6. Бұрыштық және сызықтық жылдамдық векторларының арасындағы байланыс
Нүкте қозғалысының сызықтық жылдамдық шамасы келесі жолмен анықталады. уақыт ішінде айналушы дененің кез келген нүктесінің жүрген жолын шеңбер ұзындығымен өлшеуге болады, мұндағы R – шеңбер радиусы. Бұл өрнектің екі жағын да -ға бөліп, кезіндегі шекте, келесі өрнек шығады немесе (1.21)
яғни, нүктенің сызықтық жылдамдығы шеңбер радиусына пропорционал болады. Сызықтық жылдамдық модулі
.
Егер және векторлары өзара перпендикуляр болса, онда олардың векторлық көбейтіндісінің модулі
.
Соңғы екі өрнекті салыстырсақ:
. (1.22)
Айналмалы қозғалыста нүктенің сызықтық жылдамдық векторы бұрыштық жылдамдық векторы мен нүктенің радиус-векторының векторлық көбейтіндісіне тең.
Тангенциалды үдеуді де бұрыштық үдеу арқылы өрнектеуге болады:
немесе векторлық түрде
. (1.23)
Нормаль үдеуді бұрыштық жылдамдық арқылы өрнектеcек:
. (1.24)
Сонымен, біз ілгерілемелі және айналмалы қозғалыстар кинематикасының заңдылықтарын қарастырдық. Дененің кез келген күрделі қозғалысын ілгерілемелі және айналмалы қозғалыстарының жиынтығы ретінде қарастыруға болады. [3]
Қорытынды
Механика –механикалық қозғалыс заңдылықтарын және сол қозғалысты тудыратын себептерді зерттейтін физика бөлімі.
Механикалық қозғалыс- дененің уақыт өткен сайын кеңістіктегі басқа денелермен салыстырғанда орнының өзгеруі.
Механика кинематика және динамика болып бөлінеді. Кинематика денелердің қозғалысын тудыратын себептерді емес, қозғалысын зерттейді. Динамика денелердің қозғалысын тудыратын себептерді зерттейді.
Физикада денелер қозғалысының сипаттамасын жеңілдету үшін модельдер қолданылады.Модель негізгі және маңызды жағдайларды сипаттайды және маңызды емес нәрселерді қарастырмайды. Ең қарапайым модельдер- материалдық нүкте және абсолют қатты дене.
Материалдық нүкте деп - берілген есепте өлшемі мен пішінін елемеуге болатын денені айтады.
Абсолют қатты дене деп - берілген жағдайда деформациясын(өлшемі мен пішінінің өзгеруі) елемеуге болатын денені айтады.
Дененің кеңістіктегі орнын басқа бір кез келген қозғалмайтын дене арқылы анықтауға болады.
Пайдаланылған әдебиеттер
1. Ақылбаев Ж.С., Гладков В.Е., Ильина Л.Ф., Тұрмұқанбетов А.Ж. Механика: Оқулық. - Астана: Фалиант баспасы, 2005. - 464 бет.
2. Әлжанов Қ.З., Құсайынов Қ.Қ., Мүсенов К.Қ., Дәрібеков С.Д. Молекулалық физика: Оқулық. Қарағанды: ҚарМУ баспасы, 2001. 520 б.
3. Ақылбаев Ж.С., Ермағанбетов Қ.Т. Электр және магнетизм: Оқулық. 1-б. - Қарағанды: ҚарМУ баспасы, 2003 - 480 б.
Достарыңызбен бөлісу: |