Сабақтың тақырыбы: Техника қауіпсіздігі және жұмыс орнын ұйымдастыру

2. қызметтік программалармен жұмыс жасауды үйрену

3. Оқушыларға эстетикалық тәрбие беру.

Сабақтың типі: Практикум элементтері бар көрсетіп түсіндіру сабағы.

Білім мен білікке Оқушы білуі тиіс:

қойылатын талаптар - қызметтік программалармен жұмыс жасауды үйрену;

• 
  компьютер сыныбындағы іс-әрекет ережелерін;
  
• 
  қауіпті жағдайдағы іс-әрекет ережелерін.
  

- көз талғандағы жаттығуларды жасауды;

- өрт сөндіргішті қолдануды;

- жұмыс орнын пайдалануды есепке алу журналын толтыруды;

- статикалық кернеу әсерін кетіру жаттығуларын орындауды.
Сабақтың барысы: I. Ұйымдастыру кезеңі

II. Үй тапсырмасын тексеру

III. Жаңа сабақты түсіндіру

Программаны түрлі тәсілдер бойынша құруға болады, бірақ оған қойылатын негізгі талап – оның сапалы және пайдаланушыға түсінікті болуында. Әдетте бұл үшін күрделі информация алдын ала тұжырымды бірнеше бөліктерге бөлініп алынады да, олардың әрқайсысына арналған жеке-жеке программа құрылады. Осыдан соң олар көмекші программалар ретінде қарастырылып, түрлі жолдармен құрылады. Программалаудың бірнеше жолдарын қарастыруға болады:

• 
  «Жоғарыдан төмен» (декомпозиция)
  
• 
  «Төменнен жоғарыға» (синтез)
  
• 
  «Құрылымды программалау»
  

Дайындалған программаның дұрыс жұмыс істеуі де жеткіліксіз. Алдымен ол пайдаланушының оқуына түсінікті түрде құрылуы қажет. Мұның бір тәсілі – программа аралықтарына (әр блоктардың басына) түсініктемелер енгізіп және көшу операторын шектен тыс пайдаланбау.

Кейде дайын программаға қосымша жаңа бөлімдер қосу (өзгерістер енгізуі) қажет болады. Сондықтан программаның қатесіз, түсінікті құрылуының үстіне, оңай өзгертіле алатын болуы тиіс. Сапалы программалар құру бағытында пайдалынатын тәсілдер программалау технологиясы делінеді.

Сонымен құрылымдық программалау концепциясы келесі тұжырымдарда:

1. 
   Күрделі есептерді қарапайым бөліктерге бөлу мақсатында оларды алдын-ала талдау;
   
2. 
   Алгоритмнің барлық бөліктерін қарастырып олраға сәйкес көмекші программалар құру;
   
3. 
   Көмекші программаларды құру барысында үш базалық құрылымдарды қолдану: сызықтық, тармақталу, циклдық;
   
4. 
   Шартсыз өту операторын мүмкінінше аз қолдану;
   
5. 
   Көмекші программаларды құру үшін программистердің ұжымын қолдану.
   

Алгоритм құру барысында негізгі үш - сызықтық, тармақталу, қайталану (цикл) негізгі күрылымдар қолданылады. Осыған сай алгоритм сызықтық, тармақталған және қайталанған қүрылымды алгоритм болуы мүмкін. Күрделі мәселелерді шешу алгоритмдері аталған негізгі үш қүбылыстың есептің жеке бөліктеріне сәйкес келетін тізбектерінен түрады.

Ы
ңғайлы болу үшін әрқашан алгоритмнің басы мен соңын білдіретін міндетті екі блоктан өзге негізгі блоктар нөмірленген. Блок-схемада көрсетілген 1-4 блоктар бірінен соң бірі, тізбектеліп орындалады, демек бұл - сызықтық алгоритмнің мысалы, мүнда 2-ші және 3-блоктардың орнын ауыстыруға да болады, бұл есептің дұрыс нәтижесін алуға кері әсерін тигізбейді.

Тармақталуды толық және ықшам екі түрде үйымдастыруға болады (5, 6-суреттер).

Программалауда алгоритмде қолданылған әрбір айнымалы компьютердің жедел жадының жеке бір ұяшығының адресін білдіреді. Мәліметтер ұяшықтарда сақталып, программа алгоритмі бойынша өңделеді. Алгоритмдегі (программадағы) х=5 нұсқауы х ұяшығына 5 санын меншіктейді. Сондықтан блок-схемадағы меншіктеуді ‘=’ (теңдік) белгісі арқылы емес, “:=” меншіктеу белгісі арқылы белгілеген дұрысырақ болады. Мысалы, QBasіc тілінде меншіктеу операторы х=5 түрінде жазылса, TurboPascal тілінде - х:=5 түрінде жазылады. Программадағы х:=у нұсқауы х ұяшығына у-тің мәнін меншіктесе, х:=х+1 ( х-тің мәнін бірге арттырады, ал х:=х*х ( х ұяшығындағы мәнді оның квадратымен ауыстырады. Меншіктеу барысында ұяшықтағы алдыңғы мән дереу өшіріліп, соңғы меншіктелген мән сақталады. Мысалы,

нұсқауларын көрсетілген ретімен орындағанда х-тің алғашқы мәні 8, келесісі 2, одан 4, ақырғы мәні 5 болса, ал у-тің мәні 2-ден 1-ге өзгереді.

1. 
   Құрылымдық программалаудың концепциясы неде?
   
2. 
   Композиция, альтернатива және итерация деген қандай түсінікті білдіреді?
   
3. 
   Айнымалы түсінігі.
   
4. 
   Сызықтық алгоритм деген не?
   
5. 
   Тармақталған алгоритм деген не?
   
6. 
   Тармақталған алгоритмдердің қысқаша және толық түрлерінің айырмашылығы неде?