студент,
Казахская академия транспорта и коммуникаций
им. М.Тынышпаева (г. Алматы, Казахстан)
МУЛЬТИМЕДИЙНЫЕ ТЕХНОЛОГИИ В ОБРАЗОВАНИИ
Большие объемы информации и жесткие требования к знаниям и умениям — вот
современные условия образовательного процесса.
150
«РОЛЬ ТРАНСПОРТНОЙ НАУКИ И ОБРАЗОВАНИЯ В РЕАЛИЗАЦИИ ПЯТИ ИНСТИТУЦИОНАЛЬНЫХ
РЕФОРМ», ПОСВЯЩЕННОЙ ПЛАНУ НАЦИИ «100 КОНКРЕТНЫХ ШАГОВ»
__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Главная цель видится в грамотном использовании дидактических возможностей
применения представления различных видов информации (звука, видео анимации,
графики и т.п.) в ходе учебного процесса. Использование современных мультимедиа и
гипермедиа - технологий в преподавании позволяет наглядно демонстрировать
возможности изучаемого программного обеспечения, в том числе с помощью видеоуроков
(мультимедийных презентаций), позволяет повысить эффективность и мотивацию
обучения.
Мультимедийные технологии обогащают процесс обучения, позволяют сделать
обучение более эффективным, вовлекая в процесс восприятия учебной информации
большинство чувственных компонент обучаемого.
Мультимедиа
и
гипермедиа-технологии
интегрируют
в
себе
мощные
распределенные образовательные ресурсы, они могут обеспечить среду формирования и
проявления ключевых компетенций, к которым относятся в первую очередь
информационная и коммуникативная. Мультимедиа-
это взаимодействие визуальных и
аудиоэффектов под управлением интерактивного программного обеспечения с
использованием современных технических и программных средств, они объединяют
текст, звук, графику, фото, видео в одном цифровом представлении.
Гипермедиа -это
компьютерные файлы, связанные посредством гипертекстовых ссылок для перемещения
между мультимедийными объектами.
Использование мультимедиа технологий
Применение видеофильмов и мультимедиа технологий дают возможность повысить
степень активности школьников и привлечь внимание учащихся.
Видеометод можно использовать:
для преподнесения знаний,
для организации контроля,
закрепления,
повторения,
обобщения,
успешно выполняет все дидактические функции.
Метод покоится преимущественно на наглядном восприятии информации.
Обучающая и воспитывающая функции данного метода обуславливаются высокой
эффективностью воздействия наглядных образов. Информация, представленная в
наглядной форме, является доступной для восприятия, усваивается легче и быстрее.
Использование видеометода в учебном процессе обеспечивает
возможность:
дать учащимся более полную, достоверную информацию об изучаемых явлениях и
процессах;
повысить роль наглядности в учебном процессе;
удовлетворить запросы, желания и интересы учащихся;
освободить учителя от части технической работы, связанной с контролем и
коррекцией знаний;
наладить эффективную обратную связь;
организовать полный и систематический контроль, объективный учет успеваемости.
При
создании
мультимедийных
презентаций
необходимо
учитывать
следующие требования
:
Мотивация.
Постановка учебной цели.
151
«РОЛЬ ТРАНСПОРТНОЙ НАУКИ И ОБРАЗОВАНИЯ В РЕАЛИЗАЦИИ ПЯТИ ИНСТИТУЦИОНАЛЬНЫХ
РЕФОРМ», ПОСВЯЩЕННОЙ ПЛАНУ НАЦИИ «100 КОНКРЕТНЫХ ШАГОВ»
__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Создание предпосылок к восприятию учебного материала.
Подача учебного материала.
Оценка.
Мультимедийные
обучающие
презентации
предназначены
для
помощи
преподавателю и позволяют удобно и наглядно представить материал. Применение даже
самых простых графических средств является чрезвычайно эффективным средством.
Мастерски сделанная презентация может привлечь внимание обучаемых и пробудить
интерес к учебе.
Типы презентаций
Со сценарием
(Материал в такой презентации хорошо организован, ее можно
отрепетировать заранее, чтобы обеспечить безупречную презентацию)
Интерактивные
(удобно реализовать индивидуальные "экскурсии'' по учебному
материалу, которые позволяют пользователю самостоятельно ознакомиться с
информацией о предмете)
Самовыполняющиеся
(Законченный информационный продукт, который можно
использовать для самостоятельного изучения школьником в ходе урока или дома)
Обучающие презентации
(предназначены для помощи преподавателю и обучаемому
и позволяют удобно и наглядно представить материал)
Принципы создания презентации:
Презентация должна быть краткой, доступной и композиционно целостной.
Продолжительность презентации со сценарием должна составлять не более 20-30
минут. Для демонстрации нужно подготовить примерно 20-25 слайдов (показ одного
слайда занимает около 1 минуты, плюс время для ответов на вопросы слушателей).
При изложении материала следует выделить несколько ключевых моментов и в ходе
демонстрации время от времени возвращаться к ним, чтобы осветить вопрос с разных
сторон. Это гарантирует должное восприятие информации вашими слушателями. Не
бойтесь повторить свою мысль, если хотите, чтобы ее усвоили.
Указания по созданию эффективной презентации:
Прежде чем приступить к работе над презентацией, следует добиться полного
понимания того, о чем вы собираетесь рассказывать.
В презентации не должно быть ничего лишнего. Каждый слайд должен представлять
собой необходимое звено повествования и работать на общую идею презентации.
Неудачные слайды необходимо объединить с другими, переместить или удалить
вообще.
Пользуйтесь готовыми шаблонами при выборе стиля символов и цвета фона. Не
бойтесь творческого подхода. Экспериментируйте при размещении графики и
создании спецэффектов.
Не перегружайте слайды лишними деталями. Иногда лучше вместо одного сложного
слайда представить несколько простых. Не следует пытаться "затолкать" в один слайд
слишком много информации.
Дополнительные эффекты не должны превращаться в самоцель. Их следует свести к
минимуму и использовать только с целью привлечь внимание зрителя к ключевым
моментам демонстрации. Звуковые и визуальные эффекты ни в коем случае не должны
выступать на передний план и заслонять полезную информацию
Мультимедийная презентация должна обладать следующими качествами:
Удобной системой навигации, позволяющей легко перемещаться по презентации
152
«РОЛЬ ТРАНСПОРТНОЙ НАУКИ И ОБРАЗОВАНИЯ В РЕАЛИЗАЦИИ ПЯТИ ИНСТИТУЦИОНАЛЬНЫХ
РЕФОРМ», ПОСВЯЩЕННОЙ ПЛАНУ НАЦИИ «100 КОНКРЕТНЫХ ШАГОВ»
__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Использование мультимедийных возможностей современных компьютеров и Интернет
(графических вставок, анимации, звука если необходимо и др.).
Разбивка урока на небольшие логически замкнутые блоки (слайды).
Каждый слайд презентации должен иметь заголовок.
Ссылки на литературные источники, электронные библиотеки и на источники
информации в сети Интернет.
Доступностью - быстрая загрузка, без усложнения эффектами.
При создании мультимедийной презентаций необходимо:
Провести разбивку урока на небольшие смысловые части –модули. Каждый слайд
должны иметь заголовок;
Подбор для каждого модуля соответствующей формы выражения и предъявления
обучаемым заголовка раздела, текстов, рисунков, таблиц, графиков, звукового и
видеоряда и т.п. (согласно содержанию);
Моделирование познавательной деятельности обучаемых при изучении раздела и
использование
результатов
при
его
составлении
(определяется
основная
последовательность перехода между слайдами );
Проектирование способов закрепления знаний и навыков и осуществления обратной
связи (подбор задач, контрольных вопросов, заданий для моделирования, разработка
способов анализа ответов, реплик на типичные неправильные ответы, составление
подсказок (help));
Составление текстов, разработку рисунков, таблиц, схем, чертежей, видеоряда,
согласно требованиям эргономики; компоновку модулей каждого раздела урока с
эргономической точки зрения.
Рекомендации:
При создании мультимедийных презентаций необходимо учитывать особенности
восприятия информации с экрана компьютера
.
Необходимо поддерживать единый стиль представления информации для всего урока
и стремиться к унификация структуры и формы представления учебного материала
(унификация пользовательского интерфейса, использование графических элементов,
создание шаблонов уроков ).
Шрифты рекомендуется использовать стандартные - Times, Arial. Лучше всего
ограничиться использование двух или трех шрифтов для всей презентации.
Методы использования мультимедийных презентаций.
При изучении нового материала. Позволяет иллюстрировать разнообразными
наглядными средствами. Применение особенно выгодно в тех случаях, когда
необходимо показать динамику развития какого-либо процесса.
При закреплении новой темы
Для проверки знаний. Компьютерное тестирование – это самопроверка и
самореализация, это хороший стимул для обучения, это способ деятельности и
выражения себя. Для учителя – это средство качественного контроля знаний,
программированный способ накопления оценок.
Для углубления знаний, как дополнительный материал к урокам.
При проверке фронтальных самостоятельных работ. Обеспечивает наряду с устным
визуальный контроль результатов.
ЛИТЕРАТУРА
1. Прончев Б., Монахова А., Монахов Д.Н. Формирование ИК – компетенций в условиях
информатизации общества. - М., 2013. С. 120.
153
«РОЛЬ ТРАНСПОРТНОЙ НАУКИ И ОБРАЗОВАНИЯ В РЕАЛИЗАЦИИ ПЯТИ ИНСТИТУЦИОНАЛЬНЫХ
РЕФОРМ», ПОСВЯЩЕННОЙ ПЛАНУ НАЦИИ «100 КОНКРЕТНЫХ ШАГОВ»
__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
УДК 621.391.8
Райынбекова А.
– студент, М.Тынышбаев атындағы Қазақ Көлік жəне
Коммуникациялар Академиясы (Қазақстан, Алматы қ.)
Таңсықбаева Б.А.
– доценті, ф.ғ.к. - М.Тынышбаев атындағы Қазақ Көлік жəне
Коммуникациялар Академиясы (Қазақстан, Алматы қ.)
КІТАП ОҚУ МӘДЕНИЕТІ ЖӘНЕ ЖАСТАР
Адам баласының қол жеткізген ұлы игіліктерінің бірі – білім қазынасы. Білім
ұрпақтан ұрпаққа ауызша, жазбаша түрде немесе көркем əдебиет арқылы жеткен. “Кітап
оқудан тыйылсақ, ой ойлаудан тыйылар едік” деген еді кезінде Ғабит Мүсірепов. Кітапты
таңдап, талғап оқи білу, оны түсіну мен түйсіну, алған əсеріңді өмір қажетіне жарата білу
- əрбір адамның білігі мен білімін, пайымы мен парасатын айқындайтын алғышарттардың
бірі. Міне, осы асыл қазынаны игеру қазіргі таңда төмендеп отыр. Өкінішке орай, бүгінгі
таңда жастардың көркем əдеби шығармаға е деген қызығушылығы өте төмен екені
алаңдатып отыр. Оның себептері күнделікті қолданысқа кеңінен енген ғаламтор,
компьютер секілді құралдардың əсері ме деген ой келеді. Осы мəселенің тағы бір себебі,
адамдар кітап оқып, ойын қорытудың орнына теледидардан дайын өнімдерді көруге
бейімдігінде сияқты.
Қоғамымыздың рухани əлемін жұтаңдатып бара жатқан осы мəселеге шындап
көңіл бөлуіміз керек. Мақсатымыз «кітап неге оқылмайды?» деген сауалдың жауабын
жан-жақты қарастырып, ықлым замандардан бері адам ойын ұшқыр биікке көтеретін –
кітап десек, «Артық ғылым кітапта, ерінбей оқып көруге жалықпа», - деген Абай
атамыздың айтқан сөзі жастарымыздың рухы бай, жаны жайсаң, түйсігі мол, жан-жақты
азамат болып шығуында кітаптың алатын орны ерекше екені даусыз.
Алайда, қазіргі күнде ақпараттандыру процесі қарқынды дамып, электронды
жүйеге көштік дегенімізбен, тіпті соны мақтаныш тұтқанымызбен, ақыл-ойдың негізі
кітап болып қала бермек. Кітап дегеніміз – адам психологиясына əсер ететін үлкен күш.
Əр адамның дербес ойлануына, өзімен-өзі қалып сырласуына, сыртқы дүниемен көркем
қарым-қатынас жасауына мүмкіндік беретін бірден-бір құрал – кітап. Оқылмаған кітап –
бұл қағаз үйіндісі ғана.
Əдебиет туралы мыңдаған кітаптар мен мақалалар жазылған, ал оны оқып керегіңе
жаратудың маңызы мен мəні туралы жазу, айту, жастардың құлағына құю керек сияқты.
Рухани байлық көзі – кітапта, ал əдеби шығарма оқымаған адамның жан-дүниесі таяз,
түсінігі мен адамгершілік қасиеті төмен болатыны сөзсіз. Оған дəлел, бүгінгі таңда жастар
арасында суицидтің өрбуі, адамдар арасындағы қарым-қатынастың жойылып бара
жатқаны, жетімдер үйі мен қарттар үйінің көбеюі, тіпті туған ата-анаға баланың қол
көтеруі мен туған ананың баласын өз қолымен өлімге қиюы сияқты қоғамымызды
жайлап бара жатқан індет те соның салдары деп қарау қажет.
Кітап оқу дегеніміз – бұл кітап мазмұнымен танысу, автордың кітаптағы ойын
ұғыну, былайша айтқанда, басқа біреудің ойын меңгеру, кейіпкермен бірге қуану, бірге
күйіну.
Кез келген адам, ақыл иесі ретінде, өмірлік ұстанымын таңдауда өзінің білімін,
танымын, көзқарасын жетілдіріп отыруға міндетті. Сондықтан оқу əр адам үшін қажет,
оқусыз өмір мағынасыз өмір болып қалады. Кітап оқу, оның ішінде көркем əдеби
шығарма оқу туралы ұлы адамдардың ойларына бір сəт назар аударайық:
«Ойланбай оқу – бекер еңбек; оқымай ойлау – қауіпті» /Конфуций/;
«Қорғанды оқудан ізде, сен өмірдің барлық қайғы-қасіретінен құтыласың.
Күндіздің қамы түнде күрсіндіруін қояды, сен өз-өзіңе масыл жəне басқаларға пайдасыз
болмайсың» /Сенека /;
154
«РОЛЬ ТРАНСПОРТНОЙ НАУКИ И ОБРАЗОВАНИЯ В РЕАЛИЗАЦИИ ПЯТИ ИНСТИТУЦИОНАЛЬНЫХ
РЕФОРМ», ПОСВЯЩЕННОЙ ПЛАНУ НАЦИИ «100 КОНКРЕТНЫХ ШАГОВ»
__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
«Кітап, бізді көбірек алғыр ойлауға баулып, албырт сезімді тежеуге, ішкі ойлау
күші арқылы біздің барлық ойлау жəне сезіну қабілетімізді қалыптастыратын сезім тəрізді
ми гимнастикасы болып табылады» / Пьер Гито Вокелен/;
«Өздігінен оқу өздігінен білім алудың ең қолайлы жолы, ал кітап – ой еңбегінің
əлде қайда кең таралған құралдарының бірі болып табылады. Көркем əдеби шығарманы
оқу – ол ең жақсы білім» /А.С. Пушкин/.
Кітап – ол дос, жұбатушы, ақылшы, біздің түсініксіз жəне белгісіз болып қалған
ойымыз бен сезімімізді қалыптастыруға көмектеседі, кітап өзінің мазмұнымен нəр
татқызып, рухани қолдау береді.
Кітаппен шындап жұмыс істей алмау, біреулердің кітапқа деген сүйіспеншілігін
мұқалтса, енді біреулерді жүйесіз, ойланбай оқуға əкеліп соқтырып, қызығушылығын
төмендетеді.
Əр заманда «оқу мəдениеттілігі» көп мағналы ұғым ретінде əр түрлі түсіндіріліп
келді. Солардың кейбіреуін қарастырып көрейік. Мəселен, Н. Е. Добрынина заманауи
əлеуметтік мəдени жағдайда оқу мəдениеттілігін үш нəтиженің қосындысынан шыққан
қызмет түрі ретінде: «...ол туралы басылым көзі мен ақпаратқа айналдыруды дəлелдеу
сферасымен байланысты, предфаза; мəтінмен тікелеу қарым-қатынасқа түсетін фазалар,
оларды ұғыну (қабылдау, түсіну) мен постфаза; оқу нəтижесімен анықталатын
(тақырыпты түсінумен, оқырман қызығушылығын жетілдірумен, оқылған шығарма
туралы өз-ара пікірлесумен, қабылданған ақпаратты өмірдің əр түрлі саласында
пайдаланумен» түсіндіреді [1].
«Кітапханалық энциклопедиядан» келесі анықтамаларды табуға болады: оқу
мəдениеттілігі – «оқу процесін тиімді ұйымдастыруға арналған білімдер, шеберлік,
дағдылар жиынтығы, оның қоғам маңыздылығына бағытталуын жүзеге асыру жəне басқа
мақсаттар; жеке тұлғаның ақпараттық мəдениеттілігінің бір құрам бірлігі» [2].
А. П. Примаковскийдің 1969 жылы жарық көрген «Оқу мəдениеті туралы» [3]
кітабында оқырмандарға кітаппен жұмыс істеудің көп шығын шығармайтын, бұл күнде
өзекті болып табылатын қарапайым шараларын, əдіс-амалдарын ұсынған. Автор кітап оқу
мəдениетті туралы былай дейді: «Бұл техника жетістіктерін жəне ой еңбегі гигиенасын
есепке ала отырып, кітап мазмұнына, оқу мақсатына, уақытына байланысты кітаппен
жұмыс істеудің əр түрлі əдістерін білу керек. Одан əрі ол «оқу мəдениеттілігі мəтінді
дұрыс түсінуге жоғары талап қойылуымен, оған қажетті анықтамалық əдебиеттерді
(сөздіктер,
энциклопедиялар,
көрсеткіштер
жəне
т.б.)
пайдалана
білумен
түсіндірілетіндігін» ескертеді [3]. Оқылғанды түсінуде - оқырманның үнемі ана тілін,
сондай-ақ шет тілдерін тереңдетуге тырысуы, өзінің сөздік қорын, ойын терминдермен
байыту, есімдер мен атаулардың тарихына, шығу тегіне үңілу (ономастика), ұғымдар мен
белгілердің шығу эволюциясы тəрізді тіл мəдениеті үлкен рөл атқарады
Қазір оқудың түрлі əдістері мен тəсілдерін ұсынады. Сонымен қатар, оқу
жылдамдықтары туралы да ойлар көп, онымен де таныс болу өз оқу техникаңды жетілдіре
түсуге септігін тигізеді. Ғалымдардың айтуынша, кітапты баяу оқуға қарағанда, жылдам
оқу кезінде көз ана ғұрлым аз шаршайды екен. Адамдардың 95 пайызы кітапты өте баяу
оқиды – минутына бар болғаны 180-220 сөз оқитын көрінеді.
Кітапты дəстүрлі түрде оқуда оны түсіну деңгейі 60 пайызды құраса, жылдам оқуда
– 80 пайызды құрайтын көрінеді.
Кітап оқу мəселесіне байланысты сіздермен мынадай деректермен бөлісе
отырайық.
Ұлы адамдардың өмірдеректеріне көз жіберсек, кітап оқу, көркем шығарма оқуға
қатысты мынадай қызықты да таң қалдырарлық фактілерді кездестірдік:
Достарыңызбен бөлісу: |