«роль транспортной науки и образования в реализации пяти институциональных реформ», посвященной

 

 

 

 

208 

 

 

«РОЛЬ ТРАНСПОРТНОЙ НАУКИ И ОБРАЗОВАНИЯ В РЕАЛИЗАЦИИ ПЯТИ ИНСТИТУЦИОНАЛЬНЫХ 

РЕФОРМ», ПОСВЯЩЕННОЙ ПЛАНУ НАЦИИ  «100 КОНКРЕТНЫХ ШАГОВ» 

__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 

 

___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 

ӘОЖ 656.257-83:625.151.3 

 

Садвакасова  Ж.Д.

  –  аға  оқытушы,  М.Тынышбаев  атындағы  Қазақ  Көлік  жəне 

Коммуниациялар Академиясы (Қазақстан, Алматы қ.) 

Ернишева  Б.А.

  –  студент,  М.Тынышбаев  атындағы  Қазақ  Көлік  жəне 

Коммуниациялар Академиясы (Қазақстан, Алматы қ.) 

 

ALSTOM Р80 ЭЛЕКТРЛІ БҰРМАЛЫ ЖЕТЕКТЕРІНІҢ 

ЭКПЛУАТАЦИЯЛЫҚ СИПАТТАМАЛАРЫ 

 

Бұрма  – жылжымалы  құрамды  бір  жолдан  екіншісіне  бұру  үшін  қолданылатын 

құрылғы.  Бұрмалар  бағыттамалардан,  айқастырмалардан  жəне  олардың  арасындағы 

жалғастырушы  жолдардан  тұрады.  Айқастырмалар  жылжымайтын  немесе  жылжымалы 

өзекшесімен  болуы  мүмкін.  Жылжымайтын  элементтері  жоқ  айқастырманың  негізгі 

элементтері  өзекше,  екі  мұртша,  екі  контррельс,  бекіткіштер  мен  төсемелер,  түйіспелі 

бекітпелер  жəне  құрастырылған  айқастырмалар  жағдайында  мұртшалар  мен  өзекшені 

бірыңғай құрылымға біріктіруге арналған епелектер мен сомындары бар бұрандамалар. 

Бұрманың  ауысуы,  бекітуі  жəне  бақылау  жайы  үшін  бұрмалы  жетектер  қызмет 

атқарады.  Бұрмалы  жетек  электрлік  орталықтандырудың  басты  атқарушы  органдарының 

бірі  болып  табылады.  ЭО  темір  жол  бекеттеріндегі  пойыздардың  қозғалысы 

автоматтандырылған  басқару жүйелерінен  тұрады. Бұл  жүйеде бағдаршамның белгі беру 

жабдығымен пойыздық жəне маневрлік қозғалыстарды маршруттау қарастырылады. 

ЭО-дың  құрылғыларына  ТПЕ  тарапынан  қойылатын  талаптарға  сəйкес  бұрмалы 

жетектер келесі шарттарды қамтамасыз етуі қажет: 

-  бұрманың  шеткі  жағдайларына  бұрмалар  ауыстырылған  соң  үшкірдің  рамдық 

рельске тығыздай жатуын; 

-  үшкір  мен  рамдық  рельстің  арасындағы  саңлау  4  мм-ден  аспаған  жағдайда 

бұрманың тұйықталуын; 

- рамдық рельстен үшкірдің кетуін 125 мм-ден кем болмауын. 

Электрлік  жетектер  электромеханикалық,  электропневматикалық  болады.  Релелік 

орталықтандыру  құрылғыларында  тек  қана  электромеханикалық  бұрмалы  жетектер 

қолданылады. 

Р80  бұрмалы  (сурет  1)  жетегі  Alstom  компаниясымен  қозғалыстың  жоғарғы 

қауіпсіздік  деңгейін,  бұл  кезде  оның  периодты  техникалық  қызметінінің  қажетінсіз 

қамтамасыз  ету  үшін  өңделген.  ТМД  мемлекеттерінде  Р80  алғашқы  бұрмалы  жетек 

өндіріс  алаңы  «СП  «ҚазЭлектрЖетегі»  ЖШС,  Alstom  мекемесі  (50%)  жəне  «Қамқор» 

жөндеу корпорациясы (50%) болып табылады.  

Бəсекелестік қасиеттері:  

- қозғалыстың енімділігі мен қауіпсіздігі; 

- екі рет жабу механизмі: рельс рамасымен тұйықталатын үшкір сияқты жеке жабу; 

- 4 жеке тартым: бұрма жағдайын ауыстыру  үшін 2 жұмыс тартымы жəне жабылу 

жағдайы мен сенімділігін бақылау үшін екі бақылау тартымы; 

-  ауысу  кезінде  пайда  болатын  кедергілер  кезінде  бұрма  жетегінің  жетегін 

автоматты түрде токсыздануы.  

Техникалық қызмет көрсетуді болдырмауға мүмкіндік беретін Alstom Р80 бұрмалы 

жетектерінің құрылымының ерекшеліктері [3]: 

- серіппелі реттеу құрылғысы; 

-  қозғалыс  жылдамдығы  180  км/сағ  дейін  сертификатталған  бекітудің  ішкі 

механизмі; 

- механизмнің взрезді взрессіз типі; 

 

 

 

 

 

209 

 

 

«РОЛЬ ТРАНСПОРТНОЙ НАУКИ И ОБРАЗОВАНИЯ В РЕАЛИЗАЦИИ ПЯТИ ИНСТИТУЦИОНАЛЬНЫХ 

РЕФОРМ», ПОСВЯЩЕННОЙ ПЛАНУ НАЦИИ  «100 КОНКРЕТНЫХ ШАГОВ» 

__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 

 

___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 

- орнатудың оң жəне сол жақты орнатылуы; 

- Суға батқан немесе суға тускен кездегі жұмыс үшін су өткізбейтін корпус. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1-сурет. Р 80 бұрмалы жетегінің сыртқы көрінісі 

 

Аталған  бұрмалы  жетектер  қолданыстағы  СП-6  жəне  СП-3  бұрмалы  жетектерінің 

қасында келесідей артықшылықтарға ие: 

- температураның кең диапазонындағы пайдалану; 

- клиент талабы бойынша түрлі конфигурациялар; 

-  релелік  логикалық,  сондай-ақ,  электронды  орталықтандыру  сияқты  сигналды 

жүйелердің құрамында жетекті қолдану мүмкіндігі; 

- əмбебап жəне бейімделгіш; 

- бұрманың бекіту типі. Бекітудің ішкі механизмі.  

Alstom Р80 электр жетегі келесідей техникалық параметрлерге ие:  

Электрлік жетек типі - тұрақты немесе айнымалы ток қорегіндегі жетек.  

Екінші үшкірдің рамалы рельстен қашықтығы - 149-153 мм.  

Бекітудің күшеюі (үшкірдің рамалы рельске қысылуы) - 200-300 кг. 

Ауысудың күшеюі (кедергі болған кездегі максимал жүктеме) > 550 кг 

Салмағы - 240 кг 

Өлшемі 913 (ұзындығы) x 565 (ені) x 334 (биіктігі) (мм). 

Қозғалыс жылдамдығы 180 км/сағ дейін.  

Р80 типті бұрмалы электр жетектің сипаты 

Р80  бұрмалы  электржетегі  темір  жол  бұрмаларын  ауыстыру  үшін  арналған. 

Қозғалысты  жіберу  тісті  жібергіштен,  шарикті  винттан  жəне  сырғығыштан  тұратын 

тұрақты  магнитті  жəне  магниттелмеген  тізбекті  электр  қозғалтқышпен  қамтамасыз 

етіледі.  

Жоғарғы сырғығыш негізгі винтпен бір тұтас ретінде орындалған жəне жылжудың 

электрлік  қозғалысын  бастайды.  Жоғарғы  сырғығыш  төменгі  сырғығышпен  ажыратқыш 

пен тартым құрылғысынан тұратын иілгіш байланыспен біріктірілген.  

Екі  буын  керекті  жағдайда  серіппемен  ұсталып  тұрады.  Олар  төменгі  сырғығышқа 

шрифтпен бекітілген, ал шрифт жоғарғы сырғығышқа бекітілген. Серіппенің ішінде орналасқан 

амортизатор ажыратылғаннан кейінгі əлсіз қозғалысты баяулатады. Егер төменгі сырғығышқа 

кедергілер кездеспесе, ол жоғарғы сырғығыштың соңынан барады [3].  

Төменгі сырғығыш тартымды сыртқа итеріп шығарады жəне келтірілген тартымды 

қозғай  бастайды.  Төменгі  сырғығыш  арасындағы  жетектік  механизм  бұрмалы  құлыптың 

ашылғанын  сырттан  көрсетеді.  Қозғалыс  жұмыс  жəне  бақылау  тартымдарына  төменгі 

сырғығышпен беріледі.  

Егер  қолмен  немесе  электрлік  жетекпен  ауысу  кезінде  жұмыс  тартымдарына 

кедергілер кездессе, онда Р80 > 550 кг дейін күшеюін көрсетеді, содан кейін ажыратқыш 

 

 

 

 

210 

 

 

«РОЛЬ ТРАНСПОРТНОЙ НАУКИ И ОБРАЗОВАНИЯ В РЕАЛИЗАЦИИ ПЯТИ ИНСТИТУЦИОНАЛЬНЫХ 

РЕФОРМ», ПОСВЯЩЕННОЙ ПЛАНУ НАЦИИ  «100 КОНКРЕТНЫХ ШАГОВ» 

__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 

 

___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 

келесідей  əрекет  етеді:  жоғарғы  сырғығыш  шрифт  көмегімен  сəйкес  буынды  тартымды 

жылжыту  үшін  итереді.  Жұмыс  тартымдары  кедергіге  кезігіп,  оны  блоктайды.  Шрифт 

серіппені қысуды бастайтын буынды итереді.  

Бағытталушы  шрифт  жылжығанға  дейін  буын  қозғала  береді.  Бқдан  кейін  ол  өз 

осінің  айналасында  30градусқа  айналып,  автоматты  түрде  қозғалысын  жалғастытарытн 

жəне  кабинаға  бақылау  сигналын  жібермей  тұрып  қоректі  қозғалтқышқа  жіберетін 

жоғарғы сырғығышты босатады.  

Р80  бастапқы  жағдайына  қайтару  үшін  кері  бағыттағы  ауысу  маневрін  орындау 

керек. Демеек, құрылғының мөлшерден артық жүктемесіның алдын алады.  

Бақылау  залында  аудармалы  электрлік  басқарудың  болмауы  бақыланады. 

Жүктеменің бұл шектеуін жұмыс барысында бақылау мүмкін емес, ол əр түрлі климаттық 

өзгерістердің болуына тəуелді емес. Ажыратқыш қолдық жетекпен де жұмыс жасайтынын 

есте сақтаған жөн.  

Тартажонғыш  кезінде  қозғалыс  жұмыс  тартымымен  сығылған  үшкірге  беріледі. 

Тартымдар  созылған  кездегі  ауысудың  бекітілуімен  тартажонғышты  қарастырайық. 

Артқы  тістің  көмегімен  жұмыс  тартымы  төменгі  сырғығышты  сыртқа  итеріп  шығарады. 

Ол  шрифтте  қалыпты  жоғарғы  сырғығышта  қажет  жағдайында  ұсталып  қалады.  Бұл 

жағдайда сəйкес буын тартым жағында орналасады. Шрифт пен буын арасындағы қадамға 

сəйкес  келетін  730-дан  930  кг  дейінгі  тартым  қойылғаннан  кейін  буын  айналады.  Р80 

бастапқы  жағдайына  қайта  келуі  екі  сырғығыштың  электрлік  жəне  қол  арқылы  тəсілдері 

кезінде орындалады.  

Р80 типті бұрмалы электржетігін қолдану мен шектеулері. Бұрмалыэлектржетегі 65 

кг/м темір жол бұрмаларын орын ауыстыру жəне бақылау үшін арналған.  

Үшкірдің  шарнирлерін  қолдану  Р80  жетегіне  65  кг/м  жолдық  құрылғысын 

ауыстыруға мүмкіндік береді.  

Басқа  мақсаттарда  жетекті  қодану  физикалық  тұлғалардың  зақымдануына  жəне 

бұрмалы электр жетегінің зақымдауына алып келетінін есте сақтау керек.  

Төменде  иеленушілер  мен  операторлардың  жарақат  алу  немесе  шығын  келтіруі, 

дұрыс  пайдаланбаудың  мысалдары  келтірілген,  ол  үшін  ALSTOM  Ferroviaria  S.p.A. 

жауапкершілікті мойнына алмайды [3].  

- рұқсатсыз  модифиакация немесе Р80  бұрмалы электржетегіндегі компоненттерді 

ауыстыру. 

-  алмастыру,  пускжөндеу,  реттеу,  жұмыс  жасау,  тазалау  жəне  қызмет  көрсету 

бойыншанұсқаулықтарды  қадағаламау,  сонымен  қатар  бұл  операцияларды  қарапайым 

тұлғаның орындауы; 

- жарамсыз немесе сəйкес келмейтін жəне қосалқы құралдарды қолдану;  

- объектіде техника қауіпсіздік нормалары мен ережелерін қадағаламау. 

 

ƏДЕБИЕТ 

 

1. Станционные системы автоматики и телемеханики: Учеб. Для вузов ж.-д. трансп. / Вл.В. 

Сапожников,  Б.Н.  Елкин,  И.М.  Кокурин  и  др,.;  Под  ред.  Вл.В.  Сапожникова.  –  М.:  Транспорт, 

1997. – 432 с.

 

2.  Казаков  А.А.,  Бубнов  В.Д.,  Казаков  Е.А.  Станционные  устройства  автоматики  и 

телемеханики: Учебник. – М.: Транспорт, 1990. – 431 с.

жүктеу 15,03 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: