Жумашева Фарида Бақтығұлқызы
Технология пәні мұғалімі
Ақкөл орта мектебі
Атырау облысы, Құрманғазы ауданы, Ақкөл селосы
Сабақтың тақырыбы: Білезік жасау технологиясы
Білімділігі: халқымыздың шеберлері жасаған әшекейлі бұйымдарымен ,
оның түрлерімен таныстыра отырып, өнерді қастерлеуге
үйрету.
Дамытушылығы : оқушылардың іздемпаздық шығармашылық қабілетін
дамыту . Сабаққа қызығушылығын және өздігінен ойлау
қабілетін арттыру.
Тәрбиелігі: үнемділікке ұқыптылыққа , талғампаздыққа іскерлікке, ата-
бабамыздың салт дәстүрін өнерін білуге тәрбиелеу.
Сабақтың түрі:-------- білімменен іскерлікті игеру.
Сабақтың әдісі ------ Теориялық сарамандық , ойын элементтері.
Қажетті заттар ------- жұқа қаңылтыр, шеге , балға , тақтайша , желім, әйнек т.б.
Көрнекілігі --------- интерактивті тақта, нүсқау карта, білезік түрлері. т. б.
Пәнаралық байланыс ----- Тарих, бейнелеу , сызу, математика, өнер, әдәбиет,
Геометрия.
сабақтың барысы:
І Ұйымдастыру бөлімі:
а) оқушыларды түгендеу.
б)оқу – құралдарын тексеру.
ІІ Үй жұмысын пысықтау .( ойын арқылы оқушылардың өткен тақырыпты меңгергендігін анықтау.
1 Металдың бетіне белгі түсіру деп нені айтамыз?
2 Белгілеу неше сызыққа бөлінеді?
3 Бұйымның өлшемі неше түрде түсіріледі?
4 Белгіге бір бейнені түсіру үшін қандай құралдар қолданады?
5 Темірдің бетіне өрнектеуге көбінесе қандай құрал қолданады?
6 Бізден басқа тағы қандай құралдар қолданылады?
7 Техникалық қауыпсыздық ережені ата .
ІІІ Жаңа сабақ.
Халқымыздың жігітке жеті өнерде аз, жігіт сегіз қырлы , бір сырлы деп , әр түрлі
кәсіптің көзін ашып, ойлы білімді мәдинетті еңбекшіл азамат тәрбиелеген. Негізгі тұлғаны тәрбиелеудің қуатты құралы халықтың қолөнері болған.
Ағаш ұқсату металл өңдеу ұсталық
Тас өңдеу Қолөнер зергерлік
Тері өңдеу
Қазақ зергерлері негізінен түсті металдардан сан алуан түрлі әсемдік бұйымдар жасап отырған. Әсіресе күмістен соғылатын сәндік бұйымдар.
 Сәукеле.
Сырға
шолпы
шекелік
алқа
Сәндік бұйымдар түйме
өңіржиек
тұмарша
білезік
сақина
Жүзік
белбеу
қапсырма
Әсемдік бұйымдардан басқа ат абзелдері , үй жиһаздарын, құрал – саймандарды, қару жарақтарды зергерлер әсемдеген. Зергерлік әсемдік бұйымдардың ішінде білезікке тоқталатын болсақ , білезік сөзінің шығу төркіні білекпен жүзік сөз тіркесінен құралған немесе оны білекке салынған жүзік деуге де болады. Оны көбінесе қыз- келіншектер , орта жастағы әйелдер мен үлкендерде салады. Білезік көбінесе күмістен кейде таза алтыннан да жасалады.
Түрлері
 
1 Күміс білезік 2 Топсалы
білезік 3 жұмыр білезік
4 бес білезік 5ашпалы жппалы
БілезікЖалпы білезік бетіне ою - өрнек түрлері көз моншақтар, асыл тастармен әшекейленген. Білезікке салынған ою - өрнектерге тереңірек үңілсек, білезікке бір-біріне қарама- қарсы құс қанаты оюы салынған , бұл қанатын жайып келе жатқан құсты тұспалдайды. Гүл оюлары салынған. Гүл бірліктің елдің ынтымақты болуын меңзейді. Сонымен қатар негізгі шеңбер күнді түспалдайды. Күніміз ашық болсын деген тілекпен салынған. Білезіктің жоғары немесе төменгі түсында тамшы іспеттес ирек оюы жүргізілген. Ол ою ирек су деп аталады . Ирек оюы пәле жәледен қорғайтын тұмар оюдың түрі. Білезіктің екі жағында шеңберге ұқсас ою орналасқан, бұл дүние дөңгелек дегенді білдіреді.
Іскенше.
өткір біз
Қадаубас бедерлегіш құралдар
Құралдар
Түрлері.
сымсозғыш
Шете жасайтын темір
шапқы
Шете жасайтын
темір
Көрік т .б.
Әдісі: Зергерлік бұйымды жасауда көптеген әдіс тәсілдерді қолданған.
1 отқа қыздырып соғуды .
2 шекімелеу
3 балқытылған металды қалыпқа құю
4асыл тастардан көздер орнату .
5 бізбен безеу
6 сым кәптеу
7 бедерлі қадаубастармен батыра ұрып бедерлеу.
ІҮ. Білезік жасау технологиясы.
-
Р/С
|
Мазмұны .
|
Сызбасы
|
Қолданатын құрал-
саймандар
|
1
|
Білезік үлгісін қағаздан
қиып салу.
|
|
Қайшы, қағаз.
|
2
|
Қаңылтырды тегіс темір
үстіне салып,тегістейміз.
|
|
Қаңылтыр, тегіс темір пластина.
қаңылтыр,қайшы,
желім.
|
3
|
Қаңылтыр үстіне дайын білезік үлгісін желімдеп сол бойынша қиып шығамыз.
|
|
Қаңылтыр , қайшы желім.
|
4
|
Сызбаны алып бірдей 4
бөлікке бөліп симитриялы нүктесін тауып бетіне ою-орнек түсіреміз.
|
|
Сызба , қайшы , желім, қарандаш т.б.
|
5
|
Білезік үстінен үші үшкір бізбен ағаш балғамен із түсіру арқылы шекімелеп шығу.
|
|
Балға , үшкір біз .
|
6
|
Білезік бетіне өрнек түсіргенмен кейін түрлі тастармен безендіреміз.
|
|
Түрлі тастар желімдер.
|
7
|
Білезік қалпыне келтіру.
|
|
|
|
Қауіпсіздік ережені еске түсіру.
1 Қаңылтырмен жұмыс істегенде , міндетті түрде қолғап кию.
2 Қаңылтырдың шетін қиғанда , қолды жарақаттап алудан сақтану.
3 Қаңылтыр бетін тазалағанда үрмей, арнаулы сыпырғышпен сыпыру.
4 Қаңылтырдың бетін , жиегін саусақпен сипама.
5 Белгі салаиын және ұшы өткір шапқыларды қалтаға салуға болмайды.
6.Қайшымен жұмыс кезінде қайшы белдің деңгейінен төмен болсын.
Ү Сарамандық жұмыс.
ҮІ Сергіту сәті. (Сөз жұмбақ шешу және қолөнер туралы мақал- мәтел
айту.)
1 Зергерлік әсемдік бұйымдардың бір түрі.( Белбеу)
Білезікті алтыннан басқа қандай металдардан жасйды?( күміс)
Білезіктің бір түрі ( бес білезік)
4 Білезіктің жоғарғы және төменгі тамшы іспеттес ирек оюы не деп аталады?
5 Ерте кезде шебер адамдардың жұмыс жасйтын орны болды ма?( киіз үй)
6 Зергерлердің қолдан жасаған құралының бірі. ( біз)
7 Зергерлік бұйым жасаған кездегі әдіс – тәсілінің бір түрі. ( шекімелеу)
ҮІІ Жаңа сабақты бекіту.( сиқырлы ұяшық ойыны)
2Білезік сөзі білек пен жүзік сөз тіркесінен құралған.
1сәукеле,сырға,шо-лпы, шекелік,алқа, білезік, сақина , жүзік.
Білезік
Бес білезік , жұмыр білезік ашпалы білезік, топсалы білезік.
Шекімелеу әдісі.
ҮІІІ Қорытынды. Инсерт әдісі бойынша.
Р/с
|
Не үйрендік.
|
Не білдік.
|
Білгім келеді.
|
1
|
Білезік жасау технологиясы.
|
Білезік түрлері.
Жасау жолдары
Зергер құралдары
|
Сақина жасауды
Шолпы жасауды
Алқа жасауды.
|
Достарыңызбен бөлісу: | 
