«роль транспортной науки и образования в реализации пяти институциональных реформ», посвященной



жүктеу 15,03 Mb.
Pdf просмотр
бет47/220
Дата13.02.2022
өлшемі15,03 Mb.
#35913
1   ...   43   44   45   46   47   48   49   50   ...   220
respub mejdu kon

консенсус  –  бəтуə, 

мəміле,  келісім,  жалпы  пікір;  баланс  –  дəргей,  теңгерім;  скидка  –  шегерім,  шегерме, 

кеміту, жеңілдік; спонсор – демеуші, мияткер, қолдаушы; вклад – салым, аманат ақша; 

вкладчик – салымшы, аманатшы, аманат ақша иесі; доход – кіріс, табыс; ценная бумага 

–  құнды  қағаз;  бағалы  қағаз;  приоритет  –  артықшылық,  басымдылық,  басым  бағыт; 

компетенция – құзыр, құзырет; амнистия – рақым, рақымшылдық, кешірім; юридическое 

лицо – заңды тұлға, заңды ұйым; клетка – жасуша, торша; бутон – гүлшанақ, бітеугүл; 

ткань  –  ұлпа,  тін;  семья  –  отбасы,  жанұя

  т.  б.  Мұндай  жарыспалылықты  арнаулы 

салалардың  кез  келгенінен  дерлік  кездестіруге  болады.  Олардың  ішінде  терминкомның 

ресми бекіткеніне қарамастан бірізді  қолданылмай жүргендері де бар. Мəселен, 



демеуші, 

гүлшанақ,  отбасы

  сияқты  терминдер  сол  қатарға  кіреді.  Сондай-ақ,  көптеген 

терминдердің терминология комиссиясы бекіткен қазақша баламалары бола тұра тұрақты 

қолданылмайды  немесе  бұрынғысынша  шет  тілдеріндегі  нұсқалары  жарыса  қолданылып 

жатады.  Мысалы, 

əлеует  (потенциал),  мəртебе  (статус),  көлік  (транспорт),  мəтін 

(текст),  бағдаршам  (светофор),  мұрат  (идеал),  өтем  (компенсация),  сынып  (класс), 

түйін (резюме)

 тəрізді терминдерді осы топқа жатқызуға болады. Термин жасау, жасалған 

терминдерді  қалыптастыру 

  үнемі  қадағалап,  реттеп  отыруды  қажет  ететін  өте  жауапты 

жұмыс.  Олай  болмаған  жағдайда  терминологиядағы  жүйеліліктің,  реттіліктің  бұзылары 

сөзсіз.  Терминологиямыздағы  бірізділіктің  сақталмай  əр  автордың  өзінше  термин  жасап 

немесе  қалаған  терминін  қолдануы  осы  үйлестіру  жұмысының  əлсіздігінен,  өкілетті 

орындардың  өз  қызметін  тиісті  деңгейде  атқара  алмай  отыруынан  деп  білген  жөн. 

Терминжасам процесін үйлестіріп, ретке келтіріп отыратын ондай органның Мемлекеттік 

терминология  комиссиясы  екендігі  белгілі.  Мемтерминкомның  1933  жылдан  бастап,  60-

жылдан астам уақыт ішінде бүкіл терминологиялық лексиканың шамамен 10 пайыздайын 

ғана  ресми  бекітуі  соның  көрінісі.  Ғылыми  терминологиясы  дамыған  тілдердің  (ондай 

тілдердің қатарына  дүниежүзінің  60  тілі  кіреді)  қатарына  қосылу  үшін  бізге  терминдерді 

реттеу,  жүйелеу,  стандарттау  жолында  қыруар  жұмыстарды  атқаруға  тура  келеді. 

Ресейдегідей  ғылыми-техникалық  терминология  комитеті  болса,  ауқымды  жұмысты 

атқаруға мүмкіндік туындаған болар еді.  

Алайда, сəтсіз жасалған кейбір терминдерді мысалға келтіре отырып, қазақ тілінің 

термин жасауға икемсіздігін, ғылыми ұғымдарды дəл беруге мүмкіндігінің жетпейтіндігін 

дəлелдеуге  тырысқысы  келетіндермен  келісуге  болмайды.  Егер  белгілі  бір  ұлттың  тілі 

қоғамдық өмірдің қандай да бір саласындағы қызметін атқара алмай жатса, ол үшін тілді 

кіналау  мүлде  дұрыс  емес.  Оның  себептерін  сол  тілдің  дамуына  мүмкіндік  бермей 

отырған  қоғамнан іздеу немесе өз тілін қажетті  деңгейде дамытып, тиісті  салада қолдана 

алмай  отырған  ұлттың  өзінен  көргені  жөн.  Сондықтан,  мемлекеттік  мəртебеге  ие  болған 

қазақ тілін термин шығармашылығына тиімді пайдаланып, оны шын мəніндегі ғылым мен 

техниканың тілі ете білу өзімізге тікелей байланысты. Бұл істе жалпы ұлттық кадрлардың, 

оның ішінде, ғалымдардың, салалық мамандардың рөлі айрықша. Ал сəтсіз терминдердің 

жасалу  себебіне  келсек,  ол 

  термин  жасаушының  терминге  қойылатын  талаптарды 

білмеуінен,  тілді  дұрыс  пайдалана  алмауынан,  ұғымдар  жүйесінің  өзіндік  ерекшелігін 

ескермеуден,  тəжірибесіздіктен  немесе  жауапкершілікті  сезінбеуден  туындайтын  əрекет. 




 

 

 



 

140 


 

 

«РОЛЬ ТРАНСПОРТНОЙ НАУКИ И ОБРАЗОВАНИЯ В РЕАЛИЗАЦИИ ПЯТИ ИНСТИТУЦИОНАЛЬНЫХ 



РЕФОРМ», ПОСВЯЩЕННОЙ ПЛАНУ НАЦИИ  «100 КОНКРЕТНЫХ ШАГОВ» 

__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 

 

___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________



___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 

А.Байтұрсынұлы  айтқандай,  тілді  жұмсай  білу,  сөзден  сөз  жасап  шығару  екінің  бірінің 

қолынан келе беретін жұмыс емес. 

Термин жасау үшін ешкімге арнайы құқық берілмейтіні мəлім. Сол себепті термин 

жасаушылардың терминологиялық лексика мен ұғымдар жүйесінің ерекшеліктерін бірдей 

ескере  отырып,  термин  мəселесіне  үлкен  жауапкершілікпен  қарағаны  жөн-ақ.  Қазіргі 

терминологиядағы  шешімін  таппай  жүрген  мəселенің  бірі 

  халықаралық  деп  аталатын 

терминдерді  ұлт  тіліне  аудару,  жазу  немесе  бір  сөзбен  айтқанда,  қабылдау  тəртібінің 

белгіленбеуі.  Өзге  тілден  сөз  қабылдағанда  оны  ұлт  тілінің  фономорфологиялық 

заңдарына  сəйкестендіріп  алудың  қажеттігін  қазақ  зиялылары  XX  ғасырдың  басында-ақ 

дұрыс атап көрсеткен болатын. 

Мəселен,  1923 жылы жазылған  мақаласында  X.Досмұхамедұлының «Жат сөздерді 

қолданғанда  тіліміздің  заңымен  өзгертіп,  тілімізге  лайықтап  алу  керек.  Жат  сөздерді 

өзгертпей,  бұлжытпай  алатын  жер  дүниеде  тіл  жоқ  деп  айтса  да  болады», 

  деуі  соған 

дəлел бола алады. Елуінші жылдары бұл мəселеге М.Əуезов те тоқталып,  «Орыс тілі мен 

шетелдер  тілінен  алынған  атаулардың  орфографиясы  бізде  əлі  дұрыс  жолға  қойылып 

болмаған… Біздің грамматикамызда осы жөнде асыра сілтеу, сыңаржақтық бар сияқты»  

 

деп өте əділ көрсеткен болатын. 



Ондай  асыра  сілтеудің,  сыңаржақтықтың  орын  алғаны  дау  тудырмайды.  Асыра 

сілтеуге  бұлайша  жол  берілуі 



  орыс  тілінен  өзге  ұлт  тілдерінің  ерекшеліктерін    əдейі,  

мақсатты  түрде  ескермеуді  көздеген  кеңестік тіл саясатымен тікелей байланысты. Бұл 

сыңаржақтықты  кезінде  орыс  ғалымдарының  ішінен  де  атап  көрсеткендері  болған. 

М.Əуезов  аталған  мақаласында  оған  айрықша  мəн  берген.  1950  жылы  «Вопросы 

философии»  журналында  жарияланған  мақаласында  А.Мординов  орыс  сөздерін  ұлттар 

тілдерінде  орыс  орфографиясымен  жазуды  «марршылдықтың  бір  солақайлығы»  деп 

бағалаған. 

Ол  академик  И.Мещанинов  пен  профессор  Г.Сердюченконың  «жасанды 

əралуандықты  жою  мақсатымен»  деп  дəлелдеп  отырып,  «Орыс  сөзі  мен  халықаралық 

атаулар  орыс  орфографиясы  бойынша  жазылсын.  Бұл  атаулардың  жазылуына  бұрмалау 

кірмесін» 



 деген қағидасын қатты сынайды. Ғалым 

«Мұндай  аса  зиянды  қағида  ұлт  тілдерінің  заңдарын  күйретіп,  орфографияда 

анархиятудырды. Анатіліндехаттанудынелерқиындыққасоқтырды. Жергілікті газеттер мен 

журналдардың  жұмыстарын  да  ауырлатты»6, 

  деп  көрсетеді.  Ғалымның  бұл  пікірін  сол 

кезеңнің шындығы ретінде мойындамау үлкен əділетсіздік. 

Біз  бүгін  кеңестік  жүйе  кезінде  жасалып  қалыптасқан  жазу  қағидаларымызды 

қорғаштай  отырып,  баспасөз  беттеріндегі  кірме  сөздерді  ұлт  тілінің  ерекшеліктеріне 

сəйкестендіріп  жазуға  ұмтылуды  бейберекеттік,  анархия  деп  жүрміз.  Ал  шын  мəнінде, 

қазіргі  ала-құлалықтың  туындау  себептерін  сонау  30-жылдардан  іздеген  жөн.  Нағыз 

анархия,  ұлт  тілдерінің  ерекшеліктерін  белден  басу  сол  кезеңде  басталған.  Қазіргі 

орфографиямыздан  орын  алып,  бұлжымас  заңға  айнала  бастаған  кейбір  қасаң 

қағидалардың негізі сол кезде жасалған. Кейінгі кезеңдерде олардың 

«дұрыстығын»  қайта-қайта  дəлелдеп,  санамызға  берік  сіңіріп,  өмір  шындығына 

айналдыра бастаған  өзіміз. Соған  қарамастан,  ғылыми негізі осал  қағидалардың өміршең 

бола  алмайтындығын  уақыттың  өзі  көрсетіп  отыр.  Олардың  жасалуына  себепкер  болып, 

бұзылуына  жол  бермей,  қатаң  қадағалап  келген  жүйе  ыдырағаннан  кейін  басшылыққа 

алынбай  жатуы 

  соның  көрінісі  болса  керек.  Соңғы  жылдары  халықаралық  терминдер 

туралы бұрынғыша біржақты айтылмай, олардың табиғатына тереңірек үңілу нəтижесінде 

ескеруге тұрарлық тың пікірлер көрініс беріп жүр. 

Сондай  пікірлердің  бірін  біз  Ə.Қайдаровтың  еңбегінен  кездестіреміз.  Ғалым 

халықаралық терминдер туралы сөз ете келіп былай дейді: «Тіл- тілдердің арасында ортақ 

интернационализмдер  болмаса,  немесе  аз  болса,  ғылым  дамымайды,  ғылыми  қарым-

қатынас үзіледі» деп байбалам салудың бəрі бекер. Жер жүзіндегі терминдік ұғымдардың 




 

 

 



 

141 


 

 

«РОЛЬ ТРАНСПОРТНОЙ НАУКИ И ОБРАЗОВАНИЯ В РЕАЛИЗАЦИИ ПЯТИ ИНСТИТУЦИОНАЛЬНЫХ 



РЕФОРМ», ПОСВЯЩЕННОЙ ПЛАНУ НАЦИИ  «100 КОНКРЕТНЫХ ШАГОВ» 

__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 

 

___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________



___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 

бəрін  шет  тіл  сөздері  арқылы  емес,  өз  тілінің  негізінде  меңгеріп,  ғылым  мен  техниканы 

дамытып  отырған  қытай,  жапон  т.б.  халықтарды  біз  жақсы  білеміз.  Демек,  ортақ 

интернационализмдердің  қажеттігі  ең  алдымен  елдің  саяси-əлеуметтік  жағдайына,  даму 

дəрежесіне,  оларға  деген  сұраным  мен  қажеттілікке,  əр  тілдің  өз  мүмкіншілігіне 

байланысты екен» Шындығында да, халықаралық терминдерсіз ғылым дамымай, ғылыми 

қарым-қатынас  əлсірейді  деудің  негізі  жоқ.  Біздің  халықаралық  терминдерге  көп 

жүгінуіміздің  ең  басты  себебі 



  ғылыми  ұғымдар  жүйесін  тілдік  тұрғыдан  жүйелеп 

берудің  қиындығынан  туындайды.  Терминология  мəселесін  арнайы  зерттеп  жүрген 

ғалымдар «Егер қандай да бір елдегі ұлттық тілдің ғылыми терминологиясы болмаса жəне 

ол  жасалып  жатпаса,  онда  ғалымдар  терминологиясы  қалыптасқан  өзге  тілге  жүгінуге 

мəжбүр» 8, 



 деп көрсетеді. 

Əрине,  солай  болып  жататыны  рас.  Бірақ  мəселеге  екінші  қырынан  қарайтын 

болсақ, біздің тілімізде ғылыми терминология жасалмаған деп үнемі өзге тілдерге жүгіне 

беруді  еш  ақтауға  болмайды.  Өйткені  сол  ғылыми  терминологиясы  жақсы  дамыған, 

қалыптасқан  тілдің  терминдерін  ұлт  тілінде  жасаған  сол  елдің  ғалымдары  мен  салалық 

мамандары  емес  пе?  Ендеше  біз  де  неге  солай  істемейміз?  Əлде  кейбір  ғалымдарымыз 

дəлелдеуге тырысып жүргеніндей, біздің тіліміз шынымен-ақ термин жасауға икемсіз тіл 

ме? 

Жоқ, ешбір ұлттың тілін термин жасауға мүмкіндігі жетпейтін тіл деуге болмайды. 



Мəселе  ұлт  тілін  термин  шығармашылығында  пайдалануға  байланысты.  Терминжасам 

процесінде  өз  тілімізді  пайдаланбай  өзге  тілдерден  дайын  терминдерді  өзгеріссіз 

қабылдай  берсек,  онда  əрине,  тіліміз  ғылыми  ұғымдарды  атауға  бейімделіп 

терминологиямыз  ұлт  тілінде  жасалынбайды.  Сондықтан  ғылыми  терминологияны  ұлт 

тілінде  қалыптастыру  сол  тілді  тұтынушылардың,  ұлттық  кадрлардың  қолындағы  іс. 

Халықаралық  терминдер  жөнінде  соңғы  жылдары  жазылған  еңбектердің  ішінде 

Б.Қалиұлының мақалалары да айрықша көңіл аударуды қажет етеді9. 

Ғалым  халықаралық  терминдер  мəселесіне  арнайы  тоқтала  келіп,  оларды 

таралуына  байланысты  5  аймаққа  бөледі.  Ол  «Егер  халықаралық  терминдер  бүкіл 

дүниежүзі  тілдеріне  ортақ  екендігі  рас  болса,  ол  сөздердің  Еуропа  тілдеріне  ғана  емес, 

басқа да Азия, Африка; араб, қытай, жапон, үнді, индонезия тілдеріне де ортақ болулары 

керек  еді  ғой.  Жоқ,  олай  емес.  Халықаралық  терминдер  делініп  жүрген  атом,  газ,  йод, 

цемент,  цех  сияқты  сөздерді  Шығыс  Азия  (қытай,  жапон,  корей,  вьетнам),  араб,  үнді, 

индонезия  халықтарының  тілдерінен  кездестіре  алмайсың.  Бұл  тұрғыдан  алып  қарағанда 

халықаралық  терминдер  дегеніміз,  сайып  келгенде,  белгілі  бір  аймаққа  тəн  ортақ  сөздер 

болып шығады»10, 



 дейді. 


Жалпы  мұндай  аймақ  құру  жəне  ғылыми  терминологияны  ұлт  тілінде 

қалыптастыру  қытай,  жапон  тілдерін  былай  қойғанда  еуропа  елдерінің  тілдерінде    де  

анық    байқалып    отырған    құбылыс.    Үстіміздегі  ғасырдың  70  –  жылдарында  еуропаның 

герман тілді елдерінде «арнаулы мақсаттар тілі» (язык для специальных целей LSР) деген 

термин  пайда  болады.  Оның  туындау  себебі 

  Австралия,  Бельгия,  ГДР,  ГФР  (қазіргі 

біртұтас    Германия),  Швейцария  елдерінің  аумағында  арнаулы  салалардың  тілі  ретінде 

неміс тілін сақтау, фонетикалық, орфографиялық, лексикалық сəйкессіздікті жою. Сөйтіп, 

терминология  саласында  жұмыс  істейтін  мамандар  ғылым  мен  техника  саласындағы 

қатынастардың неміс тілінде болуы қажет деп тапты. 

Чехословакияда  30-жылдардан  бастап  неміс жəне  латын-гректерминдерінің  орнын 

алмастыратын терминдер жасап, терминологияны ұлт тілі негізінде қалыптастыру бағыты 

үстемдік  етіп  келеді.  Ал  француз  тілді  Канадада  ғылым  мен  техниканың  барлық 

саласындағы  ағылшын  тілінен  алынған  терминдерді  француз  сөздерімен  алмастырып, 

ғылыми  терминологияны  француз  тілі  негізінде  қалыптастыру  бағытын  ұстанып  отыр. 

Бұл  жұмыс  мемлекеттік маңызы  бар іс деп  саналады. Соңғы жылдары Францияда да ұлт 

тілінің  тазалығын  сақтау  мəселесіне  айрықша  мəн  беріліп,  əсіресе,  ағылшын  тілінін 



 

 

 



 

142 


 

 

«РОЛЬ ТРАНСПОРТНОЙ НАУКИ И ОБРАЗОВАНИЯ В РЕАЛИЗАЦИИ ПЯТИ ИНСТИТУЦИОНАЛЬНЫХ 



РЕФОРМ», ПОСВЯЩЕННОЙ ПЛАНУ НАЦИИ  «100 КОНКРЕТНЫХ ШАГОВ» 

__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 

 

___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________



___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 

əсерінен  арылу  жолында  белсенді  жұмыстар  жүргізілуде.  Түркі  тілдес  халықтардың 

арасында  мұндай  жұмыс  тек  түрік  тілінде  жүргізілді  деуге  болады.  1932  жылы  

Ататүріктің  тікелей  араласуымен «Түрік тілі» қоғамының өткізген бірінші құрылтайында 

бірнеше қаулылар қабылданды. 

Онда  халық  тілінің  байлығын  жинастыру  туралы  үш  түрлі  шешім  қабылданды:  1) 

Халық  тіліндегі  жəне  ескі  кітаптардағы  түрік  тілінің  байлықтарын  жинастырып  оны 

жарыққа  шығару;  2)  Түрікше  жаңа  сөз  жасау  жолдарын  іздестіріп,  түрік  түбірлері 

негізінде сөз тудыру; 3) Түріктің жазу тілінде өте көп қолданылып жүрген шет тілдерінен 

кірген  сөздердің  орнына  таза  түрік  сөздерін  алып,  оларды  жарыққа  шығару  жəне 

қалыптастыру. 

Жалпы  түркі  халықтарының  ортақ  терминологиялық  қор  құра  алмауына, 

терминжасам  тəжірибелерін  бөлісуге  мүмкіндіктің  берілмеуіне  коғамның  саяси  жүйесі 

себепкер болып келді.  

 

 

УДК 621.391.8 



 

Каламбаева Г.А.

 – к.п.н., доцент Казахская академия транспорта и коммуникаций 

им. М.Тынышпаева (г. Алматы, Казахстан) 

Жанабай  Ж.

  –  студент,  Казахская  академия  транспорта  и  коммуникаций                       

им. М.Тынышпаева (г. Алматы, Казахстан) 

 

СЛЕНГ КАК ЯВЛЕНИЕ В СОВРЕМЕННОЙ РЕЧИ 



 

Что такое сленг? 

Сленг 

–  (от  англ.  slang)  —  совокупность  слов  и  выражений,  употребляемых 



представителями  определенных  групп,  профессий  и  составляющих  слой  разговорной 

лексики, не соответствующей нормам литературного языка. 

Как он возникает в языке? 

Сленг появляется в речи стихийно, язык постоянно обновляется, вбирая в себя всё 

больше новых слов.  

Но в разных социальных и возрастных группах возникают свои собственные  выражения, 

которые служат отличительным знаком данного сообщества. 

  

События, способствовавшие появлению новых типов сленга 



 

Годы


 

События


 

Сообщества

 

Примеры сленговых 



выражений

 

20-е 



 

Революция и война  Беспризорные дети  Штрам кулей, братва 

30-е – 50-е 

  ГУЛаг 


Огромное 

количество 

заключённых 

Заморочка, дуба дать, закимать, 

сечь сеансы 

50-е – 60-е 

  Железный занавес 

Стиляги 


Чувак, брод, совпаршив 

70-е – 80-е 

  Период «застоя», с 

85-го – 


«Перестройка», 

проникновение 

иностранной 

культуры  

Протестующая 

против текущего 

государственного 

строя молодёжь 

Волны, трясучка, геликоптер, 

роботы, электрики 




 

 

 



 

143 


 

 

«РОЛЬ ТРАНСПОРТНОЙ НАУКИ И ОБРАЗОВАНИЯ В РЕАЛИЗАЦИИ ПЯТИ ИНСТИТУЦИОНАЛЬНЫХ 



РЕФОРМ», ПОСВЯЩЕННОЙ ПЛАНУ НАЦИИ  «100 КОНКРЕТНЫХ ШАГОВ» 

__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 

 

___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________



___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 

90-е 


 

Появление 

интернета  

Компьютерные 

сообщества 

(программисты) 

Геймеры, юзеры, апгрейдить, 

глючить 


2000-е

 

Широкое 



распространение 

социальных сетей 

Виртуальные 

сообщества 

(пользователи) 

Аффтар жжот, ржунимагу, я 

патсталом 

 

Нельзя  также  не  отметить,что  в  разные  периоды  истории  люди  пользуются 



различным  сленгом.  Вспышки  появления  новых  слов  обычно  связаны  с  крупными 

событиями в стране или во всем мире. 

Чем обширнее становились функции интернета,тем больше появлялось новых слов. 

Язык интернета начали активно  расширять и его пользователи. 

 

Типы сленга 



1.

 

Молодежный 



- Студенческий сленг 

-Сленг школьников 

- Язык неформальных объединений  

2.

 



Профессиональный 

3.

 



Сленг интернета 

4.

 



Криминальный 

 

Молодёжный сленг 



Почему молодёжь использует сленг? 

Он является знаком принадлежности к какому-либо сообществу.  

Позволяет  сократить  длинные  слова  и  словосочетания.  (Больница  скорой 

медицинской помощи – тыщекоечная, тыща) 

Даёт простор фантазии, позволяя создавать новые забавные слова: ластик – стёрка, 

точилка – постругалка, улица Карла Маркса – Кырла-Мырла. 

Является формой протеста против существующих норм поведения, речи. 

       


Молодежный сленг - 

можно назвать самым обширным и разнообразным. Он, словно  

губка,  впитывает  в  себя  слова  нашего  и  других  языков,  преобразуя  их  и  создавая  свои 

собственные.  Бурное  воображение  молодых  людей  позволяет  им  на  ходу  придумывать 

смешные словечки,.как говорят они сами «без напряга». 

Школьный сленг 

В  каждой  школе  у  детей  есть  подсознательное  желание  нарушить  скучные  правила, 

навязываемые  им  миром  взрослых.  Одной  из  форм  протеста  становится  их  речь,  в 

которой много сленгов. 

Школьники  во  все  времена  выражали  через  сленг  свое  отношение  к  учебному 

персоналу (в основном, отрицательное), своим сверстникам, процессу учебы. 

 

Понятие



 

 

Примеры 



Учителя, учебный 

персонал


 

 

Энерджайзер - учитель физкультуры 



Очумелые ручки — учитель труда 

Прилежный ученик

 

 

Ботаник, зубрила, Мисс Ноу Ит Ол 



Заучивать наизусть, 

учиться


 

 

Зубрить, ботанеть, напрягать мозг, 



кипятить мозги 

Шпаргалка

 

 

Шпора, бомба, пятый элемент 




 

 

 



 

144 


 

 

«РОЛЬ ТРАНСПОРТНОЙ НАУКИ И ОБРАЗОВАНИЯ В РЕАЛИЗАЦИИ ПЯТИ ИНСТИТУЦИОНАЛЬНЫХ 



РЕФОРМ», ПОСВЯЩЕННОЙ ПЛАНУ НАЦИИ  «100 КОНКРЕТНЫХ ШАГОВ» 

__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 

 

___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________



___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 

Оценки


 

 

Двойбан, банан, параша, твикс; Пятерка – 



баунти, чудное мгновенье,  пентиум, 

отпад 


Отстающий ученик 

 

Тормоз, имбецил 



 

Студенческий сленг

 

    Новый  этап  в  жизни  большинства  людей  –  студенческий.  Сленг  студентов  во  многом 



схож со школьным, так как оба вида сленга относятся к учебному процессу. 

  

Примеры студенческих сленгов 



 

Понятие


 

Перевод 


 

Универ


 

Университет 

Пара

 

занятие (лекция, практика) 



Зачетка

 

документ, в котором содержатся записи о сдаче 



студентом зачётов, экзаменов 

Препод


 

преподаватель 

 Зубрила

 

отличник 



Автомат

 

автоматически поставленный зачет или экзамен 



Банан (неуд) 

 

Отметка «неудовлетворительно» 



Твикс

 

Двойка  



Вышмат

 

высшая математика 



Начерталка 

 

начертательная геометрия и др. 



 

 

СЛЕНГ НЕФОРМАЛЬНЫХ ОБЪЕДИНЕНИЙ



 

 

   Молодёжь  склонна  к  объединению  в  сообщества.  Зачастую  причиной  вступления  в 



какую-то  группу  становится  желание  отделить  себя  от  остального  мира.  Для  этого 

молодые люди придумывают свой собственный сленг, стиль одежды, манеру поведения. 

 

ПРИМЕРЫ СЛЕНГОВ НЕФОРМАЛЬНЫХ ОБЪЕДИНЕНИЙ   



 

Примеры


 

 

 Значение



 

Макнуть


 

 

поздороваться 



Кодла 

 

 



компания 

Корочки


 

 

ботинки 



Шамовка

 

 



еда 

На стреме

 

 

сторожить 



Мовешки

 

 



Худшие по поведению 


 

 

 



 

145 


 

 

«РОЛЬ ТРАНСПОРТНОЙ НАУКИ И ОБРАЗОВАНИЯ В РЕАЛИЗАЦИИ ПЯТИ ИНСТИТУЦИОНАЛЬНЫХ 



РЕФОРМ», ПОСВЯЩЕННОЙ ПЛАНУ НАЦИИ  «100 КОНКРЕТНЫХ ШАГОВ» 

__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 

 

___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________



___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 

Сливки, парфетки

 

 

Лучшие ученицы 



Синюльки

 

 



Маленькие комнатки для музыкальных 

 упражнений 

 

Профессиональный сленг 



 

Краткий сленговый словарь разных профессий 

 

Понятие 


Профессия 

Перевод  

Форвардить (от англ. “to 

forward”) 

Финансист 

Отправлять письмо по электронной 

почте 

Букать (от англ. “to book”) 



Финансист 

Бронировать  что-либо 

Ляп 

Журналист 



Опечатка в речи газетчиков 

Баранка 


Шофёр 

Руль  


Кастрюля 

Физик 


Синхрофазотрон 

Вахтенный 

Моряк 

Матрос, который несёт вахту 



Световик 

Археолог 

Удлиненный рабочий день, при 

котором работа ведётся до захода 

солнца 

Глухарь 


Милиционер  Нераскрытое уголовное дело 

 

Язык интернета 



 

Краткий сленговый словарь программистов 

 

Понятие 


Перевод  

Апгрейдить 

обновлять какое-либо программное обеспечение 

Синий экран 

смерти  

текст сообщения о критической ошибке Windows на синем фоне 

Комп 

компьютер 



Клава 

клавиатура 

Хард-драйв, 

хард-диск, 

хард  

от англ. hard drive — жёсткий диск;  



Кликать  

от англ. to click — щёлкать  

Блин, 

болванка, 



матрица  

Компактный диск 

Тормозить 

крайне медленная работа программы или компьютера  




 

 

 



 

 

«РОЛЬ ТРАНСПОРТНОЙ НАУКИ И ОБРАЗОВАНИЯ В РЕАЛИЗАЦИИ ПЯТИ ИНСТИТУЦИОНАЛЬНЫХ 



РЕФОРМ», ПОСВЯЩЕННОЙ 

_______________________________________________________________________________

_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Сносить, 

убивать 

удалять информацию с диска

Повиснуть, 

зависнуть, 

упасть 

Процесс нарушения нормальной работы компьютера, когда он не 

реагирует ни на какие команды, кроме кнопки reset (афоризм: на 

семь бед один reset). 

 

Сленг  интернета  нельзя  отнести  к 



что  его  употребляют  все  пользователи  всемирной  сети.  Но  формировался  он  как 

профессиональный сленг программистов.

Чем  обширнее  становились  функции  интернета,  тем  больше  появлялось  новых 

слов. Язык интернета начали активно расширять и его пользователи.

 

Криминальный сленг 



 

К  этому  типу  относят  язык  наркоманов  и  заключённых.  Во  времена  репрессий 

многие  миллионы  людей  были  лишены  свободы  и  отправлены  в  советские 

концентрационные лагеря.  Вернувшиеся из заключения люди  уже привыкли говорить на 

«блатном»  языке,  что  способствовало

лексики.  

В наше время блатная лексика активно проникает в речь, благодаря популярности 

фильмов  и  сериалов  на  криминальные  темы,  и  оказывает  серьезное  влияние  на  язык 

молодежной среды. 

В падлу, западло

 – позорно, стыдно,лень

Заморочка

 – вопрос, проблема. 

Братан, кореш 

– брат, друг 

Шухер


 – тревога. 

 

Результаты работы 



146 

 

РАНСПОРТНОЙ НАУКИ И ОБРАЗОВАНИЯ В РЕАЛИЗАЦИИ ПЯТИ ИНСТИТУЦИОНАЛЬНЫХ 



РЕФОРМ», ПОСВЯЩЕННОЙ ПЛАНУ НАЦИИ  «100 КОНКРЕТНЫХ ШАГОВ»

__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________________________________________________

 

___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________



_____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

удалять информацию с диска 

Процесс нарушения нормальной работы компьютера, когда он не 

реагирует ни на какие команды, кроме кнопки reset (афоризм: на 

семь бед один reset).  

Сленг  интернета  нельзя  отнести  к  какой-то  определенной  группе  людей,  потому 

что  его  употребляют  все  пользователи  всемирной  сети.  Но  формировался  он  как 

профессиональный сленг программистов. 

Чем  обширнее  становились  функции  интернета,  тем  больше  появлялось  новых 

активно расширять и его пользователи. 

К  этому  типу  относят  язык  наркоманов  и  заключённых.  Во  времена  репрессий 

многие  миллионы  людей  были  лишены  свободы  и  отправлены  в  советские 

концентрационные лагеря.  Вернувшиеся из заключения люди  уже привыкли говорить на 

«блатном»  языке,  что  способствовало  повсеместному  распространению  уголовной 

В наше время блатная лексика активно проникает в речь, благодаря популярности 

фильмов  и  сериалов  на  криминальные  темы,  и  оказывает  серьезное  влияние  на  язык 

ыдно,лень 

 

РАНСПОРТНОЙ НАУКИ И ОБРАЗОВАНИЯ В РЕАЛИЗАЦИИ ПЯТИ ИНСТИТУЦИОНАЛЬНЫХ 

«100 КОНКРЕТНЫХ ШАГОВ» 

________________________________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 

______________________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________ 

Процесс нарушения нормальной работы компьютера, когда он не 

реагирует ни на какие команды, кроме кнопки reset (афоризм: на 

то  определенной  группе  людей,  потому 

что  его  употребляют  все  пользователи  всемирной  сети.  Но  формировался  он  как 

Чем  обширнее  становились  функции  интернета,  тем  больше  появлялось  новых 

К  этому  типу  относят  язык  наркоманов  и  заключённых.  Во  времена  репрессий 

многие  миллионы  людей  были  лишены  свободы  и  отправлены  в  советские 

концентрационные лагеря.  Вернувшиеся из заключения люди  уже привыкли говорить на 

повсеместному  распространению  уголовной 

В наше время блатная лексика активно проникает в речь, благодаря популярности 

фильмов  и  сериалов  на  криминальные  темы,  и  оказывает  серьезное  влияние  на  язык 




 

 

 



 

147 


 

 

«РОЛЬ ТРАНСПОРТНОЙ НАУКИ И ОБРАЗОВАНИЯ В РЕАЛИЗАЦИИ ПЯТИ ИНСТИТУЦИОНАЛЬНЫХ 



РЕФОРМ», ПОСВЯЩЕННОЙ ПЛАНУ НАЦИИ  «100 КОНКРЕТНЫХ ШАГОВ» 

__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 

 

___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________



___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 


жүктеу 15,03 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   43   44   45   46   47   48   49   50   ...   220




©g.engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет
рсетілетін қызмет
халықаралық қаржы
Астана халықаралық
қызмет регламенті
бекіту туралы
туралы ережені
орталығы туралы
субсидиялау мемлекеттік
кеңес туралы
ніндегі кеңес
орталығын басқару
қаржы орталығын
қаржы орталығы
құрамын бекіту
неркәсіптік кешен
міндетті құпия
болуына ерікті
тексерілу мемлекеттік
медициналық тексерілу
құпия медициналық
ерікті анонимді
Бастауыш тәлім
қатысуға жолдамалар
қызметшілері арасындағы
академиялық демалыс
алушыларға академиялық
білім алушыларға
ұйымдарында білім
туралы хабарландыру
конкурс туралы
мемлекеттік қызметшілері
мемлекеттік әкімшілік
органдардың мемлекеттік
мемлекеттік органдардың
барлық мемлекеттік
арналған барлық
орналасуға арналған
лауазымына орналасуға
әкімшілік лауазымына
инфекцияның болуына
жәрдемдесудің белсенді
шараларына қатысуға
саласындағы дайындаушы
ленген қосылған
шегінде бюджетке
салығы шегінде
есептелген қосылған
ұйымдарға есептелген
дайындаушы ұйымдарға
кешен саласындағы
сомасын субсидиялау