ҚҰрылыс нормалары және ережелер

10.7.2 Өрт жүктемесін есептеу әдістемесін «Өрт қауіпсіздігіне қойылатын жалпы талаптар» техникалық регламентіне сәйкес жүргізу керек.

10.7.3 Ғимараттар мен құрылыстарда «Өрт қауіпсіздігіне қойылатын жалпы талаптар» техникалық регламентіне және ҚР ҚНжәнеЕ 2.02-15 талаптарына сәйкес автоматты өрт сөндіру қондырғыларымен келесі үй-жайлардан басқа барлық үй-жайларды көлеміне қарамастан қорғау керек:

- дымқыл процестермен (душ, сантораптар, салқындатылатын камералар, жуу үй-жайлары);

- өрт қауіптілігі бойынша В4 және Д санаттары;

- баспалдақ алаңдары.

10.7.4 Жүйе бас тартпайтын, үздіксіз, жыл бойғы жұмыспен қамтамасыз ету керек. Жүйенің үздіксіз жұмысын қамтамасыз ету үшін үздіксіз қоректендіру көздерін орнатуды қарастыру керек.

10.7.5 Жергілікті диспетчерлік бөлмеге (ЖДБ), орталық диспетчерлік бөлмеге (ОДБ) және осы аймаққа бекітілген, жақын орналасқан өрт сөндіру депосына өрт дабылы жүйесінің сигнлдарын жіберуді қарастыру керек.

10.7.6 Өрт дабылы бойынша жобалық құжаттаманың құрамы мен көлемі Жобалауға техникалық тапсырмаға сәйкес жобамен және Техникалық шарттарға сәйкес анықталады.

10.7.7 Су бұру объектілерінде персоналдың объектіге қолжетімдігін бақылау функциялары бар күзет дабылы қарастырылуы керек. Жүйе бас тартпайтын, үздіксіз, жыл бойғы жұмыспен қамтамасыз ету керек.

10.7.8 Жүйенің үздіксіз жұмысын қамтамасыз ету үшін үздіксіз қоректендіру көздерін орнатуды қарастыру керек.

10.7.9 Егер объектінің аумағы қоршаумен қоршалмаған болса, периметрлік күзет дабылы жеткілікті болып табылады.

10.7.10 Егер объектінің аумағы қоршаумен қоршалмаған болса, кіру датчиктеріне (геркондарға) негізделген жүйе күзет дабылы үшін жеткілікті болып табылады.

10.7.11 Күзет дабылының сигналдарын ЖДБ, ОДБ және/немесе объектінің қауіпсіздік қызметіне беруді қарастыру керек.

10.7.12 Егер объектіде сонымен қатар өрт дабылы пайдаланылатын болса функцияларын толыққанды орындауды сақтаумен өрт және күзет дабылын бір жүйеге біріктіруге рұқсат беріледі. Бұндай жағдайларда біріктірілген жүйені күзет-өрт дабылы (КӨД) деп атауға болады.

10.7.13 Күзет/күзет-өрт дабылы бойынша жобалық құжаттаманың құрамы мен көлемі Жобалауға техникалық тапсырмаға сәйкес жобамен және Техникалық шарттарға сәйкес анықталады.

10.7.14 Бейнебақылау жөніндегі жобалық құжаттаманың құрамы мен көлемі Жобалауға техникалық тапсырмаға сәйкес жобамен және Техникалық шарттарға сәйкес анықталады.

10.7.15 Бейнебақылау екі түрге бөлінеді:

- күзет теледидар жүйесі;

10.7.16 Күзет теледидар жүйесін персоналдың және автокөліктің кіру/шығу жағдайын белгілеу және оны тіркеу үшін іргелес аумақты бақылау үшін қолдану ұсынылады.

10.7.17 Технологиялық бейнебақылау жүйесін қауіпті және өте қауіпті технологиялық агрегаттарды (шнектік тасымалдағыштар, ұсақтағыштар, қалқандық ысырмалар және т.б.) бақылау үшін қолдану ұсынылады.

10.7.18 Бейнеақпаратты тіркеу жүйесін ЖДБ және/немесе ОДБ және/немесе объектінің қауіпсіздік қызметіне орнату ұсынылады.

10.7.19 Су бұру объектілері байланыстың келесі түрлерімен жабдықталуы керек: стационарлық және мобилдік.

10.7.20 Стационарлық байланыс қамтамасыз етілуі мүмкін:

- әрбір объектінің әрбір объектімен және әрбір деңгейдің диспетчерімен тікелей дауыстық сымды жедел-диспетчерлік толық дуплексті байланыспен (негізгі);

- сол сияқты (резервтік);

- ірі (бас) сорғы станциялары мен тазалау құрылыстарының шектерінде дауыс зорайтқыш;

- қалалық сымды телефон байланысы;

- жалпы пайдалануға арналған радиотараутың трансляциялық жүйесімен.

10.7.21 Су бұру құрылыстарының желілік бөлігіне қызмет көрсету үшін ЖДБ және ОДБ мобильдік радиобайланыс және корпоративтік байланыс (GSM, GPRS арнасы) қарастырылуы керек.

11.1.2 Елді мекендердің су бұру жүйелерінің тазалау құрылыстарының, сонымен қатар өнеркәсіптік кәсіпорындардың өнеркәсіптік алаңдардың шегінен тыс орналасатын су бұру жүйелерінің тазалау құрылыстарының аумақтары әрқашан қоршалған болуы керек. Қоршаудың түрін жергілікті жағдайларды есепке алумен таңдау керек. Сүзгіден өткізу өрістерін қоршамауға болады. Қажет болған жағдайда жекелеген құрылыстар үшін «Қазақстан Республикасының стратегиялық, ерекше маңызды мемлекеттік объектілерін және тіршілікті қамтамасыз ету объектілерінің қауіпсіздік жүйелерімен жабдықталуы және инженерлі-техникалық нығайтылуы бойынша техникалық талаптарды орнататын мемлекеттік нормативтер», ГОСТ 12.4.059 және ГОСТ 23407 сәйкес қоршаулар қарастырылуы керек.

11.1.3 Су бұру жүйелерінің ғимараттары мен құрылыстарының көлемді-жоспарлық және конструкциялық шешімдерін ҚР ҚНжәнеЕ 3.02-04 және ҚР ҚНжәнеЕ 4.01-02 және осы тараудың нұсқауларына сәйкес орындау керек.

11.1.4 Су бұру ғимараттары мен құрылыстарын жауапкершіліктің ІІІ сыныбына және отқа төзімділік деңгейі нормаланбайтын балшық алаңдарын, сүзгіден өткізу өрістерін, биологиялық тоғандарды, реттеуші ыдыстарды, су бұру желілері мен олардағы құрылыстарды есептемегенде отқа төзімділіктің ІІ деңгейінен төмен емес қабылдау және жауапкершіліктің ІІ сыныбына жатқызу керек.

Жеке тұрған отқа қауіпті немесе өрт жарылыс қауіпті қоспалар жоқ ыдыстық құрылыстар конструкциясының отқа төзімділігі шектелмейді.

11.1.5 Өрт қауіпсіздігі бойынша тұрмыстық тоспа суларды айдау және тазарту процестері Д-санатына жатады. Құрамында тез тұтанғыш және жаралыс қауіпті заттар бар өндірістік тоспа суларды айдау және тазарту процестерінің өрт қауіпсіздігі бойынша санаты осы заттардың сипатына байланысты «Өрт қауіпсіздігіне қойылатын жалпы талаптар» техникалық регламентіне сәйкес орныталады.

11.1.6 Су бұру құрылыстарында тұрмыстық үй-жайларды қарастыру керек, олардың құрамы ҚР ҚНжәнеЕ 3.02-04 сәйкес өндірістік процестердің санитарлық сипаттамасына байланысты анықталады.

11.1.7 Су бұру құрылыстарындағы өндірістік процестердің санитарлық сипаттамалары 11.1-кесте бойынша қабылданады.

11.1.8 Өндірістік тоспа суларды биологиялық тазарту құрылыстарындағы жұмыстар санитарлық сипаттамасы бойынша қалалық су бұру жүйелеріндегі тазарту құрылыстарындағы жұмыстарға теңестіріледі.

11.1.9 Өндірістік тоспа суларды тазартудың механикалық, химиялық және басқа әдістері құрылыстарындағы жұмыстардың санитарлық сипаттамасын тоспа сулардың құрамына және тазарту әдісіне байланысты қабылдау керек.

11.1.10 Өндірістік үй-жайларды табиғи және жасанды жарықтандыруды жобалауға арналған мәліметтерді ҚР ҚНжәнеЕ 4.01-02 сәйкес қабылдау керек.

11.1.11 Құрылыстардың тік бұрышты ыдыстарын технологиялық процестің шарттары және конструкциялық құрылыстар бойынша мақсатқа сай болған барлық жағдайларда бұғаттау керек.

11.1.12 Су бұру ғимараттарындағы шаруашылық, әкімшілік, зертханалық және басқа да үй-жайлардың ішкі әрленуін ҚР ҚНжәнеЕ 4.01-02 сәйкес, тұрмыстық үй-жайлардың өндірістік үй-жайларын ҚР ҚНжәнеЕ 3.02-04 сәйкес тағайындау керек.

11.1.13 Ғимараттар мен құрылыстардың құрылыстық конструкцияларын тоттануға қарсы қорғау ҚР ҚНжәнеЕ 2.01-19 және ҚР ҚНжәнеЕ 4.01-02, 11.2-кестеге сәйкес қарастырылуы керек.
11.2-кесте – Ғимараттар мен құрылыстардың құрылыстық конструкцияларын тоттануға қарсы қорғау

11.1.14 Су бұрудың ыдысты құрылыстарының конструкцияларын есептеуді ҚР ҚНжәнеЕ 4.01-02 сәйкес орындау керек.

11.2.2 Осындай мәліметтер жоқ болған жағдайда ұқсас әрекет етуші құрылыстарды заттай тексерулердің мәліметтерін пайдалану керек. Ұқсастары жоқ құрылыстар үшін 11.3-кесте бойынша ауа алмасу мәртелігі бойынша ауаның мөлшерін есептеуге рұқсат беріледі.

11.2.3 Тор бөлімшелеріндегі және қабылдау резервуарларындағы ауаны жоюды арналардың және резервуарлардың жабындарының астынан ауаны жоюмен жоғарғы аймақтан 1/3 және төменгі аймақтан 2/3 көлемінде қарастыру керек. Одан басқа, ұсақтағыштардан соруды қарастыру керек.

11.2.4 Су бұру жүйесінің өндірістік үй-жайларында жылыту жүйелерін жобалау кезінде қосалқы энергия ресурстарын (газ-метанның; сығылған ауаның және тоспа сулардың жылуын) пайдалану мүмкіндігін есепке алу керек.


12 Ерекше табиғат және климат жағдайларында су бұру жүйелеріне қойылатын қосымша талаптар
12.1 Сейсмикалық аудандар
12.1.1 Осы тараудың талаптары ҚР ҚНжәнеЕ 4.01-02 талаптарына қосымша сейсмикалығы 7 - 9 балды құрайтын аудандар үшін су бұру жүйелерін жобалау кезінде орындалуы керек. Сорғылық станциялар ғимараттары мен құрылыстарының конструкцияларын ҚР ҚНжәнеЕ 2.03-30 және ҚР ҚНжәнеЕ 4.01-02 талаптарына сәйкес жобалау керек.

12.1.2 Сейсмикалық аудандарда орналасқан өндірістік кәсіпорындардың және елді мекендердің су бұру жүйелерін жобалау кезінде аумақтың тоспа сулармен батырылуын және су бұру жүйелерінің құбырлары мен құрылыстарының зақымдануы жағдайында ашық су айдындары мен жер асты суларының ластануын болдырмайтын іс-шараларды қарастыру керек.

12.1.3 Су бұру жүйелерінің схемаларын таңдау кезінде егер жұмыстардың едәуір қиындауына және қымбаттауына алып келмесе су бұру жүйелерінің құрылыстарын орталықсыздандырылған орналастыру мүмкіндігін қарастыру, сонымен қатар тазартау құрылыстарының технологиялық элементтерін жекелеген секцияларға бөлуді қолдану керек.

12.1.4 Жергілікті жағдайлар оңтайлы болған кезде тоспа суларды табиғи тазарту әдістерін қолдану керек.

12.1.5 Жерге тереңдетілген ғимараттарды басқа құрылыстардан және 12D_ext (D_ext – құбырдың сыртқы диаметрі) кем емес құбырлардан 10 м кем емес ара қашықтыққа орналастыру керек.

12.1.6 Сорғы станцияларында құбырларды сорғыға жалғау орындарында құбыр ұштарының бұрыштық және бойлық өзара жылжуына рұқсат беретін иілгіш қосылыстарды қарастыру керек.

12.1.7 Су бұру жүйесімен жабдықталған объекті аумағын тоспа сулармен батуынан, сонымен қатар жер асты сулары мен ашық су айдындарын (су ағарларды) апат кезінде ластанудан сақтау үшін желіден басқа желілерге қайта жіберуді (арынмен) немесе су объектілеріне тастаусын апатты резервуарларды орнату керек.

12.1.8 Арынды және арынсыз су бұру жүйелерінің коллекторлары мен желілері үшін құбырлардың арналу мақсатын, құбырлардың қажетті беріктігін, тораптардың өтемдеуші қабілеттерін, сонымен қатар құбырлардың барлық түрлерін кез келген топырақтарға көму тереңдігі нормаланбайтын техника-экономикалық есептеулердің нәтижелерін есепке алумен құбырлардың барлық түрлерін қабылдау керек.

12.1.9 Су бұру жүйелерінің беріктігін қосымша сейсмикалық жүктемені есепке алумен статикалық есептеудің негізінде беріктік сыныбы бойынша материалды және құбырларды таңдаумен қамтамасыз ету керек.

12.1.10 Тораптардың өтемдеуші қабілеттерін иілгіш тораптық қосылыстарды қолданумен қамтамасыз ету керек.

12.1.11 Арынды құбырларды жобалауды ҚР ҚНжәнеЕ 4.01-02 сәйкес жүргізу керек.

12.1.12 Коллекторларды сумен қаныққан топырақтарда (таулы, жартылай таулы және ірі сынықтылардан басқа), ылғалдылығына қарамастан үйілмелі топырақтарда, сонымен қатар тектоникалық бұзылу іздері бар учаскелерде тарту ұсынылмайды.

12.2.2 Шөгуі бойынша ІІ түрдің топырақтық шарттары кезінде 12.1-кестеге сәйкес топырақтардың шөгуі кезінде құбырлардың өз салмақтарынан қолдану керек.

12.2.3 Топырақтың өзінің салмағынан ықтимал шөгуі 0,20 м дейін және жұмыс қысымы 0,9 МПа асатын, сонымен қатар ықтимал шөгуі 0,20 м асатын және жұмыс қысымы 0,6 МПа асатын учаскелерде болат құбырлы арынды құбырлар үшін қолдану ұсынылады.

12.2.4 Топырақтың шөгуі бойынша I және II түрдің жағдайларында арынсыз құбырлардың астындағы негізге қойылатын талаптар 12.2-кестеде көрсетілген.
12.2-кесте – Топырақтың шөгуі бойынша I және II түрдің жағдайларында арынсыз құбырлардың астындағы негізге қойылатын талаптар

12.2.5 Топырақ жағдайларының ІІ түрі бар шөгу топырақтарындағы темірбетонды, асбестоцементті, қыш, шойын, полиэтилен құбырлардың және беріктігі жоғары шойыннан жасалынған құбырлардың тораптық қосылыстары созылмалы бітемелерді қолданудың есебінен көнгіш болулары керек.

_k – топырақтың өз салмағына байланысты шөгулері кезінде пайда болатын көлденең жылжуларының әсері шартынан қажетті түйіспелік қосылыстың өтемдеуші қабілеті;

_s – құрылыс кезінде 0,01 м тең деп қабылданатын түйіспелердегі құбырлардың ұштарының арасында қалдырылатын саңылаудың мөлшері.

12.2.7 Көлденең жылжулардың әсері шарттына қажетті түйіспелі қосылыстың өтемдеуші қабілеті _k, см, келесі формула бойынша анықталады:

 - топырақтың өз салмағына байланысты шөгуі кезінде топырақтың көлденең жылжуының салыстырмалы шамасы;

12.2.8 Көлденең жылжудың салыстырмалы шамасы , м, келесі формула бойынша анықталады:

tg - суландыру көзінен теріс жаққа судың таралу бұрышысы құмдақтар мен сары топырақтар үшін 35°, саз-құмды ждыныстар және балшықтар үшін 50 төмен деп қабылданады.