9
Сабақтан тыс қызмет мектептегі заманауи білім беру үдерісіндегі
маңызды компонент
Позитивті өзгерістер еліміздегі білім беру ұйымдарындағы
тәрбиелеу қызметтер жүйесіндегі өз маңызын тапты. Қазақстандық
патриотизмнің, азаматтықтың, адамгершілікті, гуманистік бағыттың,
жеке тұлғаның әлеуметтік белсенді дамуындағы саяси және рухани
маңыздылығын ұғымы үрдісі жүріп жатыр. Жалпы қазақ
менталитетінің, мәдениетінің, ұлттық-тарихи дәстүрлерін ескере
отырып, интеллектуалды, рухани және шығармашылық әлеуетін қайта
түзету мақсатында шарттар құрылуда.
Мектеп әмбебап білімнің толық жүйесін, білік, дағды сонымен
қатар оқушының жеке жауапкершілігі мен дербес қызмет тәжірибесін,
мазмұнын қазіргі сапасын анықтайтын негізгі құзыреттілігін
қалыптастыруы керек.
Білім беру мақсаттарының бірі оқу үрдісіндегі ұйымдардың
жоғары деңгейін мойындайды. Осы тұрғыда қазіргі әлеуметтік
мәдениетті жағдайға барабар болатын, оқу қызметіндегі жаңа ұйымның
нысандарды іздеумен байланысты педагогикалық мәселе өзекті болып
отыр, аталған мәселені шешу оқушылардың сабақтан тыс қызметтер
жүйесінде мүмкін болады, ол ұйымдардың әртүрлі әдістері мен
тәсілдерін біріктіреді және білім беру жүйесіндегі дәстүрлі сыныптық
сабақтық құрылымы мен әдістері, неғұрлым перспективалы
нысандарын дамытуда жаңа серпін береді.
Сабақтан тыс қызметтің дұрыс ұйымдастырылған жүйесі еркін
тұлғаның тәрбиесін қамтамасыз ететін, әр оқушының танымдық
қажеттіліктері
мен
қабілеттерін
қалыптастыратын
немесе
мүмкіндігінше дамыту жағдайындағы ортаны ұсынады.
Сабақтан тыс іс шаралардың көп түрлі оқыту нысандары
қызметтің алуан түрлі түрлеріне өте үлкен жағдай жасайды, ол
оқушының, тек негізгі білім беру ауқымын кеңейту емес, сонымен
қатар арнайы ғылыми және кәсіби білімдері, дағдылары мен ептіліктері
үшін тарлық психикалық үрдісін қамтиды.
Сабақтан тыс іс- шаралар маңызды мақсаттарды шеше алады:
баланың мектептегі қолайлы
бейімделуін қамтамасыз етеді;
оқушының оқу жүктемесін оңтайландыруға;
баланың дамуы үшін
жағдайды жақсарту;
оқушылардың жас және жеке бас ерекшеліктерін ескеру.
Сабақтан тыс қызметтің маңызы мен мәні оқушының
қабілеттерін, бейімділіктерін, қызығушылықтарын дамыту үшін
қосымша жағдай тұғызумен және олардың бос уақытын тиімді
ұйымдастырумен аяқталады. Ол жағдай жасауға бағытталған:
10
баланың жайлы ортада шығармашылығын өмірдің түрлі
аспектілерінде туындатуға және қоршаған ортаға оң қарым-қатынас
қалыптастыруға;
баланың
қарым-қатынас
үрдісінде
және
балалар
қоғамдастығындағы бірлескен қызметтерінде, құрдастары және
педагогтермен белсенді араласуында жеке әлеуметтік тұлғасын
қалыптастыру;
оқушының болашақ өмірлік жоспарлары мен перспективасын
табысты жүзеге асыру үшін өзін-өзі кәсіби
анықтауы;
мұғалім мен баланың арасындағы тұлға аралық қарым-
қатынастардың жоғары
деңгейі талап етіледі;
оқушылардың бір топтан басқа топқа ауысуы (тақырып бойынша,
интеллектуалды
даму деңгейі бойынша, жетекші педагогке);
білім берудің басқа түрлерінен айырмашылығы оқушылардың
барлық топтарын дарынды, ақыл ойының дамуында ауытқушылығы
бар, дене кемістігі бар, қоғамға жат мінез қылық бейімділігі бар,
әртүрлі жастағы т.б. қамтуға мүмкіндік береді;
ата-анасының және оқушының өзгерістеріне жедел қызмет жасау,
сабақтан тыс қызметтің дәстүрлі және инновациялық түрлерін сақтау;
алынған білім мен дағдылардың практикалық
маңыздылығы;
білім беру кеңістігін кеңінен пайдалану (сабақтан тыс уақыты
түрлі орындарда: кітапханада, акт және спорт залдарында, ойын
бөлмесінде, топсеруенде т.б өткізу мүмкіндігі).
приоритет баланың нақты жеке қасиеттерін дамыту мен
қалыптасыруда мақсат қояды, балалар ұжымында оң психологиялық
ахуалды қалыптастыру, балаларды адамгершілік және мәдени
құндылықтарға үйрету;
үй жұмысының орындалмауы.
Оқушылардың сыныптан тыс қызметі оқушылар үшін педагогті
неғұрлым серпінді және қызықты қылатын тапсырмалардың әртүрлі
түрлері арқылы жүзеге асады. Сонымен қатар сыныптан тыс іс-
шаралардың
әртүрлілігі
мұғалімге
нақты
қоршаған
ортаны
пайдалануға, ал оқушыға әлеуметтік шындықты өздігінен игеруге ,
жағдай туғызады. Сыныптан тыс іс-шаралардың әртүрлі түрлерін
ұйымдастыру жалпы мектептегі оқу, акт және спорт залдарын,
кітапхананы, сонымен қатар мәдениет үйіне жақын орналасқан үйлерді,
балалар ойын сауық орталықтарын, спорттық нысандар мен
стадиондарды пайдалануды ұсынады.
Сыныптан тыс қызметтің ерекшеліктері болып саналады:
сабактан тыс қызметтің мазмұны болып әр түрлі жас топтардағы
балалардың қажеттіліктері олардың отбасы мүшелерінің қажеттіліктері
қызығушылықтарын ескеру;
