Қорытындылау.
IV. Жаңа сабақты бекіту.
1. Б.Ү.Ү. кестесі.
Білгенім
|
Үйренгенім
|
Үйренгім келеді
|
|
|
|
V. Қорытындылау, бағалау.
VІ. Үйге тапсырма беру.
Үйге: Украина. Мемлекеттік құрылымы, халқы.
Сабақ№________ Сыныбы_________ Күні_________
Тақырыбы: Украина. Шаруашылығы, ішкі айырмашылықтары.
Мақсаты:
Білімділік: Оқушыларға Украинаның өнеркәсібі, ауыл шаруашылығы, көлігі, салалары, таралуы, ішкі айырмашылықтары жөнінде түсіндіру.
Дамыту: Өз бетінше ізденіспен шығармашылық тұрғыда жұмыс істеуге дағдыландыру. Өз ойларын еркін де сауатты, нақты жеткізу қабілеттерін арттыру.
Тәрбиелік: Жан-жақтылыққа, ізденімпаздыққа баулу, тыңдай және сөйлей білу мәдениетін арттыру.
Болжамдап отырған нәтиже: Украинаның шаруашылығы, ішкі айырмашылықтарымен танысқан тұлға.
Сабақтың типі: Жаңа білім беру сабағы
Сабақтың түрі: Аралас сабақ
Сабақтың әдісі: 1. Сұрақ-жауап.
2. Әңгіме-дәріс.
3. Кестемен жұмыс.
Сабақтың көрнекілігі: Қосымша деректер, оқулық, кескін карта, карта т.б.
Сабақтың жоспары:
І. Ұйымдастыру кезеңі.
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.
1. Сұрақ-жауап.
Қорытындылау.
ІІІ. Жаңа сабақ.
1. Әңгіме-дәріс.
2. Кестемен жұмыс.
Қорытындылау.
IV. Жаңа сабақты бекіту.
1. Сұрақ-жауап.
V. Қорытындылау, бағалау.
VІ. Үйге тапсырма беру.
Сабақтың барысы:
І. Ұйымдастыру кезеңі.
Оқушыларды түгендеу, оқу құралдарын дайындатып, зейіндерін сабаққа аударту.
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.
1. Сұрақ-жауап.
1. Украинаның географиялық орны?
2. Украинаның халқы, қалалары?
3. Украинаның табиғат ресурстары?
4. Украинаның қалыптасу тарихы?
5. Украинаның ұлттық, діни құрамы?
Қорытындылау.
ІІІ. Жаңа сабақ.
1. Әңгіме-дәріс.
Жаңа сабақ әңгіме-дәріс беруден басталады.
2. Кестемен жұмыс.
Кесте арқылы Украина шаруашылығын түсіндіру.
Шаруашылығы
|
Индустриялық-аграрлы ел. Оның жиынтық ішкі өнімінің салалық құрылымында өнеркәсіп үлесі 38%-ды, ауыл шаруашылығы 16%-ды, қызмет көрсету саласы 46%-ды құрайды.
|
Өнеркәсібі
|
Басты саласы -- отын-энергетика кешені.Елдегі ең ірі көмір алабы Донецк. Өндірілетін электр энергиясының 40%-ға жуығы 5 АЭС береді. Жергілікті көмірмен ірі ЖЭС-тер жұмыс істейді. Қара металлургияның негізгі орталығы Кривои Рог темір кені алабы. Машина жасаудың орталықтары: Харьков, Киев, Донецк, Львов, Запорожье (автомобиль жасау), Днепропетровск, Луганск (теміржол және ауыр машиналар жасау), Николаев, Керч, Херсон (кеме жасау). Химия өнеркәсібінде минералды тыңайтқыштар (Одесса, Винница, Горловка), күкірт қышқылы, сода, пластмасса мен химиялық талшықтар (Киев), резеңке бұиымдарын өндіру маңызды орын алады.
|
Ауыл шаруашылығы
|
Өсімдік шаруашылығы дәндә және техникалық дақылдарды өсіруге маманданған. Бидай, жүгері, арпа, тары, қарақұмық өсіріледі. Оңтүстікте-күріш, орманды далада-қант қызылшасы, картоп-барлық аймақта, Польесе мен Батыс Украинада-зығыр, оңтүстікте-құлмақ, темекі, Карпат сырты мен Қара теңіз жағалауында жүзім, Қырымда эфир майы, лаванда, раушан гүлдері өсіріледі. Мал шаруашылығы барлық аудунда таралған. Шошқа-дала, орманда дала зонасында, қой- орманды дала зонасы, Карпат пен Полесеьеде дамыған.
|
Көлік
|
Теміржол көлігінің маңызы зор. Оның ұзындығы-23 мың км. Жалпы жолаушы тасымалының үлесі-64%. Автомобиль көлігінің үлесі 34%. Ұзындығы 100 мың км-ге жететін тас жалдар салынған. Әуе және теңіз порттары арқылы Украина 80-нен астам елдермен байланысады.
|
Сыртқы экономикалық байланыстары
|
Украинаның ТМД елдерімен саудасында импорт экспорттан артық, ал алыс шетелдермен сауда қатынастарында экспорт импорттан басым. Украина импортында мұнай, газ,, түсті металдар, синтетикалық каучук, ағаш сүрегі, жеңіл өнеркәсіпке қажетті шикізат басым болса, экспортта қара метал прокаты, құбырлар, ферроқорытпалар, машина жасау өнімдері, халық тұтынатын тауарлар, химикаттар басым.
|
Ішкі айырмашылықтары
|
Украина аумағын шаруашылығының мамандану сипатына, әлеуметтік-экономикалық ерекшеліктеріне қарай бірнеше ауданға: Донецк-Днепр бойы, Оңтүстік, Оңтүстік-Батысқа бөледі.
|
Қорытындылау.
IV. Жаңа сабақты бекіту.
1. Сұрақ-жауап.
1. Украина шаруашылығы?
2. Украина өнеркәсібі?
3. Украина ауыл шаруашылығы?
4. Украина көлігі?
5. Украинаның ішкі айырмашылықтары?
V. Қорытындылау, бағалау.
VІ. Үйге тапсырма беру.
Үйге: Украина. Шаруашылығы, ішкі айырмашылықтары.
Сабақ№________ Сыныбы_________ Күні_________
Тақырыбы: Молдова Республикасы.
Мақсаты:
Білімділік: Оқушыларға Молдова Республикасының өнеркәсібі, ауыл шаруашылығы, көлігі, салалары, таралуы жөнінде түсіндіру.
Дамыту: Өз бетінше ізденіспен шығармашылық тұрғыда жұмыс істеуге дағдыландыру. Өз ойларын еркін де сауатты, нақты жеткізу қабілеттерін арттыру.
Тәрбиелік: Жан-жақтылыққа, ізденімпаздыққа баулу, тыңдай және сөйлей білу мәдениетін арттыру.
Болжамдап отырған нәтиже: Молдова Республикасымен танысқан тұлға.
Сабақтың типі: Жаңа білім беру сабағы
Сабақтың түрі: Аралас сабақ
Сабақтың әдісі: 1. Сұрақ-жауап. 4. Б.Ү.Ү. кестесі.
2. Әңгіме-дәріс.
3. Кестемен жұмыс.
Сабақтың көрнекілігі: Қосымша деректер, оқулық, кескін карта, карта т.б.
Сабақтың жоспары:
І. Ұйымдастыру кезеңі.
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.
1. Сұрақ-жауап.
Қорытындылау.
ІІІ. Жаңа сабақ.
1. Әңгіме-дәріс.
2. Кестемен жұмыс.
Қорытындылау.
IV. Жаңа сабақты бекіту.
1. Б.Ү.Ү. кестесі.
V. Қорытындылау, бағалау.
VІ. Үйге тапсырма беру.
Сабақтың барысы:
І. Ұйымдастыру кезеңі.
Оқушыларды түгендеу, оқу құралдарын дайындатып, зейіндерін сабаққа аударту.
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.
1. Сұрақ-жауап.
1. Украина шаруашылығы?
2. Украина өнеркәсібі?
3. Украина ауыл шаруашылығы?
4. Украина көлігі?
5. Украинаның ішкі айырмашылықтары?
Қорытындылау.
ІІІ. Жаңа сабақ.
1. Әңгіме-дәріс.
Жаңа сабақ әңгіме-дәріс беруден басталады.
2. Кестемен жұмыс.
Кесте арқылы Молдова Республикасын толық түсіндіру.
Географиялық орны
|
ТМД-ның оңтүстік-батысында, Прут пен Днестр өзендерінің аралығында орналасқан. Ол Украина және Румыниямен шектеседі. Ауданы-33,7 мың км2.
|
Табиғаты және табиғат ресурстары
|
Климаты қоңыржай континентті. Днестр, Прут өзендерінің және оның салаларының Молдова шаруашылығында маңызы зор. Република аумағы пайдалы қазбаларға өте кедей. Мұнда тек құрылыс материалдар өндірісіне керекті шикізаттар қоры ғана бар.
|
Халқы
|
Халқы 3,4 млн адам. Ұлттық құрамы молдовандар (64%), орыстар (14%), гагауздар (3,5%), украиндар (13%), және т.б. Халықтың орташа тығыздығы 1 км2 – 119 адамнан келеді.
|
Өнеркәсібі
|
Кишинев, Кагул, Тираполь, Бендеры қалаларында тамақ өнеркәсібі кәсіпорындары, қант зауыттары-Дондюшаны, Бельцы, Рыбницы қалаларында орналасқан.Май шайқау заыттары-Бельцы мен Бендеры, шарап-коньяк комбинаттары-Кишинев, Тирасполь, Трактор-кишинев, қызан жинайтын комбайндар-Бельцы, мақта-мата комбинаттары-Тираспольде, жібек мата-Бендеры, кілем тоқитын комбинат-Унгены, тігін, былғары аяқкиім фабрикалары-Кишинев, Тираспольде орналасқан. Днестр өзенінде Дубоссар СЭС-і, Прут өзенінде Румыниямен бірлесе отырып СЭС салынған. Қуатты Молдова ГРЭС-і Днестровск қаласының маңында жұмыс жасайды.
|
Ауыл шаруашылығы
|
Өсімдік шаруашылығы мал шаруашылығнан басым. Астық (жүгері, қыстық бидай) және техникалық (қант қызылшасы, күнбағыс, эфир майы) дақылдар мен бау-бақша өсіріледі. Жүзімдіктер кеңінен тараған. Молдова мал шаруашылығында, негізінен, сүт-ет бағытындағы ірі қара, шошқа және қаракөл қой тұқымдары өсіріледі. Құс шаруашылығымен де шұғылданады.
|
Көлігі
|
Молдовада теңіз көлігінен басқа көліктің барлық түрі дамыған. Теміржолдың ұзындығы 1 мың км-ден асады. Бұл жолдар бойымен республиканың ТМД және Шетелдік Еуропа елдерімен ішкі экононмикалық байланыстары жүзеге асады Автомобиль көлігі, негізінен, республианың ішкі жол қатынасын атқарады. Газ құбырлары арқылы Украина мен Ресейден табиғи газ тасымалданады.
|
Қорытындылау.
IV. Жаңа сабақты бекіту.
1. Б.Ү.Ү. кестесі.
Білгенім
|
Үйренгенім
|
Үйренгім келеді
|
|
|
|
V. Қорытындылау, бағалау.
VІ. Үйге тапсырма беру.
Үйге: Молдова Республикасы.
Сабақ№________ Сыныбы_________ Күні_________
Тақырыбы: Кавказ елдері. Жалпы шолу.
Мақсаты:
Білімділік: Оқушыларға Кавказ елдері, географиялық орны, құрамы, табиғат жағдайлары мен табиғат ресурстары жөнінде түсіндіру.
Дамыту: Өз бетінше ізденіспен шығармашылық тұрғыда жұмыс істеуге дағдыландыру. Өз ойларын еркін де сауатты, нақты жеткізу қабілеттерін арттыру.
Тәрбиелік: Жан-жақтылыққа, ізденімпаздыққа баулу, тыңдай және сөйлей білу мәдениетін арттыру.
Болжамдап отырған нәтиже: Кавказ елдерімен танысқан тұлға.
Сабақтың типі: Жаңа білім беру сабағы
Сабақтың түрі: Аралас сабақ
Сабақтың әдісі: 1. Сұрақ-жауап. 4. Топтастыру.
2. Әңгіме-дәріс.
3. Кестемен жұмыс.
Сабақтың көрнекілігі: Қосымша деректер, оқулық, кескін карта, карта т.б.
Сабақтың жоспары:
І. Ұйымдастыру кезеңі.
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.
1. Сұрақ-жауап.
Қорытындылау.
ІІІ. Жаңа сабақ.
1. Әңгіме-дәріс.
2. Топтастыру.
3. Кестемен жұмыс.
Қорытындылау.
IV. Жаңа сабақты бекіту.
1. Сұрақ-жауап.
V. Қорытындылау, бағалау.
VІ. Үйге тапсырма беру.
Сабақтың барысы:
І. Ұйымдастыру кезеңі.
Оқушыларды түгендеу, оқу құралдарын дайындатып, зейіндерін сабаққа аударту.
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.
1. Сұрақ-жауап.
1. Молдова Республикасының географиялық орны?
2. Молдова Республикасының халқы?
3. Молдова Республикасының өнеркәсібі?
4. Молдова Республикасының ауыл шаруашылығы?
5. Молдова Республикасының көлігі, сыртқы экономикалық байланыстары?
Қорытындылау.
ІІІ. Жаңа сабақ.
1. Әңгіме-дәріс.
Жаңа сабақ әңгіме-дәріс беруден басталады.
2. Топтастыру.
Топтастыру арқылы Кавказ елдерінің құрамын түсіндіру.
3. Кестемен жұмыс.
Кесте арқала Кавказ елдеріне жалпы шолу жасау.
Елдер
|
Әзірбайжан
|
Грузия
|
Армения
|
Жерінің ауданы, мың км
|
86,6
|
69,7
|
29,8
|
Халқы, млн адам
|
8,3
|
4,3
|
3,2
|
Астанасы
|
Баку
|
Тбилиси
|
Ереван
|
Мемлекетік құрылымы
|
федерациялық республика
|
республика
|
республика
|
Мемлкет басшысы
|
президент
|
президент
|
президент
|
Заң шығарушы органы
|
парламент
|
парламент
|
парламент
|
Мемлекеттік тілі
|
әзірбайжан
|
грузин
|
армян
|
Ұлттық валютасы
|
манат
|
лари
|
драм
|
Достарыңызбен бөлісу: |