С.Қ. Малыбаев, Н. А. Данияров, А. Ж. Қарсақова

 
 
Локомотивтер  жұмысының  сипаттамасына  байланысты  негізгі  депо 
келесідей жіктеледі: 
-жүктік; 
-жолаушылық; 
-аралас. 
Тартым түріне байланысты депо келесілерге жіктеледі: 
-электровоздық; 
-тепловоздық; 
-моторлы вагондық; 
-дизель-поездық. 
Тек  қана  өз  локомотивтерінің  жөндеу  түрін  анықтаумен  ғана  емес, 
сонымен  қатар  берілген  жолда  немесе  аралас  телімдер  торында  жұмыс 
істейтін  өндіру  еңбегін  арттыру  мақсатында  депоның  ерекшелігін  жүзеге 
асыру.Жөндеу жұмыстарының үлкен көлемдегі деполар жазылған локомотив 
паркінде  болмауы  мүмкін.Локомотивтер    жөндеуін  өндіру  үшін  деполарды 
қажетті  құрылғылармен  қамтамасыздандырады;жұмысты  кешендік  және 
мамандандырылған бригадалар жұмыс істейді. 
 
Локомотивтік 
шаруашылықтың 
техникалық 
құрылғылары 
мен 
үймереттер кешеніне келесі бөлімшелер енеді:
 
-  депо:  негізгі,электровоздық,тепловоздық,тұрмыстық  бөлмелер  мен 
қызметтік, шеберханалық цехтармен мотор вагондар;
 
-  локомотивтерді жабдықтаумен бірге техникалық қызмет көрсету пункті;
 
-  ашық  аландарда  немесе  өндірістік  және  қызметтік-тұрмыстық 
бөлмелермен  локомотивтерді сыртын тазалау,жуу мен үру құрылғылары;
 
-  ашық  алаңдарда  электрлік  берілісі  бар  тепловождың  реостаттық  сынау 
құрылғылары;
 
-  ашық  аландарда  немесе  өндірістік  және  қызметтік-тұрмыстық 
бөлмелермен  локомотивтерді  жабдықтайтын құрылғылар;
 
-  өндірістік және қызметтік-тұрмыстық бөлмелермен  стансаның қабылдап-
жөнелту жолдарында локомотивтерді жабдықтау құрылғылары; 
 
-  отын мен май қоймасы;
 
-  қордағы  және  жұмысқа  дайын  локомотивтердің  тұрағына  арналған 
жолдар;
 
-  қызметтік,жабдықтау,басып озу және қозғалғыш жолдар;
 
-  локомотивтерді қайта бұру құрылғылары;
 
 
3.5  Локомотивтерді  жабдықтауды  ұйымдастыру  және  жабдықтау 
пункттерінің құрылғылары 
 
Жабдықтау-локомотивтерді 
барлық 
қажеттіліктермен 
қампамасыздандыру  бойынша  жұмыстардың  кешені  және  қалыпты 
пайдаланумен  қызмет көрсетуі.
 
                                                                   68
                            

 
 
Локомотивтерді толық жабдықтандыру құрамына келесі оталар жатады: 
дизель  үшін  тазартылған  матералдармен  және  майлармен  майлау,  құрғақ 
құммен,салқындататын сумен және дизельді отынмен, акуммуляторлар үшін 
тазартылған  сумен;  локомотивтердің  сыртқы  тазартылуы;тартымдық 
электрлік 
аппараттар 
мен 
электрлік 
қозғалтқыштарды 
үрлеу 
қамтамасыздандырылады
 
Ереже  бойынша,  жабдықтау,кезекті  техникалық  қызмет  көрсету  өткізу 
уақытына  қарай  ойластырылады.Әр  оталарды  орындау  уақыты,  жабдықтау 
технологиясымен  және  жергілікті  шарттарға  байланысты  мөлшерленеді,  ал 
оталардың  өзін  уақыты  бойынша  қатар,  параллель  және  дәйекті  түрде   
орындауға  болады.Электровоздар  мен  тепловоздардың  техникалық  қызмет 
көрсетуімен  қамтамасызданған  жабдықтау 60 минуттан,  ал  тартым 
агрегаттарында-90 минуттан артық болмауы керек.
  
Локомотивтерде жабдықтау оталарының орташа уақыт шамалары:
 
- тепловоздардың дизель отынымен қамтамасыздануы  
      13-18 мин, 
- Локомотивті сүрту және майлау материалдарымен қамтамасыздандыру: 
 бір секциялық   
 
 
 
 
 
 
5 мин,  
   екі секциялық   
 
 
 
 
 
 
8 мин, 
- салқындату сұйықтығын құю 
 
 
 
 
        10 мин, 
- құм салғыштардың сыйымдылығы кезінде құмды тиеу, м
3
: 
 
 
0,5   
 
 
 
 
 
 
 
5 мин, 
 
 
1,0   
 
 
 
 
 
 
 
8 мин, 
 
 
1,5   
 
 
 
 
 
 
 
12 мин, 
- тазалау,жуу 
 
 
 
 
 
 
 
10 - 20 мин. 
 Толық жабдықтау:  
- ТО-2-сіз электорвоз   
 
 
 
 
 
         25 мин, 
- тепловозды да   
 
 
 
 
 
 
         30 мин, 
- тартым агрегаттарында да   
 
 
 
 
 
45 мин. 
Локомотивтерді ашық жолда жабдықтаусызқабылдау және тапсыру - 20 мин.  
 Локомотивтің бұрылысы: 
- шеңбермен 
 
 
 
 
 
 
 
         3 мин,  
- үшбұрышпен 
 
 
 
 
 
 
 
 
8 мин. 
 
Отынмен,құммен  және  сумен  қамтамасыздандыру  және  майлау  мен 
ысқылау материалдарымен қамтамасыздандыру бір уақытта орындалады. 
Жабдықтау  құралдарын,  сол  материалдарды  және  оларды  локомотивке 
беруін  дайындау  және  жабдықтарды  сақтау  жабдықтау  құралдарына 
жатады.Оларды  негізгі  станса  жанында,  тікелей  айлалық  жұмыстар 
аймағында  және  депода  құрастырады.Оталар  уақыты  мен  орны  бойынша 
максималды  қатар  қолданылған  болуы  керек.Бұл  жабдықтаудағы 
локомотивтердің  бос  тұруын  қысқартады  және  жабдықтау  орындарының 
штат  санының  азаюын  қамтамасыз  етеді.  Оталарды  мүмкіндік  келгенше 
максималды  автоматтау  және  механизациялау  қажет.  Отынмен,  маймен, 
                                                                   69
                            

 
 
салқындатылған 
және 
тазартылған 
сумен, 
құммен 
және 
сүрту 
материалдарымен әдетте бір қалыпта жабдықталуы көзделеді. 
Депода  жеке  локомотивтің  тазартуы  және  тартым  қозғалтқыштардың 
үрлеуі,қосымша  электр  машиналардың  және  электр  аппаратуралардың, 
сонымен қатар кабинадан шаңды тазартылуы жүргізіледі.
 
Локомотивті жабдықтау үшін қажетті қалыптың мөлшері:
 
 
  
 
 
,
1440
α
эк
эк
эк
t
N
n
=
 
  (3.3) 
 
мұндағы,  1440 – тәуліктегі минут саны. 
Жеке жолда орналасқан бір қалыпты жабдықтаудың өткізу қабілеті:  
 
 
 
 
 
,
1440
эк
ЭК
t
N
α
=
   
 
 
 
(3.4) 
мұндағы, 
- тәулік бойы  жабдықтаудан өткен локомотивтер саны;  
эк
N
α
- жабдықтау пунктіне локомотивтің бірқалыпсыз келуін ескерілетін 
коэффициент: 
α
=1,2-1,5; 
- локомотивті жабдықтау уақыты,мин  
эк
t
 
Барлық  локомотивтердің  түрлері  үшін  екі  жабдықтау  жұмыс  уақыты 
арасындағы  жалпы  құм  салғыштың  сыйымдылығымен  лимиттеледі,  ал 
тепловоздар,электорвоздар  және  тартым  агрегаттар    байланыс-дизельді 
қоректендіргішпен  және  де  отынды  бактардың  сыйымдылықтарымен 
лимиттенеді.
 
 
Құмды  екі  рет  толтыру  арасындағы  локомотивтердің  максималды 
жұмыс үстеу уақыты(тәулік): 
 
 
 
 
 
п
п
q
V
T
9
,
0
=
,тәулік., 
   (3.5) 
мұндағы, 0,9 – локомотивтің  құм  салғыштарындағы  құм  қалдығының 
міндетті  10%-ын  есептейтін  коэффициент; 
-  локомотивтің  барлық  құм 
салғыштарының  сыйымдылығы,  м
3
; 
 - тәулігінде  локомотивпен 
шығындалатын құм, м
3
. 
п
V
п
q
Тепловоздар,электорвоздар  және  тартым  агрегаттар    байланыс-дизельді 
қоректендіргіші бар жұмыстардың жабдықтау арасындағы ең үлкен кезеңі: 
 
 
 
 
т
т
д
q
V
Т
9
,
0
=
, 
 
 
 
 
(3.6) 
 
                                                                   70