N) процедурасының қызметі.........

A) S1 жолын S2 жолының N орнынан бастап енгізу

В) S2 жолын S1 жолының N орнынан бастап енгізу

С) S1 жолын S2 жолынан кейін N қайталап жазу

Д) S2 жолын S1 жолынан кейін N қайталап жазу
Тест жауаптары

1	в	2	с	3	в	4	А	5	в
6	в	27	в	8	е	9	А

2. 
   Кіші латын әріпімен енгізілген жолды, үлкен латын әріптеріне ауыстыру программасын құрыңыз.
   

Var s:string:

k:byte:

begin

for k:=l to length (s) do

s[K]: =Upcase (s[k]);

writeln(s):

end.

Үйге тапсырма: 4.2, 4,3 тақырыптарын оқу. 121 беттегі 1-2 жаттығу.

САБАҚ ЖОСПАРЫ

«Бекітемін»

________________

Оқу ісінің меңгерушісі

16, 19, 21 қаңтар 2015 жыл

Пән аты: Информатика

Класы: 9 «А», 9 «Б», 9 «В»

Сабақтың тақырыбы: Символдық жолдармен жұмыс істеуге арналған функция.

Сабақтың мақсаты:

Білімділік : Оқушыларды символдық шамалармен орындалатын амал түрлерін пайдалана

отырып,есептер шығаруға,прогрмма құруға дағдыландыру.

тәсілдерін жүзеге асырып, оқушылардың логикалық өрістерін дамыту

білу, тәрбиелеу

11. 
    Ұйымдастыру
    
12. 
    Өткен сабақты қайталау
    
13. 
    Компьютермен жұмыс
    
14. 
    Сабақты бекіту
    
15. 
    Үйге тапсырма
    

3. 
   Нақты X айнымалысын сипаттау:
   

С) Var x : array (1..n)of real; Д) Var x : array (1..n)of integerЕ) X of real

2. Символдық айнымалылар Паскаль тілінде...типіне жатады?

А) integer; В)real; С)string: Д)array(1..n)of string: Е)char:

3. Егер L-бүтін,S-тұрақты,P- нақты сандар болса,VAR түйінді сипаттаймыз?

А) Var : p : integer; L: real; const S=2;

B) const S=2: Var L: integer; p: real:

C) const S:=2; l ; integer; p: real;

Д) label s:=2: l: integer; p: real;

E) Var const s:=2 : l : integer; p: real:

4. LENGTH (S) функциясы...

А) S жолдық айнымалысының таңбасының санын есептеу

В) S жолдық айнымалысын кері оқу

С) S жолдық айнымалысын өшіру

Д) S жолдық айнымалының таңбаларын жеке-жеке жолдарға жазу

Е) S жолдық айнымалысын көшіру

5. UPCASE (Символ)функциясының қызметі

А) Латынның үлкен әріптерін кіші әріптерге ауыстырады

В) Латынның кіші әріптерін үлкен әріптерге ауыстырады

С) Символдарды санау

Д) Символдарды алфавит бойынша реттеу

Е) Қазақтың кіші әріптерін үлкен әріптерге ауыстырады

6. Бір жолға неше символ жазуға болады?

А) шексіз В) 255- тен аспауы керек С) 255- тен кем болмауы керек

Д ) 200-ден аспауы керек Е) 150 – ден аспауы керек

7.Символдық мән әрқашан ...белгісінің ішіне алынып жазылуы керек

А) <>тырнақша В)“ апостроф С )( ) тырнақша Д): қос нүкте Е ) [ ] тік жақша

8. Жолдың бірнеше таңбасын өшіру үшін.....функциясын қолданамыз?

A) CONCAT B)LENGTH C) COPY Д ) UPCASE E ) DELETE
9. INSERT (S1,S2,N) процедурасының қызметі.........

A) S1 жолын S2 жолының N орнынан бастап енгізу

В) S2 жолын S1 жолының N орнынан бастап енгізу

С) S1 жолын S2 жолынан кейін N қайталап жазу

Д) S2 жолын S1 жолынан кейін N қайталап жазу
Тест жауаптары

1	в	2	с	3	в	4	А	5	в
6	в	27	в	8	е	9	А

3. 
   Кіші латын әріпімен енгізілген жолды, үлкен латын әріптеріне ауыстыру программасын құрыңыз.
   

Var s:string:

k:byte:

begin

for k:=l to length (s) do

s[K]: =Upcase (s[k]);

writeln(s):

end.

Үйге тапсырма: 4.2, 4,3 тақырыптарын оқу. 121 беттегі 1-2 жаттығу.

САБАҚ ЖОСПАРЫ

«Бекітемін»

________________

Оқу ісінің меңгерушісі

23, 26, 28 қаңтар 2015 жыл

Пән аты: Информатика

Класы: 9 «А», 9 «Б», 9 «В»

Сабақтың тақырыбы: Символдық жолдармен жұмыс істеуге арналған функция.

Сабақтың мақсаты:

Білімділік : Оқушыларды символдық шамалармен орындалатын амал түрлерін пайдалана

отырып, есептер шығаруға, прогрмма құруға дағдыландыру.

тәсілдерін жүзеге асырып, оқушылардың логикалық өрістерін дамыту

білу, тәрбиелеу

16. 
    Ұйымдастыру
    
17. 
    Өткен сабақты қайталау
    
18. 
    Компьютермен жұмыс
    
19. 
    Сабақты бекіту
    
20. 
    Үйге тапсырма
    

4. 
   Нақты X айнымалысын сипаттау:
   

С) Var x : array (1..n)of real; Д) Var x : array (1..n)of integerЕ) X of real

2. Символдық айнымалылар Паскаль тілінде...типіне жатады?

А) integer; В)real; С)string: Д)array(1..n)of string: Е)char:

3. Егер L-бүтін,S-тұрақты,P- нақты сандар болса,VAR түйінді сипаттаймыз?

А) Var : p : integer; L: real; const S=2;

B) const S=2: Var L: integer; p: real:

C) const S:=2; l ; integer; p: real;

Д) label s:=2: l: integer; p: real;

E) Var const s:=2 : l : integer; p: real:

4. LENGTH (S) функциясы...

А) S жолдық айнымалысының таңбасының санын есептеу

В) S жолдық айнымалысын кері оқу

С) S жолдық айнымалысын өшіру

Д) S жолдық айнымалының таңбаларын жеке-жеке жолдарға жазу

Е) S жолдық айнымалысын көшіру

5. UPCASE (Символ)функциясының қызметі

А) Латынның үлкен әріптерін кіші әріптерге ауыстырады

В) Латынның кіші әріптерін үлкен әріптерге ауыстырады

С) Символдарды санау

Д) Символдарды алфавит бойынша реттеу

Е) Қазақтың кіші әріптерін үлкен әріптерге ауыстырады

6. Бір жолға неше символ жазуға болады?

А) шексіз В) 255- тен аспауы керек С) 255- тен кем болмауы керек

Д ) 200-ден аспауы керек Е) 150 – ден аспауы керек

7.Символдық мән әрқашан ...белгісінің ішіне алынып жазылуы керек

А) <>тырнақша В)“ апостроф С )( ) тырнақша Д): қос нүкте Е ) [ ] тік жақша

8. Жолдың бірнеше таңбасын өшіру үшін.....функциясын қолданамыз?

A) CONCAT B)LENGTH C) COPY Д ) UPCASE E ) DELETE
9. INSERT (S1,S2,N) процедурасының қызметі.........

A) S1 жолын S2 жолының N орнынан бастап енгізу

В) S2 жолын S1 жолының N орнынан бастап енгізу

С) S1 жолын S2 жолынан кейін N қайталап жазу

Д) S2 жолын S1 жолынан кейін N қайталап жазу
Тест жауаптары

1	в	2	с	3	в	4	А	5	в
6	в	27	в	8	е	9	А

отырып, есептер шығаруға,прогрмма құруға дағдыландыру.

тәсілдерін жүзеге асырып, оқушылардың логикалық өрістерін дамыту

білу, тәрбиелеу

21. 
    Ұйымдастыру
    
22. 
    Өткен сабақты қайталау
    
23. 
    Компьютермен жұмыс
    
24. 
    Сабақты бекіту
    
25. 
    Үйге тапсырма
    

5. 
   Нақты X айнымалысын сипаттау:
   

С) Var x : array (1..n)of real; Д) Var x : array (1..n)of integerЕ) X of real

2. Символдық айнымалылар Паскаль тілінде...типіне жатады?

А) integer; В)real; С)string: Д)array(1..n)of string: Е)char:

3. Егер L-бүтін,S-тұрақты,P- нақты сандар болса,VAR түйінді сипаттаймыз?

А) Var : p : integer; L: real; const S=2;

B) const S=2: Var L: integer; p: real:

C) const S:=2; l ; integer; p: real;

Д) label s:=2: l: integer; p: real;

E) Var const s:=2 : l : integer; p: real:

4. LENGTH (S) функциясы...

А) S жолдық айнымалысының таңбасының санын есептеу

В) S жолдық айнымалысын кері оқу

С) S жолдық айнымалысын өшіру

Д) S жолдық айнымалының таңбаларын жеке-жеке жолдарға жазу

Е) S жолдық айнымалысын көшіру

5. UPCASE (Символ)функциясының қызметі

А) Латынның үлкен әріптерін кіші әріптерге ауыстырады

В) Латынның кіші әріптерін үлкен әріптерге ауыстырады

С) Символдарды санау

Д) Символдарды алфавит бойынша реттеу

Е) Қазақтың кіші әріптерін үлкен әріптерге ауыстырады

6. Бір жолға неше символ жазуға болады?

А) шексіз В) 255- тен аспауы керек С) 255- тен кем болмауы керек

Д ) 200-ден аспауы керек Е) 150 – ден аспауы керек

7.Символдық мән әрқашан ...белгісінің ішіне алынып жазылуы керек

А) <>тырнақша В)“ апостроф С )( ) тырнақша Д): қос нүкте Е ) [ ] тік жақша

8. Жолдың бірнеше таңбасын өшіру үшін.....функциясын қолданамыз?

A) CONCAT B)LENGTH C) COPY Д ) UPCASE E ) DELETE
9. INSERT (S1,S2,N) процедурасының қызметі.........

A) S1 жолын S2 жолының N орнынан бастап енгізу

В) S2 жолын S1 жолының N орнынан бастап енгізу

С) S1 жолын S2 жолынан кейін N қайталап жазу

Д) S2 жолын S1 жолынан кейін N қайталап жазу
Тест жауаптары

1	в	2	с	3	в	4	А	5	в
6	в	27	в	8	е	9	А

4. 
   Кіші латын әріпімен енгізілген жолды, үлкен латын әріптеріне ауыстыру программасын құрыңыз.
   

Var s:string:

k:byte:

begin

for k:=l to length (s) do

s[K]: =Upcase (s[k]);

writeln(s):

end.

Үйге тапсырма: 4.2, 4,3 тақырыптарын оқу. 121 беттегі 1-2 жаттығу.

САБАҚ ЖОСПАРЫ

«Бекітемін»

________________

Оқу ісінің меңгерушісі

6,9,11 ақпан 2015 жыл
Пән аты: Информатика

Класы: 9 «А», 9 «Б», 9 «В»

Тақырыбы: Компьютерлік модельдеу.Есептеу эксперименті.

Сабақтың мақсаты: Оқушылардықұрылымдық программалау әдісін игеру мақсатында көмекші программаларды құруды және қолдануды үйрету.

Дамытушылық: Оқушыларға модулдеу түсінігі және тәсілін көмекші программа

жазылу әдісімен жұмыс жасауға дағдыландыру.

1. 
   Ұйымдастыру кезеңі.
   
2. 
   Жаңа сабақ
   
3. 
   Компьютермен жұмыс
   
4. 
   Қорытынды.
   

Жаңа сабақты түсіндіру

1. 
   Көмекші программа..
   
2. 
   Процедуралар.
   
3. 
   Функциялар: стандарты және қолданушының функциялары.
   

Процедуралар және функциялар программаның бiршама дербес бөлiктерi болып табылады. Ол ерекше түрмен безендiрiлiп, атпен жабдықталған. Программа iшiнде бұл аттың еске алынуы процедураны немесе функцияны шақыру деп аталады. Келешекте процедуралар және функцияларды көмекшi программа ортақ атпен атаймыз, ал егер айырмашылығы баяндалса өз аттарымен атаймыз.

Көмекшi программа, кез-келген программаны бiр-бiрiнен тәуелсiз бiрнеше бөлiктерге бөле алатын аспаб болып табылады. Мұндай бөлу 2 себептен қажет.

Бiрiншiден, бұл әдiс жадының үнемдеуi: кез-келген көмекшi программа - программа iшiнде дана бола тұра, оны программаның кез-келген нүктесiнен бiрнеше рет шақыруға болады. Көмекшi программа шақырылғанда оны құрайтын операторлар тiзiмi активтендiрiледi, ал көмекшi программаға берiлетiн параметрлер көмегiмен қажеттi алгоритм құралады.

Екiншiден, программаларды бәсеңдей жобалайтын тәсiлдi қолдану. Бұл жағдайда алгоритм бiршама дербес және маңызды бөлiктерден тұратын бiршама үлкен көмекшi программалар арқылы құралады. Көмекшi программалар төмен деңгейлi кiшiрек көмекшi программаларға бөлiне алады,

Кез-келген көмекшi программа шақырылмас бұрын программаның сипаттау бөлiмiнде сипатталуы керек. Көмекшi программаны сипаттау - оның тақырып және тұлғасын басып, көрсету деген сөз. Көмекшi программаның тақырыбында оның аты және формалдi параметрлерi жарияланады. Функция үшiн бұдан басқа қайтарылатын нәтиженiң типi жарияланады. Басынан соң көмекшi программа тұлғасында, программада секiлдi, сипаттау және операторлар бөлiмдерi келедi. Көмекшi программа сипаттау бөлiмiнде төмен деңгейлi көмекшi программалар сипаттамасы, олардың iшiнде тағы басқалары кездесуi мүмкiн.

Негiзiнде көмекшi программа тұрақтылардан, айнымалылардан, тип және төмен деңгейлi көмекшi программалардан тұрады. Көмекшi программада сипатталған аттардың бәрi программаға жайылмайды, яғни “көрiнбейдi” деуге болады. Олай болса, көмекшi программаға қатысты операторлар жағынан ол “қорап” ретiнде қарастырылып, оның iшiнде кез-келген алгоритм жүзеге асырылады. Бұның бәрiн программалаушы көре алмайды. Мысалға, жоғарыда көрсетiлген мысалда негiзгi программаның iшiнен бiз А және В процедураларын шақырып, олардың iшкi А1, А2, В1 процедураларын шақыра алмаймыз.

Айтылғанның бәрi тек көмекшi программалардың аттарына емес, сондай-ақ кез-келген аттарға және олардың iшiнде сипатталған типтерге, тұрақтыларға, айнымалылар және таңбаларға қатысты. Көмекшi программаның iшiнде жарияланған аттардың бәрi бiрегей (уникалды) бола тұра көмекшi программаның атымен сәйкес болмау керек.

Төмен деңгейлi көмекшi программаның iшiне кiргенде, оның жарияланған аттарымен қатар жоғары деңгейлi көмекшi программаның аттарын қолдануға мүмкiндiк бар. Мысалға, В21 көмекшi программаның iшiнен бiз А көмекшi программасын шақырып қолдана аламыз. Кез-келген көмекшi программа өз-өзiн шақыра алады-рекурсия амалы. Мынандай сипаттама бар болсын:

Program ...;

var V1: ...; …

Procedure A;

var V2:: ...;

...........

end{A};

Procedure B;

var V3: ...;

Procedure B1;

varV4: ...;

Procedure B11;

varV5;

.........

В11 процедурасынан V1,...,V5 айнымалыларын, В1 процедурасынан V1,...,V4 айнымалыларын, негiзгi программадан тек V1 айнымалысын пайдалана аламыз.

Процедураның тақырыбы: Procedure<аты> [(ф.п.тiз)];

Функцияның тақырыбы: Function<аты> [(ф.п.тiз)]: <типi>;

Мұндағы <аты>-көмекшi программаның аты;

[(ф.п.тiз)]-формалдi параметрлер тiзiмi;

<типi>-функцияның қайтаратын мәннiң типi;

Процедура мен функцияның параметрлері.

Формалдi параметрлер тiзiмi қажеттi болмағандықтан, болмауы да мүмкiн. Ал егер бар болса, онда оның iшiнде формалдi параметрлердiң аттары және олардың типтерi анықталған болуы тиiс, мысалға:

Мысалда, тiзiмдегi параметрлер (; ) арқылыажыратылған. Егертiзiмдебiртиптi бiрнешепараметрлерболса, онда

Келесi мысалды қарастырайық. ТР тiлiнде дәреже шығару операциясы жоқ, бiрақ LN (X) және EXP (X) функцияларын пайдалану арқылы бiз қажеттi, POWER атты, жаңа функция аламыз

VAR X,Y: REAL;

FUNCTION POWER(A,B:REAL):REAL;